- پارادوكس اموال
دكتر توماس گيلوويچ، پروفسور روانشناسي در دانشگاه كورنل با انجام پژوهشي طي 20 سال به نتيجه‌اي محكم و ساده دست يافت: پول‌تان را براي چيزها{كالا، متاع} هزينه نكنيد. مشكل چيزها اين است كه شادي به دست آمده از آنها به سرعت رنگ مي‌بازد.
سه دليل قطعي براي اين موضوع مطرح شده‌است:
• اموال جديد براي‌مان عادي مي‌شوند.
• فهرست خريد را افزايش مي‌دهيم. خريد جديد توقع‌هاي جديد را در پي دارد. به محض اين‌كه اموال جديد براي‌مان عادي شوند سراع يكي بهتر مي‌رويم.
• چشم‌و‌هم‌چشمي اين دوروبرها مي‌پلكد.اموال به‌طور طبيعي تفاوت و مقايسه را در پي دارد. ماشيني جديد مي‌خريم و هيجان‌زده مي‌شويم تا زماني‌كه دوستي يك مدل بهترش را بخرد و هميشه يكي با يك چيز و مدل بهتر وجود دارد.
گيلوويچ گفت: «يكي از دشمنان شادي تطبيق است.چيزها را مي‌خريم تا شادمان كنند و موفق مي‌شويم.اما تنها براي مدتي كوتاه.در ابتدا چيزهاي جديد براي‌مان هيجان‌انگيزند اما بعدش به آنها عادت مي‌كنيم و معمولي مي‌شوند.»
پارادوكس اموال اين است كه تصور مي‌كنيم تا زماني كه آن چيز وجود دارد و از آن استفاده مي‌كنيم، شادي‌اي كه از خريد چيزي به دست مي‌آوريم باقي خواهد ماند.به نظر مي‌رسد درك و حسي كه از ديدن، شنيدن و لمس كردن چيزي به دست مي‌آوريم اعتبار و دوامي هميشگي دارد.اما اين‌طور نيست.
- قدرت تجربه
گيلوويچ و ديگر پژوهشگران دريافته‌اند كه تجربه-هر چه‌قدر هم كه زودگذر باشد- شادي بادوام‌تري در مقايسه با چيزها به فرد مي‌دهد.به اين دليل:
تجربه بخشي از هويت‌مان مي‌شود.ما مثل اموال‌مان نيستيم اما انباشته‌ايم از هر چيز كه ديده‌ايم، چيزهايي كه انجام داده‌ايم و مكان‌هايي كه رفته‌ايم.خريدن ساعت اپل كيستي ِ شما را تغيير نمي‌دهد اما دور شدن از محيط كار براي پياده‌روي ِ كل مسير سه هزار و 500 كيلومتري كوه اسپرينگر در جورجيا، آمريكا تا كوه كاتادين در ايالت مين به طور حتم مي‌تواند تغيرتان بدهد.
گيلوويچ گفت:« تجربه‌هاي ما در مقايسه با كالاها و چيزهاي مادي ما بخش بزرگ‌تري از وجودمان هستند.مي‌توانيد اموال و چيزهاي‌تان را به‌واقع دوست بداريد.مي‌توانيد حتي فكر كنيد آن بخش از هويت شما به اين چيزها مرتبط است اما در هر حال اين‌ها از شما جدايند.درعوض تجربه‌هايتان به واقع بخشي از وجود شما هستند.وجود ما مجموع تجربه‌هايمان است.»
تفاوت‌ها چندان مهم نيستند.ما به شكلي كه چيزها را مقايسه مي‌كنيم، تجربه‌ها را با هم مقايسه نمي‌كنيم. در پژوهش هاروادر، وقتي از افراد پرسيده شد آيا دوست دارند دستمزدي بسيار بالا كه كمتر از دستمزد همكار و همتاي‌شان است، بگيرند يا دستمزدي كم اما بالاتر از دسمتزد همتاي‌شان، بسياري از پرسش‌شوندگان خيلي درمورد جواب مطمئن نبودند.اما وقتي از آنها همين سوال درباره مدت تعطيلات پرسيده شد، بيشتر افراد تعيطلات طولاني‌تر را انتخاب كردند؛ حتي اگر طول آن تعطيلات از تعطيلات و مرخصي همتاي‌شان كمتر بود.سنجش نسبيِ كيفيت تجربه‌هاي مختلف دشوار است و همين است كه آنها را لذت‌بخش‌تر مي‌كند.
پيش‌بيني مهم است.گيلوويچ بر روي پيش‌بيني نيز تحقيق كرده و دريافته‌است كه پيش‌بيني انجامِ يك تجربه هيجان‌انگيزتر و لذت‌بخش‌تر از پيش‌بيني به‌دست آوردن اموال است كه در حقيقت اين يكي، بي‌تابي و بي‌طاقتي را به همراه دارد.
تجربه از همان لحظه اول برنامه‌ريزي براي انجامش لذت‌بخش است تا آخر كار و يادآوري خاطرات هم تا ابد شادمان مي‌كند.
تجربه‌ها زودگذرند(كه اين نكته مثبتي است).تا به حال پيش آمده چيزي خريده باشيد كه به آن خوبي كه پيش از خريدن و از نزديك ديدن فكر مي‌كرديد؛ نباشد؟ به محض‌اين كه آن را مي‌خريد درست جلوي چشم‌تان است و ناميدي‌تان را از خريدتان به رخ‌تان مي‌كشد.و حتي اگر خريد با سطح انتظارتان هم‌خواني داشته باشد باز هم سرزنش وجدان ِ خريدار سر و كله‌اش پيدا مي‌شود:«درست است كه بد نيست اما ممكن است ارزش مقدار پولي كه برايش دادم را نداشته باشد.» درمورد تجربه‌ها چنين اتفاقي نمي‌افتد. زود تمام‌شدن و دوام نداشتن ِ دوره هر تجربه بخشي از چيزي است كه سبب مي‌شود برايشان ارزش زيادي قائل شويم و همين ارزش‌گذاري با گذشت زمان بيشتر مي‌شود.
- همه در كنار هم
گيلوويچ و همكارانش تنها كساني نيستند كه معتقدند تجربه‌ها درمقايسه با چيزها ما را خوشحال‌تر مي‌كنند. دكتر اليزابث دان در دانشگاه بريتيش كلمبيا نيز بر روي همين موضوع تحقيق كرده‌است و شادي موقتي كه از خريد چيزها به‌دست مي‌آيد را با چيزي كه او «گودال شادماني» مي‌نامد، مرتبط مي‌داند.به عبارت ديگر، اين نوع شادي به سرعت رنگ مي‌بازد و ما را با آرزوي بيشتر خواستن تنها مي‌گذارد.ممكن است چيزها بيشتر از تجربه‌ها عمر كنند اما مهم، خاطرات‌اند كه هميشه باقي مي‌مانند.
منبع: تلگراف