طي‌كردن دوران بارداري -به‌خصوص در بارداري اول-، هميشه با نگراني بيشتري همراه است. پدر و مادر دائم سؤال دارند و تغييرات برايشان ناآشناست. به همين دليل آنها براي انجام آزمايش‌هاي مكرر و سونوگرافي به مطب پزشكان مي‌روند اما براي عده‌اي اين سونوگرافي‌ها از ميزان معمول خارج شده و به اصراري بيمارگونه تبديل مي‌شود.
- تعداد سونوگرافي‌هاي ضروري
سونوگرافي، فرايندي است كه از طريق امواج فوق‌العاده سريع صدا، تصاويري از بافت‌ها و ارگان‌هاي داخلي بدن انسان توليد شده و در نهايت پس از شكل‌گيري به مانيتور ارسال مي‌شود تا قابل مشاهده باشد. دكتر صفيه عشوري‌مقدم، متخصص زنان و نازايي درباره تعداد سونوگرافي‌هاي ضروري در بارداري گفت: نخستين سونوگرافي به محض اطلاع از بارداري، در حدود هفته هفتم يا هشتم بارداري، براي مشاهده قلب جنين و سن بارداري انجام مي‌شود. اين سونوگرافي بيشتر براي برطرف‌كردن نگراني‌هايي است كه مادر و پزشك از زنده‌بودن جنين و تعداد قل‌ها دارند. سونوگرافي غربالگري NT حدود ۱۲هفتگي جنين انجام مي‌شود كه به همراه آزمايش خون غربالگري اول را تشكيل مي‌دهد. در اين سونوگرافي ضخامت لايه شفاف كه پشت گردن جنين قرار دارد، اندازه گرفته مي‌شود. اندازه اين لايه با برخي بيماري‌ها مرتبط است.
براساس قوانين اسلامي، درصورتي كه جنين داراي ناهنجاري باشد كه منافات با حيات دارد و مي‌تواند آزار‌دهنده براي خانواده باشد، فقط قبل از دميده شدن روح، يعني قبل از ۱۹ هفته مجاز هستيم اقدامات قانوني كسب مجوز سقط جنين را انجام دهيم. سونوگرافي سلامت جنين كه به سونوي آنومالي معروف است بايد در ۱۸ هفته و يك روز انجام شود. كنترل مجدد طول دهانه رحم نيز با اين سونوگرافي براي جلوگيري از سقط و يا زايمان زودرس اندازه‌گيري مي‌شود. بعد از اين سونوگرافي عملا نياز به سونوگرافي ديگر وجود ندارد تا حدود 32تا 34هفتگي كه براي بررسي رشد جنين صورت مي‌گيرد.
- ما گرفتاريم و اسيريم
زنان، به‌خصوص كساني كه براي نخستين‌بار حاملگي را تجربه مي‌كنند، نگراني‌هاي زيادي دارند. برخي از آنها با كوچك‌ترين تغييري در حالشان راهي مطب‌هاي پزشكان مي‌شوند. يكي از پزشكان زنان و نازايي كه نمي‌خواست نامش ذكر شود، به همشهري گفت: ما از دست اين زنان گرفتاريم. با ديدن كوچك‌ترين لك و خونريزي از پزشك سونوگرافي مجدد مي‌خواهند، حتي اگر روز قبل سونوگرافي كرده باشند.
چنين درخواستي ناشي از يك ويژگي فرهنگي است كه به‌نظر مي‌رسد پزشكان مي‌توانند در كاهش و تغيير آن اقداماتي انجام دهند. اين متخصص زنان با قبول نقش پزشكان در تغيير روش‌ها گفت: پزشكان مؤثرند ولي هميشه اصرار پزشكان بر ضروري‌نبودن سونوگرافي‌هاي مكرر چاره‌ساز نيست. بارها پيش آمده كه به اصرار مادر سونوگرافي انجام نشده يا موكول به نوبت‌هاي بعدي سونوگرافي چهارگانه شده كه جنين به دلايل مختلف از دست رفته است. اما كار به شكايت و مراجعه مكرر به پزشكي قانوني كشيده شده است. خيلي از خانواده‌ها پزشكان را براي انجام سونوگرافي سه‌بعدي و چهاربعدي تحت فشار قرار مي‌دهند. بهترينشان از همان اول مي‌گويند كه اين سونوگرافي را براي عكس آلبوم فرزندشان مي‌خواهند؛ برخي نيز با اين استدلال كه بايد از هر مشكلي مطلع شوند، درخواست اين نوع از سونوگرافي را مي‌دهند.
دكتر عشوري مقدم نيز با اشاره به‌وجود اصرار والدين بر سونوگرافي مكرر گفت: برخي اين سونوگرافي را براي نشان دادن به همسر و مادر شوهر و... انجام مي‌دهند. دلنگراني‌هاي پزشكان متخصص از شكايت‌هاي بيماران و اضطراب ناشي از بارداري در سنين بالا از عواملي است كه تعداد دفعات بررسي جنين را افزايش دهيم.
- سونوگرافي سه‌بعدي از واجبات نيست
در موارد خاص تعداد سونوگرافي‌ها افزايش مي‌يابد اما تشخيص آن به‌نظر مي‌رسد با پزشك است. دكتر عشوري در اين‌باره گفت: به‌طور مثال، اگر براي فردي در ۲۴ تا ۲۸ هفتگي ديابت دوران بارداري تشخيص داده شد، ممكن است براساس شرح حال بيمار، ناچار شويم كه در 3ماه آخر تا هفته‌اي دوبار سونوگرافي مخصوصي به نام بيوفيزيكال تجويز كنيم. همچنين اگر زن بارداري با كاهش مايع دور جنين مواجه شده باشد، يا بيماري كه سابقه حاملگي خارج از رحم، حاملگي موي (اختلال در رشد جفت) داشته باشد، شايد مجبور شويم كه سونو‌ها را تكرار كنيم. در اين شرايط پيش از اينكه حاملگي به هفته‌هاي بيشتر برسد، سونوگرافي انجام مي‌شود. ممكن است كه در سونوگرافي‌هاي اصلي به‌وجود يك ناهنجاري مشكوك شويم كه نياز بيشتري به سونوگرافي سه بعدي و چهار بعدي باشد. به‌صورت معمول سونوگرافي سه‌بعدي جزو واجبات كنترل بارداري نيست.