در همين ارتباط و براي اطلاع از نحوه ساماندهي آن كه قرار است در قالب طرح موسوم به « اصالت كالا» انجام شود، با دكتر اميرحسين جمشيدي، مديركل نظارت بر فرآورده‌هاي طبيعي، سنتي و مكمل سازمان غذا و دارو گفت‌وگو كرده‌ايم:
- خوشبختانه از ابتداي تيرماه، اجراي قانون اصالت كالاهاي سلامت‌محور ابلاغ شده. ريشه اين قانون از كجا نشأت گرفته است؟
ماده ۲۷ قانون مبارزه با قاچاق كالا و ارز صراحتاً بيان مي‌كند كه هر شخص حقيقي يا حقوقي كه اقدام به واردات و صادرات دارو، مكمل، ملزومات و تجهيزات پزشكي بدون انجام تشريفات قانوني كند به مجازات كالاهاي قاچاق محكوم مي‌شود.
نگهداري و حمل كالاهاي قاچاق نيز احكامي مشابه ارتكاب به قاچاق دارد. مجازات اين افراد نيز ذيل موضوع قاچاق كالاهاي ممنوع، مشخص بوده و بنا بر ماده ۲۲ قانون نامبرده شده با توجه به ارزش كالا به تشخيص قاضي شامل جزاي نقدي، حبس يا ديگر جرايم مي‌شود.
- يكي از مواردي كه شامل اين قانون مي‌شود، مكمل‌هاي دارويي و ورزشي است كه همواره با چالش‌هايي همراه بوده. براي ساماندهي اين محصولات چه برنامه‌اي داريد؟
توصيه اكيد ما به استفاده از مكمل‌ها با مشورت پزشك و افراد متخصص است. در باب تجويز مكمل‌هاي ورزشي كه توسط سازمان غذا و دارو بر چسب اصالت دريافت كرده است و از مبادي مجاز به فروش مي‌رسد، مصرف خودسرانه مفهومي ندارد. فرد مي‌بايست طبق يك برنامه رژيمي خاص زيرنظر متخصص يا كارشناس تغذيه، به مصرف آنها مبادرت ورزد. همچنين توزيع مكمل‌هاي ورزشي توسط مربيان ورزشي هم غيرمجاز است و همانطور كه بارها و بارها و به انحاي مختلف متذكر شده‌ايم، مكمل‌هايي كه از افراد يا فروشگاه‌هاي غيرمجاز تهيه مي‌شوند عوارض خطرناكي دارند.
به همين سبب مربيان ورزشي و باشگاه‌هاي ورزشي هيچ‌گونه حقي براي خريد و توزيع مكمل‌هاي ورزشي ندارند، قاعدتاً در ارتباط با فرآورده‌هايي كه عرضه آنها در خارج از سيستم داروخانه امكان‌پذير باشد، احتمال قاچاق و تقلب وجود دارد. فرآورده‌هايي كه در اين حوزه به‌صورت اصولي وارد مي‌شوند، از سوي شركت‌هاي پخش توزيع شده و اين شركت‌ها هم مجاز نيستند اين فرآورده‌ها را به جايي جز داروخانه بدهند و خود غيرمجاز بودن منشأ و سرفصل عوارض است.
- درباره تقلب در مكمل‌هاي تغذيه ورزشي موضوعات بسياري مطرح مي‌شود. دراين‌باره چه راهكاري داريد؟
پودرهاي مكمل بدنسازي بدون مجوز اغلب در كشورهاي مجاور و به‌صورت دست‌ساز تهيه مي‌شوند و احتمال دارا بودن آرد و شيرخشك‌هاي تاريخ گذشته را در خود دارند. در رابطه با دارو و مكمل‌هاي تهيه شده از فروشگاه‌هاي غيرمجاز تحت عنوان فرآورده‌هاي چاق‌كننده و لاغركننده هم مصرف كورتن در فرآورده‌هاي چاقي موجب افزايش فشار خون، افزايش قند خون، ايجاد آب مرواريد و خشكي پوست مي‌شود؛
همچنين مصرف آن سيستم ايمني فرد را ضعيف كرده، در نهايت مستعد ابتلا به انواع عفونت‌ها خواهد شد. پودرهاي چاق‌كننده غيرمجاز گاهي حاوي داروهاي سركوب‌كننده غذا نيز هستند. مصرف اينگونه پودرها عوارض جبران‌ناپذيري بر سيستم هورموني بدن خواهد داشت.
همچنين محتواي اغلب فرآورده‌هاي چاق‌كننده و حتي لاغركننده غيرمجاز، ضمن تحريك غده تيروئيد موجب اختلال شديد در سيستم هورموني فرد مصرف‌كننده مي‌شود. اين داروها عوارض جبران‌ناپذيري بر سيستم هورموني فرد خواهند داشت. آنقدر كه ممكن است منجر به عقيم شدن دائم، افزايش موهاي زائد در بدن، افزايش ريسك سكته و پرخاشگري شديد در فرد شوند.
- براي شناسايي اين تقلب‌ها راهي وجود دارد؟ اصلاً مي‌توان به پلمب و بسته‌بندي داروها و مكمل‌ها اعتماد كرد؟
امروزه با پيشرفت علم تقلب‌ها هم پيچيده شده‌اند و ممكن است فرد به‌صورت عادي قادر به شناسايي همه تقلب‌ها نباشد؛ پس بهترين راه اعتماد به سازمان‌هاي نظارتي است. معمولاً تخلفاتي كه در زمينه مكمل‌هاي ورزشي رخ مي‌دهد، زماني است كه فرآورده‌اي تقلبي بوده و يا از مبادي غيرمجاز وارد شده و يا محل عرضه آنها ممنوع باشد؛
براي مثال يك كالاي رژيمي ورزشي بايد از مسيرهاي مجاز وارد شده و تمامي حقوق گمركي را رعايت كرده و محصول مورد آزمايش و ثبت قرار گرفته باشد و سپس در محل مورد تأييد به فروش برسد. گاهي اوقات نيز شرايطي پيش مي‌آيد كه اين كالا با وجود اصل بودن و تهيه از شركت‌هاي معتبر، خارج از مسير قانوني وارد كشور مي‌شود؛ در اين مورد قاچاق صورت گرفته است.
گاهي نيز كالاي مكمل از مبادي قانوني ورود پيدا مي‌كند اما از روي فرآورده اصيل كپي‌برداري شده و برچسب قلابي روي آن درج مي‌شود. اين كالا هويت مشخصي نداردو معلوم نيست كجا ساخته شده است. در كشورهاي همسايه يا انبارهاي زيرزميني در كشور خودمان؟ عرضه برخي از برندها هم با وجود اينكه تركيبات و مسيرهاي قانوني را دارا هستند، ممنوع است، پس فروش آنها نيز تخلف محسوب مي‌شود.
- مزيت طرح اصالت كالا به ساير طرح‌هايي كه با هدف مبارزه با قاچاق انجام مي‌شده در چه چيزي است؟
با توجه به گستره مرزهاي جغرافيايي هميشه ورود فرآورده‌هاي قاچاق به كشور به‌طور كامل كنترل نخواهد شد، چرا كه مانند هر كالاي ديگري بالاخره به كشور قاچاق مي‌شود؛ طبيعي است كه اين مكمل‌ها هم در زمره كالاهاي قاچاق قرار بگيرند، اما سازمان‌هاي بازرسي دست روي دست نمي‌گذارند و با جديت بر قاچاق فرآورده‌هاي سلامت نظارت مي‌كنند ولي آنچه بايد مورد تأكيد قرار گيرد، اين مطلب است كه مكمل ورزشي حتماً بايد از داروخانه تهيه شود. با اين سياست مي‌توان تفاوت مكمل مجاز و مكمل غيرمجاز را تشخيص داد.