سالانه حدود 6تا 8هزار مورد مرگ مغزي در كشور ما رخ مي‌دهد كه 50درصد از اين افراد قابليت اهداي عضو دارند؛ يعني 3تا 4هزار مرگ مغزي در كشور ما سالانه مي‌تواند اهدا‌كننده عضو باشد اما هم‌اكنون تنها يك‌چهارم اين موارد به اهداي عضو مي‌رسد كه علت آن نيز متفاوت بوده و ازجمله به دلايل فرهنگي و عدم‌باور خانواده‌ها به موضوع مرگ مغزي است.
به گزارش همشهري، مرگ مغزي حالتي است كه كاملا با كماي عميق فرق دارد. در حالت مرگ مغزي فرد متأسفانه فوت شده است، ولي قلب او با استفاده از تزريق داروهاي محرك قلب و عروق و دستگاه تنفس مصنوعي مدت كوتاهي به ضربان ادامه مي‌دهد. فرد مرگ مغزي شده به‌هيچ‌وجه تنفس ندارد و به محض جدا كردن دستگاه تنفس مصنوعي يا داروهاي فوق، قلب نيز از حركت باز‌مي‌ايستد. ظاهر فردي كه دچار مرگ مغزي شده با فردي كه دچار كماي عميق است، يكسان است و فقط با معاينات بسيار تخصصي مغز و دستگاه‌هاي مخصوص مرگ مغز تشخيص داده مي‌شود؛ درحالي‌كه بيماري كه دچار كماي عميق شده هنوز شانسي براي زنده ماندن و مرخص شدن از بيمارستان دارد. متأسفانه وقتي به خانواده‌هاي فرد مرگ مغزي‌شده اعلام مي‌شود كه فرد مرگ مغزي شده باور نمي‌كنند و شانس زندگي را از ساير افراد نيازمند مي‌گيرند. اين در حالي است كه اهداي عضو اقدامي است كه يك فرد براي نجات فرد ديگر كه مبتلا به بيماري‌هاي غيرقابل درمان اعضاي بدن مثل ريه، قلب، كليه، كبد، لوزالمعده و روده شده است، آن عضو مورد نياز را اهدا مي‌كند تا فرد بيمار از مرگ نجات يابد.
فرحناز صادق‌بيگي، رئيس واحد فراهم‌آوري اعضا و نسوج پيوندي دانشگاه علوم‌پزشكي شهيد بهشتي در اين‌باره گفت: هم‌اكنون 27هزار نفر در فهرست انتظار پيوند قرار دارند كه روزانه 10تا 12نفر از اين افراد به‌دليل نرسيدن عضو پيوندي فوت مي‌كنند. البته هر سال با توجه به فرهنگسازي‌‌هاي انجام شده شاهد افزايش اهداي عضو هستيم اما هنوز نياز به كمك بيشتر داريم و همين افزايش چنددرصدي هم براي رسيدن به سلامت افراد جامعه رضايت‌بخش است و اميدواري ما را براي آينده بيشتر مي‌كند.
صادق‌بيگي افزود: تا 15سال پيش به ازاي هر يك‌ميليون نفر جمعيت سه‌دهم اهداي عضو داشتيم اما اين رقم الان به 10رسيده است؛ يعني به ازاي هر يك ميليون جمعيت در سال 10مورد اهداي عضو صورت مي‌گيرد و رتبه ايران در جهان هم 33 است.
سيد محمد كاظميني، رئيس مركز مديريت پيوند اعضاي وزارت بهداشت هم درباره وضعيت پيوند عضو در ايران افزود: وضعيت پيوند عضو و ميزان رشد آن در ايران طي سه‌دهه گذشته بسيار مطلوب بوده است؛ به‌طوري كه در بسياري از موارد كشورمان در منطقه و آسيا رتبه ممتاز را به‌خود اختصاص داده است.
بر اين اساس انواع پيوند اعضا شامل كليه، كبد، قلب، پانكراس، ريه و روده در كشور انجام مي‌شود. به‌طور مثال در هفته اول سال بيشترين پيوند اعضا نسبت به‌مدت مشابه طي سال‌هاي گذشته انجام شد كه با توجه به پيچيدگي عمل پيوند، نشانه آمادگي بالاي كادر پزشكي در اين ايام بوده است. در هفته اول فروردين‌ماه ۳۸ عضو به بيماران نيازمند پيوند شده است كه ۱۷مورد از اهداكنندگان مرگ مغزي بوده است. همچنين ۲۶ مورد پيوند كليه و ۱۱ مورد پيوند كبد و ۱مورد پيوند قلب طي يك هفته اول امسال انجام شده است كه همه اين موارد از افراد مرگ مغزي بودند كه ۸۰ درصد آنها به‌علت تصادف دچار مرگ مغزي شده بودند.
وي ادامه داد: طبق معمول و روند سال‌هاي گذشته پيوند اعضا به‌خوبي در حال توسعه است.در اواخر سال گذشته تعداد پيوند عضو در كشور از مرز ۵۰ هزار نفر گذشت؛ يعني حدود ۵۰ هزار و ۵۹۷ نفر در سال گذشته پيوند عضو شدند.
به‌طور مثال در رابطه با پيوند كليه ۵۷ درصد از موارد از اهداكنندگان مرگ مغزي انجام شد؛ يعني بيش از نيمي از اين بيماران از اين اهداكنندگان كليه دريافت كردند كه اين بسيار جالب است و در منطقه اين رشد استفاده از مرگ مغزي بي‌نظير است چون ما قبلا از اهداكنندگان زنده كليه مي‌گرفتيم. رئيس مركز مديريت پيوند وزارت بهداشت اما دغدغه‌اي داشت و با اشاره به مصوبه سال گذشته هيأت دولت مبني بر اينكه بيمه‌ها بايد در زمينه پيوند همراهي مي‌كردند ولي متأسفانه نكردند، گفت: وزارت بهداشت با منابعي كه در‌اختيار داشت پيوند را براي اين بيماران رايگان انجام داد.
- فرايند ثبت‌نام براي اهداي عضو
براي ثبت نام در سايت اهدا، با مراجعه به سايت اهدا (ehda.ir) در قسمت ثبت‌نام پس از تكميل فرم، كارت موقت براي شما صادر مي‌شود. صدور اين كارت به منزله قطعي شدن ثبت نام شماست، درصورت تمايل براي دريافت پيوند كارت، با در دست داشتن پرينت و يا تصويري از كارت موقت و كارت ملي و شناسنامه به شعب منتخب بانك ملي كه در سايت اهدا ذكر شده مراجعه كرده و پيوند كارت بانك ملي را دريافت كنيد. كارت‌هاي جديد در قالب عابر بانك ملي با عنوان پيوند كارت از شعب منتخب بانك ملي موجود در سايت اهدا (ehda.ir) صادر مي‌شود. دريافت كارت هيچ‌گونه هزينه‌اي ندارد. تنها كساني كه تمايل به دريافت پيوند كارت بانك ملي دارند، (مانند ديگر كارت‌هاي بانكي) جهت صدور كارت هزينه مصوبي راپرداخت مي‌كنند.