سرنوشت شوراي پنجم اسلامي شهر و روستا هم با رأي مردم مشخص خواهد شد. مقام معظم رهبري درباره حضور در انتخابات فرموده‌اند: «هر كس پاي صندوق رأي مي‌آيد، در واقع رأي به جمهوري اسلامي، رأي به قانون اساسي و رأي به مواد غيرقابل تغيير قانون اساسي- يعني اسلام و ارزش‌هاي اسلامي- مي‌دهد». خب مسلما اسلام براي همه عرصه‌هاي اجتماعي، تكليف مسلمانان را مشخص كرده است، پس با توجه به اهميت انتخابات براي حفظ نظام جمهوري اسلامي، مي‌توان گفت كه حتما احكام شرعي مشخصي در اين زمينه وجود دارد. در اين صفحه سعي شده كه نگاهي دسته‌بندي شده به اين احكام شرعي بيندازيم.
- حكم شركت در انتخابات
حكم كلي: شايد مهم‌ترين سؤال اين باشد كه آيا شركت در انتخابات جمهوري اسلامي ايران شرعا واجب است و عدم‌شركت در آن حرام است؟ رهبر معظم انقلاب در پاسخ به اين سؤال گفته‌اند شركت در انتخابات نظام جمهوري اسلامي براي افراد واجد شرايط، يك وظيفه شرعي، اسلامي و الهي است.
نكته 1: همانطور كه مي‌دانيم ما انواع واجب در احكام شرعي داريم. مثلا واجب كفايي، واجبي است كه اگر كساني آن را انجام دهند و كفايت كند ديگر بر ديگران واجب نيست. اما براساس فتواي مراجع مختلف تقليد، شركت در انتخابات واجب عيني است؛ يعني همه مكلفان بايد انجام دهند، مانند نمازهاي يوميه.
سوال: حكم شركت يا عدم‌شركت در انتخابات ساير كشورها چيست؟
به‌طور كلي شركت در انتخاباتي كه موجب جلوگيري از فساد يا فساد بيشتر شده و يا شركت نكردن موجب تضعيف اسلام و مسلمين شود، واجب است.
- حضور زنان در انتخابات
حكم كلي: قطعا وقتي بحث واجب عيني بودن يك عمل در احكام شرعي مطرح باشد، فرقي ميان افراد وجود ندارد و هم براي مردان و هم براي زنان واجب است. پس شركت در انتخابات براي زنان هم يك واجب شرعي است.
نكته 1: شايد اين سؤال مطرح شود كه در چه مواردي اطاعت از شوهر واجب نيست؟ در مواردي اطاعت از شوهر لازم نيست كه شوهر با انجام اموري مانند واجبات (حج واجب، صله رحم نسبت به پدر و مادر و برادر و خواهر و امثال آن به مقدار لازم)، فرا گرفتن احكام اسلام مانند رفتن به مسجد و امثال آن، نماز جماعت، شركت در انتخابات و راهپيمايي‌هاي ضروري مخالفت كند.
- رأي سفيد دادن در انتخابات
حكم كلي: متأسفانه بعضي افراد با توجيه عدم‌شناخت و تحقيق از كانديدا يا تحقيق كافي و عدم‌وصول به نتيجه و تحير در انتخاب اصلح راي سفيد مي‌دهند. اما در پاسخ به اين سؤال كه حكم رأي دادن سفيد و بي‌نام چيست؟ مقام معظم رهبري فرموده‌اند: «در هر صورت اگر رأي سفيد دادن موجب تضعيف نظام اسلامي باشد، حرام است».
نكته 1: خيلي‌ها نگران اين هستند كه بعد از تحقيق درباره كانديدا و شناخت فرد اصلح، به او رأي بدهند و بعد آن فرد آنطور كه بايد به احكام اسلامي عمل نكند و موجب نارضايتي شود. خب حالا سؤال اينجاست كه آيا رأي‌دهنده در محضر خداوند متعال مسئول است؟ مقام معظم رهبري در اين خصوص گفته‌اند كه اگر رأي‌دهنده طبق موازين شرعي عمل كرده است، مسئول نخواهد بود.
- تبليغات در انتخابات
حكم كلي: به‌طور كلي مخالفت با قوانين و مقررات و دستورات دولت اسلامي كه به‌طور مستقيم توسط مجلس شوراي اسلامي وضع شده و مورد تأييد شوراي نگهبان قرار گرفته‌اند يا با استناد به اجازه قانوني نهادهاي مربوطه وضع شده‌اند، براي هيچ‌كس جايز نيست (فرقي در كم و زياد و كوچك و بزرگ بودن آن نيست). بر همين اساس، رعايت قوانين انتخاباتي، چه در زمينه تبليغات و چه مسائل ديگر براي متكلفان واجب است و در صورت مخالفت با اين قوانين و مقررات و دستورات توسط يك نفر، بر ديگران تذكر و راهنمايي و نهي از منكر لازم است. در خصوص امر به معروف و نهي از منكر در انتخابات بايد گفت كه اگر در زمينه شركت كردن در انتخابات باشد، چون اين كار يك واجب عيني است، اگر كسي قصد شركت نكردن داشت واجب است امر به معروف و نهي از منكر انجام شود، البته در صورت تحقق شرايط آن.
سؤال: در ايام انتخابات جهت شناخت كانديداي مناسب، بايد نواقص و عيوب و امتيازات آنها را در گذشته و حال تفحص كرد تا فرد لايق را پيدا كرد، آيا صحبت كردن پشت سر كانديداها براي انتخاب فرد اصلح، جايز است؟
در امور مربوط به انتخابات در حد مشاوره، اشكال ندارد.
سؤال: آيا سخن گفتن از اسرار شخصي و امور خصوصي و سري در برابر مردم جايز است؟
كشف و بيان امور خصوصي و شخصي در برابر ديگران اگر به‌نحوي مربوط به افراد ديگر هم باشد يا موجب ترتّب مفسده شود جايز نيست.
- تقليد در انتخابات
آيا در انتخابات بايد از پدر و مادر تبعيت كرد؟ در اين خصوص بايد گفت كه جلب رضايت والدين و نيز اطاعت از آنها در همه جا واجب نيست. البته بسيار خوب و پسنديده و بهتر است که انسان در تمام کارها رضايت آنها را به دست آورد. اذيت و آزار والدين حرام است و در جايي که اطاعت نکردن از والدين موجب آزار والدين شود اطاعتشان لازم و واجب مي‌شود. مگر اينکه اطاعتشان باعث ترک واجب يا فعل حرام باشد مثلا خداي نکرده بگويند نماز نخوان، در اين صورت اطاعتشان حرام است. پس اگر مثلا والدين بگويند كه در انتخابات شركت نكن، چون اين كار واجب عيني است، پس اطاعت از آنها در اين زمينه حرام است. شايد اين سوال مطرح شود كه آيا در انتخاب كانديداي اصلح بايد از ولي‌فقيه تبعيت كرد؟ يادتان باشد به طور كلي بر اساس مذهب شيعه همه مسلمانان بايد از اوامر ولايى ولى فقيه اطاعت كرده و تسليم امر و نهى او باشند و اين حکم شامل فقهاى عظام هم مىشود، چه رسد به مقلدين آنان. اما ولي‌فقيه در زمينه انتخاب يك نفر در انتخابات امر ولايي نمي‌كند كه ملزم به تبعيت از او باشيم. ايشان نهايتا توصيه‌هايي درباره معيارهاي انتخاب درست دارند.