اكثر مردم جامعه علاوه بر زندگي حقيقي، زندگي مجازي را نيز تجربه مي‌كنند. اگرچه آموزش‌هايي كه براي زندگي حقيقي مي‌بينيم كافي نيست ولي حداقل‌هايي را در اين‌باره آموخته‌ايم اما با توجه به ساعاتي كه در فضاي مجازي صرف مي‌كنيم، ميزان آگاهي‌هاي ما در اين حوزه بسيار محدودتر است. آنچه به آن اشاره مي‌شود بخشي از ضروريات حضور در فضاي مجازي به‌ويژه تلگرام است كه گستردگي بيشتري در ميان مردم ما دارد.
اولين نكته، يادآوري حكومت الهي در فضاي مجازي است. يادمان نرود خداوند بر فضاي مجازي نيز «خبير و بصير» است. پس تمام آنچه در زندگي خود نسبت به حلال و حرام رعايت مي‌كنيم، بايد در فضاي مجازي نيز مراعات كنيم.
دومين نكته، مديريت زماني فضاي مجازي است، فضاي مجازي هر مقدار هم كه مهم باشد نبايد جاي زندگي واقعي را تنگ كند. جاي متن و حاشيه را عوض نكنيم. گروه‌هاي خانوادگي در تلگرام جايگزين ديد و بازديدهاي حضوري نخواهد شد. استيكر‌ها و شكلك‌هاي عاشقانه هرگز نمي‌تواند خلأ دست نوازش مادر و پدر را بر سر فرزندان پر كند! سومين نكته، پرهيز از مجادلات است.
اگرچه برپرهيز از مجادله و جر و بحث، در زندگي بسيار تأكيد شده است و ائمه اطهار(ع) در احاديث خود، ايمان بدون ترك مجادله را ناقص توصيف كرده‌اند، اما اين مجادلات در فضاي مجازي و مخصوصا تلگرام خصوصيات خطرناك‌تري دارد. چشم در چشم نبودن موجب مي‌شود انسان در حرف زدن با طرف مقابل جري شود و بسياري از حرف‌هايي را كه شرم دارد رودررو بزند، در مكالمات تلگرامي منتقل كند و اينگونه آتش دشمني شعله‌ور مي‌شود. علاوه بر اينكه همين رودررو نبودن موجب مي‌شود لحن شوخي يا دوستانه را متوجه نشويم و به مقابله و پرخاشگري اقدام كنيم. ضمن اينكه ممكن است مخاطب را، كه چه بسا انساني فرهيخته و محترم باشد، آماج شوخي‌هاي بي‌مورد قرار دهيم و احترامش را حفظ نكنيم!
چهارمين نكته، التزام به حفظ حريم خصوصي افراد است.درباره مكالمات، تصاوير و فيلم‌هاي خصوصي سايرين تجسس نكنيم. بسياري از ما حاضر به نگاه كردن به حياط خانه همشهري‌هاي خود نيستيم اما به «سرچ»كردن اخبار و عكس‌هاي ديگران و سركشي به حريم خصوصي آنان حساسيت نداريم! شرايط استفاده از فضاي مجازي و تلگرام بسيار مفصل است و قطعا از نظر دين مترقي اسلام، ملزومات ديگري نيز دارد كه به اميد خداوند در همين ستون در روزهاي آينده به آن پرداخته خواهد شد.