اما آنچه در عمل ديده مي‌شود، چيز ديگري است؛ در فضاي مجازي مي‌توانيم با يك نام مستعار و حتي بدون آن، صفحه و كانالي بسازيم و هرچه از راست و دروغ دل‌مان مي‌خواهد بريزيم داخلش. حالا تا جبهه مقابل بخواهد ثابت كند كه غلط گفته‌ايم يا دروغ منتشر كرده‌ايم، آن مطلب هزاران بار دست به‌دست چرخيده است. تازه معلوم نيست جوابيه طرف مقابل هم به دست‌شان برسد يا نه. در اين يادداشت نكات مختصري درباره رعايت اخلاق سياسي در فضاي مجازي ذكر مي‌كنيم.
- حواستان به فضا باشد!
در حد توان خود اجازه ندهيد كسي فضاي مجازي را با آلودگي‌هاي انتخاباتي كثيف كند. نگذاريد زباله سياسي در فضاي وب يا شبكه‌هاي اجتماعي بريزند. طبق قانون، هيچ‌كس اجازه ندارد كانديداها را تخريب كند و به آنها دروغ ببندد. اگر شاهد چنين اتفاق و رفتاري بوديد، مي‌توانيد با استفاده از گزينه «توهين به افراد يا مذاهب»، «مطلب دروغ» يا گزينه‌هاي مشابه، آن را در همان شبكه مجازي گزارش (ريپورت) كنيد. همچنين مي‌توانيد به‌عنوان تخلف انتخاباتي به دادستاني شهرستان‌تان اطلاع دهيد تا در ستاد پيشگيري از تخلفات و جرائم انتخاباتي به آن رسيدگي شود. اما تا زماني كه ادمين‌هاي شبكه يا دادستان شهرستان به آن تخلف رسيدگي كنند، شما بيكار ننشينيد. اگر مستنداتي در رد آن مطلب دروغ داريد، به آن ادعا ضميمه كنيد و براي همه بفرستيد. با يك كليك مي‌شود يك يادداشت، پيام، توييت، عكس يا هر محتواي ديگري را بازنشر كرد. پس تا‌جايي كه مي‌توانيد آن را دست به‌دست كنيد كه تا حد ممكن اثرش خنثي شود و مردم بتوانند در شرايط عادلانه و محيطي با اطلاعات پاكيزه، انتخابشان را انجام دهند!
- محترم باشيد و محترم بداريد!
به عقايد همديگر احترام بگذاريد. اختلاف‌نظرهاي سياسي نبايد شما را به جدال‌هاي مجازي و جنگ كاراكتري بكشاند. در فضاي صلح و ادب، ديدگاه‌هايتان را با هم به اشتراك بگذاريد. خصوصا در گروه‌هاي خانوادگي و دوستانه، كار را به جاهاي باريك نكشانيد. اگر اطلاعاتي با مدرك و سند داريد، به قصد روشنگري و شفافيت، براي همديگر بفرستيد اما پايتان را از بحث‌هاي بي‌نتيجه و جدل‌هاي بي‌فايده بيرون بكشيد. ديگران را هم به آرامش دعوت كنيد و نگذاريد كارشان در بحث‌هاي سياسي به دعوا و قهر برسد.
- كانديداي بااخلاقي باشيد!
به مسئولان ستادهاي انتخاباتي بسپاريد كه حواس‌شان تمام و كمال به نشست‌ها و گروه‌هاي حامي خود باشد. اگر فرد يا گروهي در حمايت از كانديداي شما، دست به تخريب كانديداي ديگري مي‌زند يا هر عملي خلاف اخلاق انجام مي‌دهد، تذكر بدهند و به‌طور عمومي، در كانال‌ها و صفحات رسمي تبليغاتي‌شان اعلام كنند كه فلان عمل مورد تأييد كانديداي ما نيست. اينكه فكر كنيد مي‌توانيد با گذشتن از اعمال غيراخلاقي حاميان‌تان (يا حامي‌نماهايتان!) رأي بيشتري بگيريد، خيلي دقيق نيست. مثلا به‌طور قطع، مردم از توهين حاميان يك كانديدا به امام معصوم(ع) نمي‌گذرند و اگر ببينند آن كانديدا هم به روي خودش نياورده و از اين اقدام اعلام برائت نكرده است، قطعا در روز انتخابات، جور ديگري با او معامله مي‌كنند.
- جلوي سانسورها را بگيريد!
به لطف فضاي مجازي و بازنشرهاي حداكثري اطلاعات خاص و مهم (در قالب متن، عكس، فيلم، صوت و...) ديگر نگران حذف اين اطلاعات از سطح اينترنت نيستيم! اما اگر بعضي اطلاعات، انحصاري است و فقط از يك منبع منتشر مي‌شود، به محض انتشار، از آن صفحه عكس بگيريد و اطلاعاتش را ذخيره كنيد! كار است ديگر. يكهو ديديد زدند صفحه را با محتوايش نابود كردند. براي اين منظور، كليد PrtScreen از خوب‌هاي روزگار است كه روي كيبورد همه رايانه‌ها قرار دارد (در تلفن‌هاي همراه و تبلت‌ها هم با استفاده از كليدهاي تركيبي يا غيرتركيبي مي‌توانيد از صفحه عكس بگيريد). با اين كار مي‌توانيد از صفحه‌اي كه در حال نمايش است، عكس بگيريد. اين كار، خصوصا در توييتر بيشتر كاربرد دارد كه افراد ناگهان توييت‌شان مي‌آيد و بعد از 10دقيقه كه دروغ‌شان دست به دست شد، سريع آن را حذف مي‌كنند. دست كسي هم به جايي بند نيست!
با نصب يك نرم‌افزار مديريت دانلود هم مي‌توانيد فيلم، عكس و هر محتواي حجيم ديگري را روي سيستم‌تان بارگذاري و ذخيره كنيد.
شما اين كار را براي گردش اطلاعات و حفظ حق «دانستن» مردم انجام مي‌دهيد، پس نيت‌تان خالص باشد! اجازه نداريد با فتوشاپ، عكس‌هايي را كه گرفته‌ايد ويرايش محتوايي كنيد.
- آدرس غلط ندهيد!
كاربر عزيز! در شبكه‌هاي اجتماعي و گروه‌هاي مجازي، اگر در مورد مسائل سياسي و انتخاباتي از شما سؤالي مي‌پرسند، فقط درصورتي كه درموردش اطلاعات مستند و واقعي داريد، پاسخ بدهيد. براي پيدا كردن پاسخ، به انبوه پيام‌هاي دريافتي‌تان كه معلوم نيست از كجا و چطور تهيه و منتشر شده‌اند، استناد نكنيد. پيشينه كانديداها و جريان‌هاي سياسي تا حد زيادي مشخص است و اگر به حافظه تاريخي‌تان مراجعه كنيد يا به كتاب‌ها و سايت‌هاي معتبر سر بزنيد، جواب سؤال‌تان را مي‌گيريد.
كانديداهاي محترم! از كم‌اطلاعاتي و ناآگاهي قشرهاي محروم جامعه و خصوصا كساني كه به ابزارهاي ارتباطي و اطلاعاتي وسيع دسترسي و آشنايي دقيق ندارند، سوءاستفاده نكنيد و اطلاعات غلط و مخدوش به آنها ندهيد.متاسفانه بعضي از جوسازي‌ها و فضاسازي‌ها واقعا مرزهاي اخلاق‌مداري را كيلومترها جابه‌جا مي‌كند! پس شرافتمندانه رأي جمع كنيد.
- فضاي مجازي را پاكيزه نگه‌داريد!
فضاي مجازي شهر شما نيست كه خانه شما باشد، درست! مدرسه هم نيست كه خانه دوم‌تان باشد، باز هم درست! ولي دليل نمي‌شود كه هر آلودگي و محتواي كثيفي را در آن منتشر كنيد. دروغ هم نوعي از آلودگي است. به اين خيال كه دروغ‌هاي 3-2 دهه پيش، امروز هم كاربرد دارند و مردم فراموش‌شان كرده‌اند، آنها را به عرصه نياوريد وگرنه ممكن است دستمايه تهيه طنز و شيطنت طنزنويسان قرار بگيريد. افراد، كانال‌ها، گروه‌ها، تجمع‌ها و... را نخريد يا براي منافع سياسي خود مصادره نكنيد. اجازه بدهيد صفحات و گروه‌هاي مجازي طنز و جك، همچنان فقط جك منتشر كنند. پاي آنها را به بازي‌هاي خود نكشيد.