البته امسال يك استثنا داريم و انتخابات رياست‌جمهوري و شوراها و ميان‌دوره‌اي‌ها، زودتر و در اواخر ارديبهشت برگزار مي‌شود. حالا كه به اين انتخابات مهم نزديك مي‌شويم، بد نيست اطلاعات‌مان را در اين زمينه كمي بيشتر كنيم. كدام اطلاعات؟ اينكه اساسا چه كساني شايستگي شركت و نامزدي در انتخابات‌هاي مختلف جمهوري اسلامي را دارند و اين اشخاص بعد از انتخاب‌شدن، چه مسئوليت‌هايي دارند. مسئول در جهان‌بيني نظام جمهوري اسلامي، رئيس نيست؛ بلكه در قبال انتخاب‌شدن و مسئوليت‌هايي كه برعهده گرفته، بايد پاسخگو باشد. پس با عطف به چنين ديدگاهي، نگاهي مي‌اندازيم به مسئوليت‌ها و شرايط مورد نياز كانديداهاي انتخابات‌هاي رياست‌جمهوري، مجلس شوراي اسلامي و شوراهاي اسلامي شهر و روستا.
- كانديداي رياست‌جمهوري
طبق ماده 35قوانين مربوط به انتخابات رياست‌جمهوري، كانديدا بايد از رجال مذهبي و سياسي باشد، ايراني‌الاصل، مدير و مدبر، داراي حسن سابقه و امانت و تقوي باشد و همچنين ايمان و اعتقاد به مباني جمهوري اسلامي ايران و مذهب رسمي كشور داشته باشد. شوراي نگهبان از زمان پايان ثبت‌نام ظرف مدت 5روز مي‌بايست نتيجه تأييد يا رد صلاحيت افراد را به وزارت كشور ارسال كند و وزارت كشور نيز وظيفه دارد فهرست افراد تأييد شده را از طريق رسانه‌هاي جمعي به سمع و نظر آحاد مردم برساند.
- كانديداهاي مجلس شوراي اسلامي
ماده 28قانون اساسي واجدين شرايط داوطلبي براي نمايندگي مجلس را اينگونه تشريح مي‌كند: شرط سني داوطلبان، كمتر از 30و بالاي 75سال نبايد باشد. حداقل مدرك تحصيلي نيز داشتن كارشناسي ارشد يا مدركي معادل آن است كه ارزش استخدامي داشته باشد. به غيراز شرايطي مثل داشتن تابعيت جمهوري اسلامي و ابراز وفاداري به آن، نمايندگان مجلس مي‌بايست از سلامت كامل بينايي، شنوايي و گويايي برخوردار باشند.
- كانديداي شوراي شهر
شرط سني براي كانديداتوري شوراهاي اسلامي شهر و روستا داشتن 25سال تمام است. فرد مورد نظر بايد شرايط ديگري مانند تبعيت جمهوري اسلامي، اعتقاد و التزام عملي به اسلام و ولايت مطلقه فقيه و ابراز وفاداري به قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران نيز داشته باشد. شرايط تحصيلي و داشتن مدارك دانشگاهي نيز براي كانديداشدن اين بخش بسته به شهر و روستاهاي كوچك و بزرگ مي‌تواند متفاوت‌تر باشد. اگر فردي براي شوراهاي شهرهاي تا 20هزار نفر جمعيت كانديدا شده، بايد حداقل مدرك فوق ديپلم يا معادل آن را داشته باشد و اگر براي شوراي شهرهاي بالاي 20 هزار نفر جمعيت مدرك ليسانس لازم است. سكونت حداقل يكساله در شهر مورد نظر نيز از واجبات است.
- انتظار از رئيس‌جمهور بيشتر است
رئيس‌جمهور مي‌بايست يك نخبه سياسي، اقتصادي و فرهنگي باشد و سكان كشور را به خوبي هدايت و رهبري كند. از مهمترين انتظاراتي كه مردم از رئيس‌جمهور خود دارند، اين است كه تمام شايستگي و استعداد خود را براي رفع مشكلات كشور به‌كار گرفته و بهترين وزرا و مشاوران را براي خود انتخاب كند. يك رئيس‌جمهور شايسته مي‌تواند مملكت خود را از سراشيبي سقوط نجات داده و در مسير خوشبختي و پيشرفت هدايت كند. ارائه يك تيم شايسته و لايق، داشتن ايده و خلاقيت براي رفع معضلات كشور، اراده پولادين و خستگي‌ناپذيري، از ويژگي‌هايي است كه مردم يك جامعه از رئيس‌جمهور خود انتظار دارند.
- انتظار از نمايندگان بالاست
مهمترين وظيفه نمايندگان مجلس، قانونگذاري و نظارت بر حُسن اجراي قانون است، ضمن اينكه اين وظيفه، بايد به‌صورت ملي دنبال شود، نه محلي؛ يعني يك نماينده صرفا در قبال حوزه انتخابيه خودش مسئول نيست. وضع قانون توسط نماينده‌ها، در غالب حوزه‌ها اتفاق مي‌افتد. اين امر، يا به‌عنوان پيشنهاد و پيش‌نويس قوانين توسط دولت (لايحه) و يا پيشنهاد شده توسط حداقل 15تن از نماينده‌ها (طرح) اتفاق مي‌افتد. به اين مسئوليت، شرح و تفسير قوانين عادي را هم مي‌توانيد اضافه كنيد. در حوزه نظارت نيز نمايندگان مجلس، در قالب رأي اعتماد، تذكر شفاهي يا كتبي، سؤال، استيضاح و تحقيق و تفحص و تصويب بودجه و امثالهم مي‌توانند وظيفه نظارتي‌شان را انجام بدهند.
- انتظاراتي از اعضاي شوراي شهر
شوراي شهر، يك مجلس محلي در هر شهر و روستا محسوب مي‌شود كه نظارت بر اقدامات شهرداري و ديگر سازمان‌هاي خدمات دهنده به مردم، تصويب بودجه براي شهر و نظارت بر هزينه‌كرد بودجه را بر عهده دارد. انتظار از اعضا و منتخبان شوراي شهر، داشتن تخصص، پيگيري امور و داشتن تخصص فرهنگي و شهري و اجتماعي لازم براي به سرانجام رساندن اين كارهاست. كميسيون‌هاي شوراها غالباً اين‌قدر تخصصي هستند كه بدون تخصص نمي‌توان در آنها عرض اندام كرد. درضمن يكي از مهمترين وظايف شوراي شهر، انتخاب شهردار است كه همان روزهاي ابتدايي تشكيل هر شورا انجام مي‌شود.