جزایری، دبیر کمیسیون زیربنایی دولت در پایان این بازدید گفت: مقرر شده در جلسه یکشنبه آینده این کمیسیون، تکلیف مسیر کنارگذر انزلی، مشخص و در این خصوص تصمیم‌گیری نهایی انجام شود.
به گزارش ایسنا کمیته تخصصی زیربنایی دولت به سرپرستی دکتر فاطمه واعظ جوادی، رییس سازمان محیط زیست به همراه استاندار گیلان و نماینده انزلی در مجلس از هر دو مسیر پیشنهادی بازدید کرد.
در این بازدید، طرفین تلاش کردند تا با استناد به مواد قانونی و کارشناسی، گزینه پیشنهادی خود را معرفی کنند؛ هرچند که در پایان و علی‌رغم بحثهای انجام شده، هیچ یک از طرفین حاضر به پذیرش نظر طرف دیگر نشدند و قرار شد، تصمیم نهایی با حضور وزرای عضو کمیسیون زیربنایی دولت گرفته شود.
اعضای کمیته تخصصی زیربنایی دولت در پایان جمع‌بندی‌های خود بر روی دو گزینه توافق کردند و قرار شد هر دو دستگاه وزارت راه و سازمان محیط زیست، مستندات و دفاعیات خود را در خصوص مسیرها به کمیسیون زیر بنایی دولت برای طرح در جلسه روز یکشنبه آینده ارائه کنند.
اختلاف در زمینه احداث مسیر 16 کیلومتری کنارگذر انزلی که طرح اولیه آن بدون نظر سازمان حفاظت محیط زیست و انجام مطالعات EIA (ارزیابی اثرات زیست محیطی) ریخته شد و از سال 79 همچنان ادامه دارد، تنها بر روی 3 کیلومتر از این مسیر یعنی کیلومتر 800+7 تا 11 است، به شکلی که وزارت راه معتقد است باید این کنارگذر از داخل تالاب عبور کند، ولی سازمان محیط زیست می‌گوید که عبور این جاده از داخل تالاب علاوه بر نابودی حدود سیصد هکتار از تالاب بین‌المللی انزلی و وارد آمدن خسارتی معادل 470 میلیون ریال، موجب دو بخش شدن تالاب، مسدود شدن تعدادی از دهانه‌های روگا آب‌ها، ایجاد آلودگی صوتی و هوا و از بین رفتن خودپالایی تالاب شده و یک فاجعه زیست‌محیطی در آن رقم زده خواهد شد.
در این بین سازمان حفاظت محیط زیست برای حل مشکل، مسیری را که از حاشیه تالاب عبور می‌کند پیشنهاد کرد که علی‌رغم مکاتبات مختلف و مصوبه سال 82 هیأت دولت و رأی اخیر هیات پیگیری‌های ریاست جمهوری بر احداث کنارگذر انزلی در مسیر مورد نظر سازمان حفاظت محیط، مسؤولان زیر بار نرفتند و موضوع را مجددا به کمیسیون زیربنایی دولت بردند.
این در حالیست که بر اساس نامه وزیر راه و ترابری که به معاون امور دولت نوشته است، هرچند ادعا شده که مسیر وزارت راه 500 متر کوتاهتر از پیشنهاد سازمان حفاظت محیط زیست است؛ اما مسؤولان محیط زیست این امر را قبول نداشته و اعلام کردند که بر اساس اندازه‌گیری‌های انجام شده طول هر دو مسیر تقریبا برابر است.
در این بین تعدادی از کارشناسان مطرح محیط زیست و منابع طبیعی کشور در نامه‌های جداگانه با احداث مسیر کنارگذر انزلی بر اساس پیشنهاد وزارت راه مخالفت کردند.
دکتر مخدوم، استاد محیط زیست دانشگاه تهران در این خصوص گفته است که نتیجه ارزیابی اثرات زیست‌محیطی مسیر پیشنهادی وزارت راه در سال 1370 که به سرپرستی خودش انجام شده، نشان داده است که این مسیر از میان تالاب و بدون بررسی هیدرولوژیکی انتخاب شده؛ چرا که مسیر جاده درست از برون‌زد سفره آب زیرزمینی عبور می‌کند.
به گفته وی، این بدان معناست که جاده، درصورت احداث در مسیر میان تالاب، هر از گاهی با طغیان آب زیرزمینی مواجه شده و شسته می‌شود که با هزینه بسیار گزاف باید تعمیر و بازسازی شود. در حالیکه عبور این مسیر از خط ارتفاعی صفر هم موجب حفظ تالاب بین‌المللی انزلی شده و هم خود جاده از آسیب مصون می‌ماند.
دکتر کیابی، عضو هیأت علمی دانشکده علوم زیستی دانشگاه شهید بهشتی نیز اجرای پروژه جاده کنارگذر را اشتباهی بزرگ با عواقب اقتصادی اجتماعی و اکولوژیکی بسیار منفی و غیرقابل احیا و بازگشت دانسته است.
دکتر عبدلی، عضو هیات علمی گروه تنوع زیستی دانشگاه شهید بهشتی نیز با تاکید بر اینکه دفاع ما از اکوسیستم تالاب انزلی، دفاع از تنوع زیستی دریای خزر به عنوان یک اکوسیستم منحصر به فرد است، گفته است که احداث کنارگذر انزلی بر روی بسیاری از ماهیان اقتصادی خزر که دوره‌ای از زندگی خود را در این منطقه می‌گذرانند، اثر منفی خواهد داشت.
هنریک مجنونیان، استاد دانشگاه نیز با اشاره به این که آن دسته از فعالیت‌هایی که ارزیابی زیست محیطی را دور می‌زنند نتایج فاجعه‌باری داشته و متکی بر منابع ملی نبوده و بیشتر خودخواهانه، متکی بر منافع کوتاه مدت شخصی یا گروهی است گفته است که باید در احداث کنارگذر انزلی نیز اصل نتایج ارزیابی و گزینه‌های معرفی شده ملاک قرار گیرند و تنها در این صورت است که می‌توان از داوری و تصمیم‌گیری‌های شتاب‌زده و مبتنی بر ملاک‌های ذهنی اجتناب کرد.
تمامی این موارد در حالیست که مسؤولان پروژه بدون موافقت و علی‌رغم ممانعت سازمان حفاظت محیط زیست از خردادماه سال جاری، اقدام به احداث سه کیلومتر مورد اختلاف کردند؛ به شکلی که بیش از یک و نیم کیلومتر از این مسیر با خاکریزی در داخل تالاب اجرا شده و پروژه همچنان به شکل پراکنده ادامه دارد.
هرچند مسؤولان سازمان حفاظت محیط زیست با تمام توان جلوی احداث مابقی مسیر را گرفته‌اند؛ اما مشاهدات انجام شده حاکیست احداث همین میزان از مسیر موجب نابودی 300 هکتار از بخش‌های شمالی تالاب بین‌المللی انزلی شده است؛ به شکلی که در این اراضی هم اکنون شاهد رشد کلونی متراکم مریم آبی هستیم.
به گفته کارشناسان، رشد مریم آبی که گیاهی بن در آب است نشان از کاهش شدید عمق آب و پیش رفتن اکوسیستم منطقه به سمت خشک شدن است.
اعضای کمیته تخصصی کمیسیون زیربنایی دولت در بازدید اخیر خود دو گزینه را برای نهایی کردن به تهران بردند، یکی از این گزینه‌ها مسیر پیشنهادی سازمان حفاظت محیط زیست در حاشیه تالاب و دیگری احداث پل در کل طول سه کیلومتر مسیر پیشنهادی وزارت راه در داخل تالاب بود؛ اما این که چگونه و از محل چه اعتباری قرار است یک و نیم کیلومتر مسیر خاکریزی شده، کنونی جمع‌آوری شود و رسوبات ایجاد شده در اطراف پایه‌های پل سه کیلومتری چه خواهد شد و این که این همه اصرار چند ساله برای احداث مسیری که جایگزین آن مشخص و مصوب هیات دولت را داشته، چه دلیلی دارد؟ سوالی است که مسؤولان، پاسخ روشنی برای آن نداشته‌اند.
به هر روی باید منتظر ماند و دید مسؤولان در جلسه یکشنبه چه تصمیمی برای تالاب چند صد هزار ساله انزلی، این اکوسیستم ارزشمند می‌گیرند و آیا این تالاب از نابودی نجات می‌یابد.
گفتنی است تالاب بین المللی انزلی به مساحت 15 هزار هکتار در سال 1354 به عنوان یکی از تالاب‌های بین‌المللی کنوانسیون رامسر پذیرفته شد. منطقه حفاظت شده سیاه کشیم، پناهگاه حیات وحش سلکه و منطقه شکار ممنوع سرخانگل بخشهایی از تالاب بین المللی انزلی است.
این تالاب اخیرا در فهرست تالاب‌های با تغییرات شدید اکولوژیک در لیست قرمز کنوانسیون رامسر ثبت شده است.
تاکنون در تالاب انزلی 78 پرنده شناسایی شده که 33 گونه آبزی و مهاجر و 45 گونه آن کنارآبزی بوده و در بیشه‌زارهای پیرامونی زیست می‌کنند از سوی دیگر مهمترین ماهیان تالاب انزلی سیم، اردک ماهی، سوف معمولی، کپور، اسبله، شاه‌کولی و ماهی سفید است؛ همچنین در بیشه‌زارهای اطراف این تالاب نیز پستاندارانی مانند گراز، تشی و شغال زیست می‌کنند.
از سوی دیگر احداث کنارگذر انزلی ، دپوی زباله شهری در حاشیه تالاب، ورود سالانه 500 میلیون تن رسوب از حوزه آبخیز، ورود فاضلاب‌های انسانی و آلودگی‌های صنعتی و ورود بی رویه سموم و کود‌های شیمیایی مهمترین فشارهایی است که هم اکنون به تالاب انزلی وارد می‌شود.