درباره فعاليت‌هاي اين معاونت وزارت بهداشت و همچنين چرايي عدم‌اعلام سالانه فهرست كالاها و خدمات آسيب‌رسان به سلامت، با رسول ديناروند، رئيس سازمان غذا و دارو گفت‌وگو كرده‌ايم كه مشروح آن را مي‌خوانيد:
- طبق بند «الف» ماده 37برنامه پنجم، وزارت بهداشت موظف است، هر سال فهرست كالاها و خدمات آسيب‌رسان و داروهاي با احتمال سوءمصرف را اعلام كند؛ به‌نحوي كه به اطلاع مردم برسد. با اين حال آخرين باري كه چنين كاري انجام‌شده، به سال پاياني دولت قبل بر مي‌گردد. علت عدم اعلام اين فهرست چيست؟
اين موضوع تكليف قانوني وزارت بهداشت است و به سازمان غذاودارو محول نشده؛ حتي دبيرخانه‌اي هم كه بنا بر قانون برنامه پنجم، تشكيل شده در معاونت بهداشت وزارت بهداشت قرار دارد و مسئوليت اعلام فهرست كالاهاي آسيب‌رسان نيز بر عهده همين معاونت قرار گرفته البته من از سال 92كه مسئوليت سازمان غذا و دارو را گرفتم و همينطور در سال 93، از وزير محترم بهداشت خواستم و با ايشان مكاتبه كردم تا اين وظيفه به سازمان غذا و دارو محول شود كه متأسفانه انجام نشد. بنابراين ما مسئوليتي نداريم اما با وجود اين، به وزير محترم و معاونت بهداشت فهرستي داديم و گفتيم چه كالاهايي از نظر سازمان غذا و دارو مضر است. به‌طور كلي كالاهايي كه نمك، شكر، چربي ترانس بالا داشته باشند را آسيب رسان مي‌دانيم. ما به‌عنوان سازمان غذا و دارو هر سال، فهرست خودمان را علام مي‌كنيم؛ همچنانكه در اين 3سال مسئوليت اين كار را انجام داده‌ايم.
- اما آخرين فهرستي كه منتشر شده مربوط به ارديبهشت92 است.
سازمان غذا و دارو، فهرست خودش را اعلام عمومي نمي‌كند و قانونا نمي‌توانيم اين كار را انجام دهيم. ما هميشه در اين 3سال مكاتباتي با وزير بهداشت و معاونت بهداشت داشته‌ايم و نظر خودمان را شفاف اعلام كرده‌ايم. براساس قانون، كسي كه بايد اين فهرست را اعلام كند، دبيرخانه‌اي است كه قرار است مصوبات جلسه را منعكس كند.
- مگر مشكلي در راه تصويب اين فهرست وجود دارد؟
اختلاف‌نظراتي وجود دارد و برخي از اعضا با مفاد اين فهرست مخالفند كه عمدتا از دستگاه‌هاي ديگر و در كميته هم حضور دارند و نظر مي‌دهند. نكته اساسي ديگر اين است كه مردم ما بايد بين كالاهاي آسيب‌رسان و كالاهاي ممنوع‌المصرف تفاوت قائل شوند. كالاهاي آسيب‌رسان به 2منظور، اعلام عمومي مي‌شوند كه مهم‌ترين آنها كاهش مصرف اين مواد است؛ مثلا ماست پرچرب را آسيب‌رسان مي‌دانيم چون چربي مضر آن بالاست؛ بنابر اين براي فروش و مصرف ماست پرچرب بايد ماليات بيشتري وضع شود براي اينكه به سلامتي مردم ضرر مي‌رساند و در نتيجه كلي، بودجه سلامت كشور را بيشتر مي‌كند. تبليغ اينگونه كالاها بايد در رسانه‌ها و به‌خصوص صداوسيما ممنوع شود. مردم و رسانه‌ها حواسشان باشد، اگر مي‌گوييم كالايي آسيب‌رسان است و نبايد تبليغ شود، اين بدان معنا نيست كه ممنوع‌المصرف است؛ بلكه مصرف اين كالا يا خدمات كه به‌اجبار در بازار وجود دارد، مفيد نيست و از نظر تغذيه‌اي آسيب‌رسان است؛ مثل چيپس، پفك و... كه مصرف آنها به‌عنوان يك عادت، مضر است و براي كودكان موجب چاقي مي‌شود.
- طرح اصالت به كجا رسيد و تا چه حد موفق بوده است؟
سيستم برچسب‌گذاري ما بر كالاها و مواد غذايي در حال تغيير اساسي است. نخستين تغيير، اضافه‌شدن علامتي است كه شبيه چراغ راهنماست. اين برچسب بايد در مبدا روي بسته‌بندي مواد غذايي قرار بگيرد و راهنماي تغذيه‌اي روي آن درج شود كه 3رنگ سبز، زرد و قرمز را شامل مي‌شود و براساس ارزش غذايي آن مشخص مي‌شود. مردم بايد با يك نگاه بفهمند، مواد غذايي كه خريده‌اند از لحاظ نمك در چه وضعيتي قرار دارد يا چربي آن چقدر است و در وضعيت سبز، زرد يا قرمز است. نكته دوم درباره اصلاح بسته‌بندي مربوط به شماره رهگيري، رديابي و كنترل اصالت مي‌شود كه از سال87 استارت خورده است. اين برچسب را هم مي‌شود روي كالا چاپ كرد، همچنانكه از سال 93اعلام كرديم كه مسئوليت خود شركت‌هاي مواد غذايي است كه برچسب اصالت را در خط توليد روي بسته‌بندي چاپ كنند. حسن اين كار، اين است كه مي‌شود تمامي كالاها را رهيابي كرد كه در كجا توليد شده، در كجا انبار شده و به كجا رفته كه به درد دستگاه نظارتي مي‌خورد. نكته ديگر اينكه برچسب اصالت به مردم هم اطمينان مي‌دهد كالايي كه خريده‌اند آيا اصيل است يا تقلبي؟ به وسيله كدي كه روي بسته‌بندي قرار دارد، مي‌شود اصالت كالا (اعم از مواد غذايي، مواد بهداشتي و هر كالاي مرتبط با حوزه غذا و دارو) را كنترل كرد.
- ولي ما گزارش‌هاي متعددي از تخلف در اين زمينه را شاهد هستيم؛ مثلا در حوزه داروهاي وارداتي اين برچسب بعضا رعايت نمي‌شود.
هم‌اكنون برچسب اصالت براي داروي وارداتي صددرصد اجرا شده است و هر دارويي كه اين برچسب را نداشته باشد، قطعا قاچاق است. هر داروخانه‌اي هم كه اين داروها را داشته باشد، متخلف است و شهروندان مي‌توانند به‌عنوان ناظر، اينگونه موارد را به سازمان غذاودارو گزارش كنند.
در حوزه‌هاي ديگر، براي برخي از مكمل‌هاي وارداتي، بعضي از لوازم بهداشتي و آرايشي وارداتي و همچنين بخش كمي از فرآورده‌هاي غذايي وارداتي از خارج كشور و بخش كمتري از تجهيزات پزشكي خارجي، اين برچسب‌گذاري اجرايي مي‌شود كه تا پايان سال قرار شده به تمام كالاهاي وارداتي تعميم داده شود. در حوزه توليد داخل هم براي لوازم پزشكي و دارو اجباري مي‌شود و براي مواد غذايي اجباري نيست. در آن زمان ما اميدوار هستيم كه قاچاق به سمت صفر برود. همين الان بخشي از اطلاعات به‌صورت جمع‌بندي‌شده روي پرتال سازمان غذا و دارو وجود دارد و ما مي‌توانيم با تحليل داده‌ها، ميزان فعلي قاچاق در حوزه غذا و دارو را حدس بزنيم.
- تخمين شما از ميزان قاچاق چه اندازه است؟
در حوزه كالاهاي سلامت از حدود 5درصد تا بالاي 50درصد متغير است. بالاي 50درصد قاچاق را براي كالاهاي آرايشي متصور هستيم و 5درصد قاچاق را براي دارو. بقيه موارد بين اين دو قابل تحليل است. من اطمينان دارم كه مي‌توانيم با همين كد اصالت، قاچاق در حوزه غذا و دارو را به پايين‌ترين سطح كاهش بدهيم؛ به شرطي كه ساير دستگاه‌هاي مسئول در حوزه واردات و نظارت به نحواحسن وظيفه خودشان را انجام دهند.