اين بيماري منجر به ناتواني در انجام فعاليت‌هاي روزمره شده و مي‌تواند موجب اختلال در اشتها، خواب، اضطراب و بيقراري، احساس بي‌ارزشي و گناه يا افكار خودآزار يا خودكشي شود. بيش از 253ميليون انسان در سراسر جهان در سال2013 از اين بيماري رنج مي‌برده اند، آمار نشان‌دهنده ابتلا 7 تا 21درصد افراد در جوامع مختلف بوده است. افسردگي مي‌تواند هر فردي را در هر سن و از هر موقعيت اجتماعي مبتلا كند. گرچه شانس ابتلا در خانم‌ها دوبرابر آقايان است و افسردگي در كشورهاي توسعه‌يافته بيشتر از كشورهاي در حال توسعه است. شايع‌ترين سن شيوع افسردگي بين 20 تا 40 سالگي است. ابتلا به افسردگي با فقر، بيكاري، از دست دادن عزيزان، قطع رابطه عاطفي، مسائلي نظير طلاق، بيماري‌هاي جسمي، اعتياد به مصرف الكل، مواد مخدر و محرك بيشتر مي‌شود.
افسردگي يك اختلال رواني دردناك است كه نه تنها فرد مبتلا را چاه به غم و نااميدي مي‌كشد بلكه اثرات بسيار مخربي روي نزديكان، خانواده و همكاران وي مي‌گذارد. اين بيماري همچنين لطمه بزرگي به سيستم اقتصادي هر كشوري وارد مي‌كند. علاوه بر هزينه‌هاي درماني، افسردگي با كاهش بهره‌وري افراد در محل كار سالانه بيش از 200 ميليارد دلار به اقتصاد ايالات متحده ضرر وارد مي‌كند.
با اين حال، واقعيت اميدواركننده اين است كه افسردگي قابل پيشگيري و درمان است. درك بهتر از افسردگي، آگاهي از روش‌هاي پيشگيري و درمان اين دلگرمي را در مبتلايان و خانواده‌هاي آنان ايجاد مي‌كند تا به جاي فرار و انكار، به مقابله موثر با اين اختلال مخرب بپردازند. آگاهي از روش‌هاي پيشگيري از افسردگي نظير ورزش، تغذيه مناسب، خواب كافي، عدم مصرف الكل و مواد مخدر محرك، مديريت تنش‌هاي روزانه و برقراري ارتباطات اجتماعي موثر مي‌تواند نقش ارزنده‌اي در جلوگيري از آلودگي رواني جامعه به افسردگي داشته باشد. اما در اين ميان هيچ چيز مهم‌تر از صحبت‌كردن در مورد احساس غم و اندوه و خلق افسرده با متخصصان خبره نيست. هرچه طولاني‌تر در باتلاق اندوه و نااميدي فرو رويم، بيرون آمدن از آن سخت‌تر و دردناك‌تر مي‌شود. افزايش آگاهي عمومي در مورد افسردگي، عوامل ايجادكننده و عواقب آن (نظير خودكشي) مي‌تواند سبب تسريع در درخواست كمك مبتلايان به اطرافيان آنها شود. علاوه بر اين، آگاهي عمومي باعث مي‌شود كه نقش حمايتي خانواده، دوستان و همكاران اين بيماران برجسته‌تر شود؛ عاملي كه در دوران بيماري بسيار ارزشمند است.
با توجه به شيوع فزاينده اختلالات رواني نظير افسردگي و اضطراب كه جامعه بشري را در آينده‌اي نزديك تهديد مي‌كند، در سال‌هاي اخير شاهد فعاليت‌هاي گسترده بين‌المللي در زمينه پيشگيري و درمان مناسب آنها هستيم. در همين راستا سازمان بهداشت جهاني، افسردگي را به عنوان سرفصل ويژه روز جهاني سلامت در سال2017 اعلام كرده است. كمپيني كه تمامي موسسات دولتي و غيردولتي به آن دعوت شده‌اند. اين فرصت بسيار مغتنمي را براي كشور ما فراهم كرده تا همگام با ساير كشورها و با استفاده از تجارب گروه‌هاي بين‌المللي به مقابله با اين اختلال فزاينده رواني در كشورمان بپردازيم.
آگاهي‌دادن در زمينه اختلالات رواني مي‌تواند نقش معجزه‌آسايي در سلامت رواني جامعه بازي كند؛ وظيفه‌اي كه برعهده همگان است ولي جامعه پزشكان و روانشناسان، معلمان، خبرنگاران، والدين و فعالان اجتماعي به‌طور قطع مي‌توانند نقش برجسته‌اي در اين اطلاع‌رساني ايفا كنند. يك كارزار مؤثر تبليغاتي عليه افسردگي كه همه گروه‌ها در كنار يكديگر به تشريك مساعي بپردازند، نويد جامعه‌اي شادتر و سالم‌تر را براي كشورمان خواهد داشت. با توجه به صدمات اقتصادي اختلالات رواني، اين تلاش‌ها را مي‌توان در قالب يك طرح ملي اقتصاد مقاومتي نيز تعريف كرد.
پروفسور علي گرجي
استاد دانشگاه مونستر آلمان
مركز تحقيقات علوم اعصاب شفا، بيمارستان خاتم‌الانبياء