اما با اينكه خيلي‌ها اين مراكز را ديده‌اند، ولي نمي‌دانند كه آنها چه خدماتي را ارائه مي‌دهند؟ كارشناسان اجتماعي مي‌گويند كساني كه سو‍ء مصرف مواد‌مخدر را تجربه مي‌كنند بيماران جسمي و روحي هستند كه جامعه براي بازگرداندن آنها بايد تلاش كند. ساماندهي معتادان و كارتن‌خواب‌ها در فصل سرما از سياست‌هايي بود كه شهرداري به‌عنوان نهادي اجتماعي و فرهنگي آن را به دوش گرفت تا گرفتاري‌هاي اين قشر مطرود، از آنچه هست بيشتر نشود. حالا با راه‌اندازي مراكز بهاران، راه براي تولد دوباره معتادان باز و هموار است. بسياري از مناطق شهر صاحب مجتمع بهاران شده است؛ مراكزي كه كاركرد‌هاي مختلف و حمايت‌كننده آن باعث شده تمايل اين بيماران به ترك مصرف از گذشته بيشتر شود.
- از شناسايي تا درمان
يكي از فعاليت‌هايي كه در مراكز بهاران انجام مي‌شود شناسايي افراد معتاد در شهر است. مأموران اين مراكز به نقاط مختلف محله‌ها مي‌روند و پس از شناسايي سعي مي‌كنند اعتماد معتادان را جلب كنند. از آنجايي كه در گذشته با اين افراد مانند متخلفان برخورد مي‌كردند اين اعتماد‌سازي كاري نسبتا دشواري خواهد بود. پس از پيگيري‌هاي مكرر و كسب اعتماد معتادان، اين افراد به كمپ‌هاي ترك اعتياد فرستاده مي‌شوند تا در اين كمپ‌ها تحت درمان قرار گيرند.
- كارگاه‌هاي درماني
عموما 6 تا 8 ماه طول مي‌كشد كه افراد معتاد به‌طور كامل در كمپ‌هاي ترك اعتياد درمان شوند و مصرف مواد‌مخدر را كنار بگذارند. پس از اتمام دوره ترك اعتياد، اين افراد به مراكز بهاران فرستاده و در آنجا پذيرش مي‌شوند. از آنجايي كه ممكن است افرادي كه وارد اين مراكز مي‌شوند پس از درمان به‌خاطر ضعف بدن با بيماري‌هاي مختلف روبه‌رو شوند در مراكز بهاران براي اين افراد كلاس و كارگاه‌هاي درماني با حضور پزشكان متخصص برگزار مي‌شود. برگزاري كارگاه‌هاي روانشناسي براي تغيير تفكر معتادان درخصوص مواد‌مخدر با حضور افراد متخصص ازجمله فعاليت‌هايي است كه در اين مراكز انجام مي‌شود. به‌نوعي روانشناسان در اين كارگاه‌ها بامشاوره‌هاي فردي و گروهي كاري مي‌كنند كه معتادان ديگر به سمت اعتياد نروند.
- كارگاه‌هاي كارآفريني
افرادي كه اعتياد را كنار گذاشته‌اند در مراكز بهاران مي‌توانند در كلاس‌هاي آموزش روش‌هاي كارآفريني شركت كنند. در ابتدا به اعضاي مراكز بهاران مشاوره‌هاي متعددي توسط افراد متخصص داده مي‌شود تا استعداد‌هاي آنها كشف شود. پس از كشف استعداد و توانايي اين افراد، آنها به كارگاه‌هاي كارآفريني فرستاده مي‌شوند تا با روش‌هاي استفاده از امكانات كم و استعداد خود براي درآمدزايي آشنا شوند. مسئولان اين مراكز اميد دارند كه از اين كارگاه‌ها و به‌طور كل مراكز بهاران كارآفرينان زيادي را تحويل جامعه بدهند.
- كارگاه‌هاي توانمندي
مراكز بهاران براي اعضاي خود كلاس‌ها و كارگاه‌هاي مختلف حرفه‌آموزي برگزار مي‌كنند تا آنها بتوانند براي خود درآمدزايي كنند. مديران اين مراكز كارگاه‌هاي مختلف آموزشي از خياطي گرفته تا نجاري و مونتاژ وسايل چوبي برگزار مي‌كنند تا اعضاي خود را به نوعي توانمند سازند. اكثر اعضاي اين مراكز صاحب خانواده هستند و بايد خرج آنها را بدهند. دوره‌هاي آموزشي عموما 2 تا 3ماه طول مي‌كشد. پس از آموزش، آنها مي‌توانند با امكانات همين مراكز وسايل مختلفي توليد كنند و مسئولان هم تمامي اين توليدات را به فروش مي‌رسانند تا آنها بتوانند درآمدزايي كنند.
- شروع دوباره زندگي
علاوه بر كارگاه‌ها، مراكز بهاران امكانات و خدمات متعددي را در اختيار اعضاي خود قرار مي‌دهند. تعدادي از اعضاي اين مراكز شناسنامه ندارند و به نوعي هويت‌‌شان در جايي ثبت نشده است. مسئولان اين مراكز با ثبت‌احوال صحبت كرده‌اند و براي آنها شناسنامه مي‌گيرند تا هويت آنها به‌صورت رسمي ثبت شود. در اين مراكز كه خدمات خود را كاملا رايگان ارائه مي‌دهند هر روز به اعضا صبحانه، ناهار و شام مي‌دهند. اين مراكز امكانات ورزشي مختلفي مثل سالن فوتبال و بسكتبال هم دارد و اعضا مي‌توانند در اين مراكز فعاليت‌هاي ورزشي هم انجام دهند. ورود و خروج براي اعضا در اين مجموعه‌ها آزاد است اما با ارائه خدمات مختلف تلاش مي‌شود كه اعضا بيشتر در مجموعه حضور داشته باشند. يكي از اين خدمات دادن اتاق خواب به افراد متاهل است تا آنها بتوانند بعضي از شب‌ها را با خانواده خود سپري كنند.
- پاتوق بعد از اعتياد
مركز بهاران به نوعي به يك پاتوق براي كساني كه اعتياد را كنار گذاشته‌اند تبديل شده است. افرادي كه سال‌هاي زيادي از ترك اعتياد آنها مي‌گذرد هم به اين مجموعه‌ها مي‌روند و از امكانات آنجا استفاده مي‌كنند. گروه‌هاي ان.اي هم شب‌ها به اين مجموعه‌ها مي‌روند و يك ساعت در آنجا با هم گفت‌وگو مي‌كنند. ارتباط خوبي بين اعضا در مراكز بهاران وجود دارد و بسياري از آنها با هم دوست و صميمي هستند.
- قانون چه مي‌گويد؟
طبق قانون مصوب سال89 كه به تصويب مجمع تشخيص مصلحت نظام رسيده، درمان اعتياد و كاهش آسيب به 2 گروه تقسيم شد. در دسته اول مراكزي داوطلبانه هستند كه تحت عنوان ماده 15 از آنها نام مي‌برند و معتادان موظف هستند به اين مراكز مراجعه كنند. طبق آيين‌نامه‌اي كه براساس تبصره يك ماده 15 وجود دارد، اين مراكز به 6 بخش تقسيم مي‌شوند؛ مراكز سرپايي، مراكز گذري، مراكز اقامتي ميان‌مدت، اقامتي بلندمدت، مراكز بستري و مشاوره. دسته دوم نيز كه مشمول ماده 16 قانون مي‌شوند براي نگهداري 2 گروه از معتادان ارجاع داده شده درنظر گرفته شده‌اند كه معتاداني كه فاقد گواهي درمان هستند يعني به مراكز داوطلبانه مراجعه نكرده‌اند يا معتادان متجاهر، در اين دسته قرار مي‌گيرند. طبق اين قانون تنها در 18 استان اجازه راه‌اندازي مركز ماده 16داده شده است. متوليان اصلي راه‌اندازي و مديريت اين مراكز، ستاد مبارزه با مواد‌مخدر با همكاري شهرداري و نيروي انتظامي است و در مورد زنان معتاد و جمع‌آوري زنان خياباني نيز سازمان بهزيستي وارد عمل مي‌شود و مسئوليت ساماندهي را برعهده دارد.