در همين رابطه برخي از اين سؤالات را با دكتر سيمين ظفردوست، عضو تيم تخصصي مركز درمان ناباروري ابن‌سينا در ميان گذاشته‌ايم:
- چه موقع زوجي را نابارور تلقي مي‌كنيم؟
ناباروري به عدم‌بارداري بعد از يك‌سال ارتباط جنسي بدون استفاده از روش‌هاي جلوگيري از بارداري گفته مي‌شود. همچنين در خانم‌هاي بالاي 35سال توصيه مي‌شود كه اگر چنانچه بعد از 6ماه اقدام به بارداري، بارداري رخ ندهد، جهت انجام بررسي‌هاي لازم مراجعه كنند. البته در برخي شرايط خاص همانند داشتن سابقه جراحي در دستگاه تناسلي، انجام بررسي‌ها مي‌تواند زودتر هم صورت بگيرد.
- چند درصد از زوج‌ها مشكل ناباروري دارند؟
براساس آمار جهاني، ناباروري در 15تا 20درصد از زوج‌ها وجود دارد و براساس آماري كه در ايران به‌دست آمده 20 تا 22درصد بيشتر از آمار جهاني است. بر اين اساس احتمالا ما در كشورمان بين 5-4 ميليون زوج با مشكل ناباروري داريم كه نيازمند دريافت خدمات تشخيصي و درماني هستند.
- مشكلات ناباروري عمدتا در كدام‌يك از زوجين رخ می‌دهد؟
اگر بخواهيم يك دسته‌بندي جامع داشته باشيم، علل ناباروري دلايل متنوعي دارد. اما به‌طور كلي علت ناباروري در20 تا30درصد مواقع، موارد مردانه و در 40تا 50درصد زنانه است. در باقي موارد هم به‌علت مشكلات توأمان زوجين و برخي موارد نامعلوم ديگر است. با اين حال در انجام بررسي‌ها حتما توصيه مي‌شود كه زوجين با هم مراجعه كرده و طي مراحل درماني در كنار هم باشند.
- براي بررسي علت ناباروري چه اقداماتي لازم است؟
بررسي آقايان توسط متخصص اورولوژيستي كه در فيلد ناباروري تبحر دارد صورت مي‌گيرد. خانم‌ها هم جهت انجام بررسي‌ها به متخصص زنان و زايمان و فلوشيپ ناباروري كه تبحر در رفع مشكلات ناباروري دارد، مراجعه مي‌كنند. در ابتدا يك شرح حال كامل از بيمار گرفته مي‌شود. معاينه، بررسي قد و وزن انجام مي‌گيرد. سپس جهت بررسي علل ناباروري آزمايش‌هاي لازم گرفته مي‌شود. البته ممكن است به بيمار در مورد تغيير سبك زندگي هم پيشنهادهايي داده شود؛ مثل توصيه به كاهش وزن، ورزش منظم، ترك سيگار و مشروبات الكلي و... .
- آيا سبك زندگي مي‌تواند روي باروري تأثيرگذار باشد؟
همانطور كه سبك زندگي روي ابعاد مختلف سلامت انسان‌ها تأثيرگذار است، روي باروري هم مي‌تواند تأثيرگذار باشد. به‌عنوان مثال ديده شده در زناني كه افزايش وزن يا چاقي دارند اختلالات تخمك‌گذاري و نازايي بيشتر ديده مي‌شود؛ حتي در اين خانم‌ها، ميزان موفقيت بارداري به‌دنبال روش‌هاي درمان ناباروري مثل IVF، كمتر از افرادي است كه وزن نرمال دارند. از سوي ديگر ناباروري در آقاياني كه گرفتار چاقي هستند در مقايسه با مرداني كه وزن نرمال دارند، بيشتر مشاهده مي‌شود. ديده شده كه ناباروري در كساني كه شيفت كاري، كار فيزيكي زياد يا ساعات كاري طولاني دارند يا با برخي مواد شيميايي و راديواكتيو در محيط كارشان مواجه هستند، بيشتر است.
- آيا مصرف داروها و وجود برخي بيماري‌ها مي‌تواند باعث كاهش باروري شود؟
مصرف برخي داروها مي‌تواند روي باروري تأثيرگذار باشد. به‌عنوان مثال مصرف زياد داروهاي ضد‌التهاب، داروهاي مهاركننده ايمني، داروهاي شيمي درماني، ضد‌افسردگي، آرامبخش‌ها و... مي‌تواند روي باروري نيز تأثير بگذارد. وجود برخي بيماري‌ها هم مثل آندومتريوزيس، تخمدان پلي‌كيستيك، اختلالات هورموني، اختلال غده تيروئيد، اختلال ترشح پرولاكتين، برخي تومورهاي مغزي و... هم مي‌تواند روي باروري تأثير منفي بگذارد.
- دوميليون بانوي ايراني در خطر ابتلا به ناباروري
شاهين خزعلي، رئيس‌كلينيك آندومتريوز مركز درمان ناباروري ابن‌سينا: برآوردها نشان مي‌دهد كه حدود 2ميليون نفر از زنان ايراني به آندومتريوز مبتلا هستند. اين بيماري در ميان خانم‌هايي كه در سنين بين 15 تا 49سال هستند، فراگيرتر است كه يكي از عوارض آن آسيب زدن به روده‌هاي رحمي و تخمدان‌هاست كه مي‌تواند به ناباروري نيز منجر شود. بسياري از بيماران مبتلا يا نياز به درمان ندارند و يا با درمان دارويي مشكل‌شان حل مي‌شود، ولي گاهي به‌خصوص در موارد پيشرفته‌تر ممكن است براي درمان نياز به جراحي باشد.