این بیماریها زمینه ساز ابتلا به بیماریهایی هستند که نهتنها فرد را درگیر فرایند طولانی مدت کنترل و درمان بیماری میکنند، بلکه هزینههای گزافی برای نظام سلامت در پي خواهند داشت.
دیروز اولین روز از هفته سلامت بود، وزیر بهداشت به مناسبت این روز در مراسم پیادهروی خانوادگی درمان اصلی این بیماریهای غیر واگیر را پیاده روی و ورزش دانست و گفت: طول عمر ایرانیان به طور میانگین ۷۶ تا ۷۷ سال است. متاسفانه ایرانیان ۱۰ تا ۱۲ سال پایانعمر خود را همراه با دردهای استخوانی، کمردرد، زانودرد و بهنوعی با معلولیت سپری میکنند. برای داشتن طول عمر بیشتر و زندگی سالمتر نیاز به تحرک فیزیکی و ورزش است.
هاشمی با تاکید بر اینکه دانشآموزان باید روزانه ۲۰دقیقه ورزش کنند، افزود: البته کودکان در اینسنین جنب و جوش خوبی دارند که این به سلامت آنها نیز کمک میکند. ورزش باید از سوی والدین دانشآموزان به عنوان یک فرهنگ نهادینه شود و کودکان باید ورزش را به عنوان بخشی از سبک زندگی خود بیاموزند.
با ورزش و فعالیت فیزیکی میتوان علاوه بر تامین سلامت جسم به سلامت روح و روان نیز کمک کرد. سازمانجهانی بهداشت موضوع شعار امسال «روز جهانی بهداشت» را سلامت روان اعلام کرده است. وزیر بهداشت تاکید کرد که باید به پیشگیری اهمیت زیادی داد و مردم نباید فکر کنند که ابتلا به بیماری فقط برای دیگران اتفاق میافتد. در عین حال باید توجه داشت افرادی که به پیشگیری اهمیت میدهند کمتر و دیرتر به بیماری مبتلا میشوند.
ژان آنتلم بریا ساوارن، سیاستمدار فرانسوی که باورهای غذاییاش او را مشهور کرده است، جمله معروفی دارد که میگوید« بگو چه میخوری تا بگویم کیستی». آنچه میخوریم نهتنها بر جسممان تاثیر میگذارد بر روحمان نیز تاثیر گذار است. دکتر ساعدی متخصص تغذیه در مورد تاثیر غذا بر جسم به همشهری گفت: تا پیش از این تصور میشد که تغذیه ناصحیح بر بیماریهای قلبی و عروقي و سرطانها تاثیر میگذارد ولی رفته رفته تحقیقات نشان داده است که بیماریهایی همچون پارکینسون، MS، آلزایمر، خود ایمنی و... ناشی از تغذیه ناصحیح در طول زندگی هستند. در صورتی که بتوانیم تغذیه سالم داشته باشیم میتوانیم بسیاری از مولفههای سلامت را تغییر بدهیم. در جامعه ما که در حال گذار شتابزده تغذیهای هستیم اصلاح روشهای تغذیه بسیار مهم است.
وی در مورد این دوران گذار گفت: بیماریهای تغذیهای در جوامع پیشرفته، ناشی از فزونی تغذیه است. مثل چاقی، دیابت، قلبي و عروقي و فشار خون. اما عمده مشکلات در کشورهای توسعه نیافته برعکس ناشی از دريافت کم و یا عدم دریافت مواد مغذی است. ایران هر دوي این مشکلات را دارد و این، کار سیاستگذاران سلامت را دشوار میکند. در واقع در این جامعه باید دوبرابر هزینه شود تا مشکلات دو سر طیف را برطرف کنیم.
دکتر احمد ساعدی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: ما در کشورمان هم کمبود ویتامین D و آهن را داریم که در بین زنان بیداد میکند و هم از سوی دیگر فزونیهایی مانند اضافهوزن افراد زیادی از جامعه را داریم. اما خبر خوب این است که تجربه نشان داده که اگر ما بخواهیم مداخله تغذیهای را به صورت سراسری اجرا کنیم بسیار موفق خواهیم بود. چنانچه در مورد پروژه افزودن ید به نمک طعام موفق بودیم. اگرچه آنچه در وزارت بهداشت برای مکملیاری آهن و ویتامین «دي» برای دختران انجام میشود، نمادين است و نمیتواند مشکل آنها را به کلی حل کند، اما نشان میدهد که اگر برنامه جامعی وجود داشته باشد ما توانایی این را داریم که آن را اجرایی کنیم. مطالعه اخیر من در افغانستان نشان داد که 95درصد مردم با کمبود ویتامین دي مواجه هستند و این در حالی است که در کشور ما نیز اوضاع آنچنان متفاوت نیست. گزارشها نشان میدهد بسیاری از بیماریها با این کمبودها ارتباط مستقیمی دارند. اخیرا مشخص شده است که کمبود ویتامین دي در مبتلایان به بیماری MS مشاهده شده است. این در حالي است که MS در میان زنان ایرانی نرخ بالایی دارد.
مدیر گروه تغذیه و تغذیه سلولی و ملکولی با اشاره به تجربه کشورهای دیگر در افزودن آهن، ویتامین« سي» وکلسیم به شیر، آبمیوه، نان و ... افزود: آنچه این کشورها 50سال پیش شروع کرده و الان نتیجه آن را میبینند، ما الان شروع کردهایم. این راهی است که باید برویم. اگر دانش تغذیه در جامعه نهادینه شود، جامعه به سمتی میرود که تغذیه از اولویتهای آن شناخته شود.
- کم تحرکی عامل بیماریهاست
احمد جنیدی جعفری، رئیس مرکز تحقیقات تکنولوژی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی ایران: افراد زیادی در جامعه شهری تحرک بدنی ندارند، حداقل بین 20تا 30دقیقه تحرک بدنی در روز ضروری است. قبلا تصور می شد که افراد باید این مدت را به صورت ممتد ورزش کنند اما هماكنون اعتقاد بر این است که تحرک های پراکنده در طول روز هم اگر در مجموع به نیم ساعت برسد، مفید است. تحرک بدنی از راهکارهای خودمراقبتی است. ورزش سبب کاهش برخی از بیماریها مانند فشارخون و کلسترول میشود. زنان به دلیل فعالیت های هورمونی در معرض پوکی استخوان قرار دارند و تحرک بدنی می تواند سبب پیشگیری از پوکی استخوان در آنان شود. چاقی زمینه ابتلا به برخی از بیماری ها مانند قلبی و عروقی، سرطان، کلسترول، کبد چرب و دیابت را فراهم می کند.