همشهری دو - محمد سرابی: سکه‌های طلای قدیمی را قالب‌گیری کرده‌اند و با فلزی زرد رنگ ساخته‌اند.

 مي‌شود يك مشت از آنها را خريد. شبيه سكه‌هاي اصلي هستند ولي معلوم است كه اگر ارزشي داشته باشند اينطور وسط بساط دستفروشي پيدا نمي‌شود. اگر هم دقت كنيد از كج‌و‌كوله بودن شكلشان مشخص است كه سكه‌هاي واقعي نيستند. از آن جالب‌تر عتيقه‌هاي ريز و درشتي هستند كه از روي چراغ‌هاي پيه‌سوز قديمي ساخته شده‌اند و هنوز هم يك لايه دوده دارند، آن هم نه در جايي كه فتيله روشن مي‌شود. منطقي اين است كه فقط يك طرف چراغ پيه‌سوز دوده‌زده باشد ولي تمام اين چراغ‌ها كاملا يك دست سياه و بعد پاك شده است. قبلا در گل خواباندن ظرف‌هاي برنجي و مسي باعث مي‌شد براي خريدار ناشي، عتيقه جلوه كند. احتمالا دوده ماليدن هم حالا همين كاربرد را دارد. البته حالا مشتري‌ها هم حرفه‌اي شده‌اند. اصلا شايد كسي ادعا كرد مدال‌هاي هيتلر را دارد، ما كه نبايد باور كنيم.

بازار‌چه‌هاي دستفروشي براي همه مشتريان جايي براي تماشا‌ هستند. ساختگي يا واقعا قديمي، تماشاي اجناس چشمگير، جالب است؛ مخصوصا آنها كه كهنه هستند و احتمالا گذشته و داستاني براي خودشان دارند. كساني كه كمي سن و سال گذرانده باشند مي‌توانند خاطرات خودشان را هم بين اين وسايل پيدا كنند. تاريخ به بايگاني سپرده‌شدن كوتاه است و اسباب خانه‌اي كه در دوران كودكي ديده‌ايم ممكن است همين روز‌ها به بساط دست‌دوم‌فروشي‌ها راه پيدا كرده باشد. بازار‌هاي دستفروشي ايران كه بزرگ و پر از وسايل گوناگون باشند نه‌تنها جايي براي پيدا كردن لوازم مختلف هستند بلكه يك جاذبه گردشگري هم به‌حساب مي‌آيند. مي‌توانيد توريست‌هاي خارجي را ببينيد كه بين بساط‌ها مي‌چرخند و با كمك مترجم‌شان قيمت مي‌‌پرسند تا از بين خرت‌و‌پرت‌هاي خاك گرفته و صنايع‌دستي، يادگاري‌هاي به درد‌بخور سبك وزن پيدا كنند. ممكن است بعضي از آنها تصوري خيالي از اين بازار‌ها هم داشته باشند و خيال كنند اجناس خاصي را مي‌بينند، گاهي هم اين اتفاق مي‌افتد.

از دوربين‌هاي كهنه تا ابزار‌هاي فرسوده آشپزخانه و لوازم شخصي مانند عينك و فندك هر كدام قيمت و اعتباري دارند. اينكه مي‌گويند هرچيزي در بساط دستفروش‌ها و كهنه‌فروش‌ها پيدا مي‌شود جدي است. اگر يك بازارچه بزرگ را بگرديد، مهره‌هاي فيروزه‌اي، چيني گل‌سرخي، ظرف‌هاي قلمكار مسي، قفل و كليد، صفحه گرامافون، سماور برنجي، ساعت مچي، راديو آندريا، قليان‌هاي دوران قاجار و حتي مدال صليب شواليه هيتلر و نشان روي كلاه سربازان اس‌اس را هم پيدا مي‌كنيد. 80سال قبل كلا كمتر از 200نفر اين مدال را گرفته‌اند و اينكه چطور اينجا پيدايشان شده است، بستگي به اين دارد كه حرف فروشنده و قيمت بالايي كه براي آن مي‌گويد را باور كنيم يا نه. در بين اين لوازم قديمي، دست‌ساخته‌هاي جديد و گاهي كاملا هنرمندانه هم جاي خود را باز كرده‌اند. رنگ‌ها، شكل‌ها و گاهي حتي خود فروشنده‌ها هم ديدني هستند و همه‌‌چيز خبر از رونقي مي‌دهد كه در زندگي شهري جاري است.