اولینبار اين زنگ، موقعی نواخته شد که ما هنوز نوجوان بودیم وقتی نوجوانان آن روز، نشستن پای رایانه را به ورزش و بازی با گروه همسالان ترجیح دادند. از همان موقع بود که بساط بازیهایی مثل گلکوچک و ديگر بازیهای گروهی جمع شد و نوجوانهای آنروزها گفتند كه این بازیها دیگر برای بچههاست!
اینها را نگفتم که به گذشته برگردم. بیشتر دنبال یک مقصر میگشتم تا کمتحرکی اینروزهای خودمان را گردن كسي بیندازم؛ اما در واقع هرچه بیشتر میگردم تا مقصر را پيدا كنم دوباره به خودم میرسم. چهطور؟ توضيح ميدهم.
مثلاً دیروز در خانه میگفتم ما نوجوانها كه ماشین را نساختیم يا نخریدیم. ما فقط استفاده کردیم! ما فقط سوار سرویس مدرسه یا ماشین پدر و مادرمان شدیم و به مدرسه رفتیم. اما خواهر بزرگترم به من يادآوري كرد كه:
«اين كه حرف نشد!خودت میتوانستی مثل بسیاری از خواستههایت این را هم بخواهی که صبح یا بعدازظهر، مسیر کوتاه مدرسه تا خانه را پیاده بروی! یا اصلاً بعضی مسیرهای خرید که کوتاه هستند و... خودت میدانی که بعضی وقتها چه استفادههای نابهجایی از ماشین میکنی.»
به فضای مجازی هم فكر ميكنم؛ به بازیهای جذاب رایانهای و آنلاین که وقتی محو آن هستیم خودمان را هم فراموش میکنیم؛ چه برسد به تحرک و سلامتی استخوانها و بدن! آنها را هم كه ما نساختیم. این یک امکان فوقالعاده است که نوجوانهای نسل قبل نداشتند و ما داریم و از آن استفاده میکنیم؛ اما...
- عامل پاکسازی بدن!
«حالا هی بهانه بیاور؛ اما قبل از آن اثرات کمتحرکی را ببین» اینها را دبیر ورزش به من گفت. راستش برای انجام تحقیق «کمتحرکی در نوجوانها» باید از خیلیها کمک میگرفتم.
او به من گفت: «کمتحرکی، تعادل بیومکانیکی (یک شاخه از علم بهمعنای علم شناخت مکانیکی یا فیزیکی موجود زنده) بدن را بر هم میزند و باعث بیماریهای مختلف اسکلتی و اختلال در ساختار قامتی مثل ستون فقرات، مفاصل دستها و پاها میشود و همچنین تمام دستگاهها و اندام داخلی بدن را تحتتأثیر خود قرار میدهد.»
بعد دربارهي انواع بیماریها توضیح داد: «عملکرد مفصلهایت محدود شده و دچار سفتی مفصل میشوی، اشتهايت كم میشود و در نتیجه ویتامینها و املاح کمتری به بدنت میرسد. در اثر نشستن زیاد، تجمع چربیها و چاقی را هم خواهی داشت و دهها بیماری دیگر...»
بعد ادامه داد: «به دلیل نشستن زیاد، كار دستگاه گوارشت تغيير ميكند، رودهات كمتحرك ميشود و در نتیجه به بيماري یبوست دچارمیشوی؛ تازه کمتحرکی و کاهش فعالیت بدنی، تو را مستعد بروز افسردگی هم ميكند.»
و بعد حرف آخر را زد: «باید بدانی که طب سنتی تحرک بدنی را عامل اصلی پاکسازی بدن میداند.»
- استفاده از فرصتها
پیداکردن راه حل زیاد سخت نبود؛ معلم ورزش، خواهرم و جستوجو در فضای مجازی به من اينها را یاد دادند:
هر فعالیت بدنی و تحرک منظم هم باعث سلامتی میشود و هم به تناسب اندام کمک میکند. مثل غذا خوردن، باید یک زمان مشخص برای آن در نظر بگیریم روزانه یا سه روز در هفته؛ اما بهطور منظم. سعی کنیم ورزشکردن را در برنامهی روزانهمان بگنجانیم. وسایل ورزشی پارکها هم میتوانند به ما کمک کنند.
اگر دچار اضافهوزن هستیم، ورزشهایی مثل پیادهروی، شنا و نرمشهای مخصوص ناحیهي شکم، با فشار روی این ناحیه و سوزاندن چربی از تجمع آن کم میکنند. پیادهروی عادی به میزان 10هزار قدم در روز هم میتواند حجم تودهي چربی انباشتهشده در شکم را کم کند و در نهایت نیز باعث سلامتی شود.
البته بهترین ورزش برای نوجوانان، فعالیتهای هوازی هستند که لازم است بدون توقف و به مدت 20 دقیقه انجام شوند.
اما اگر به دنبال یک برنامهی ورزشی شخصی هستیم، میتوانیم با دبیر ورزشمان صحبت کنیم! حتماً به راهکار خوبی میرسیم و زمانی که ورزش را شروع کردیم میتوانیم تماشای تلویزیون و بازی رایانهای و فضای مجازی را هم محدود کنیم.
ديگر اينكه برای داشتن تحرک بیشتر بايد از فرصتهايت استفاده كني. مثلاً بهجای استفاده از آسانسور یا پلهبرقی، از پلهها بالا برویم يا کمی زودتر از تاکسی یا اتوبوس پیاده شویم و بخشی از راه را پیاده برویم و مسیرهای کوتاه را درصورت امکان، پیاده طی کنیم.
مراقب تغذیهي خود هم باشیم. میانوعدههای سالم بخوریم کارشناسان تغذیه معتقدند که نوجوانان باید روزانه حداقل چهار وعده میوه، پنج وعده سبزیجات وچهار وعده محصولات لبنی استفاده کنند.
نوشیدن آب به مقدار فراوان را هم فراموش نکنیم و نوشيدن نوشابه را متوقف کنید و یا حداقل به جای آن از نوشیدنیهای مالتدار مثل ماءالشعير استفاده کنیم.
و در آخر خوب بخوابیم و بدانیم مهم این است که تحرک و فعالیت بدنی داشته باشیم؛ انتخاب شكل و نوع آن برعهدهي خودتان است.