کتابخوانی اما نقش بسیار پررنگتری در زندگیِ پاریسیها دارد. در متروهای شهر پاریس آن چه بیش از همه، بعد از بوی بدِ آن متروها، توجه خارجیها را به خود جلب میکند تعداد بسیار زیاد کسانی است که هر کدام یک کتاب در دست گرفتهاند و مشغولِ مطالعه آن هستند و گاه پیش میآید که آن قدر در این مطالعه غرق شوند که چندین ایستگاه از مقصد خود دور میشوند و باید دوباره سوار همان مترو شوند و برگردند، تازه اگر دوباره ایستگاهشان را فراموش نکنند. اما وقتی شهری چنین با کتاب و کتابخوانی گره خورده باشد، قاعدتاً کتابخانههای عمومی هم در آن جایگاه بالایی برای خودشان پیدا میکنند و نه تنها مردم به آن ها اقبال فراوان نشان میدهند، بلکه مسئولان شهری هم بهترین ساختمانها و مکانها را به کتابخانهها اختصاص میدهند و امکانات فراوانی در اختیار آنها قرار میدهند.
اگر آن شهر هم پاریس باشد که در و دیوارش بوی تاریخ میدهد و پر است از ساختمانهای دل انگیزِ و زیبای تاریخی، چه چیز بهتر از آن که این کتابخانهها را در ساختمان هایی راه بیندازیم که خود موزهای هستند؟
۱. کتاب خانه مازارین. این کتاب خانه قدیمیترین کتاب خانه عمومی در پاریس است و در محله سن ژرمن در کناره رود سن قرار گرفته و برای همین در یکی از بهترین و توریست پذیرترین مکانهای پاریس است. شهرت این کتابخانه، علاوه بر قدمت آن، به دو چیز است. اول سالن مطالعه بسیار بزرگ و پر نورش که با پنجرهها و البته سقف شیشهای بزرگ و ستونهایش ابهتی بی نظیر به آن میدهد و دوم مجموعه کتابهایی که درباره تاریخ فرانسه، خصوصاً از قرن دوازده تا قرن هفدهم دارد. جز این، در این کتابخانه نسخه های خطی فراوانی مربوط به قرون میانه یافت میشود که مجموعهای غنی و نایاب از کتابهای لاتین است و بسیاری از محققان قرون میانه تنها در این مکان میتوانند به آنها دسترسی پیدا کنند.
۲. کتاب خانه ریشلیو لوووی. کتابخانه ملی فرانسه، که کار در آن یکی از با پرستیژترین کارها برای تحصیل کردههای فرانسه به حساب میآید، چهار شعبه دارد که یکی از آنها همین کتاب خانه ریشیلیو لوووی (که البته تلفظ آن برای ما فارسی زبانها بسیار سخت است!) به حساب میآید که در مرکز شهر پاریس قرار گرفته است. این کتابخانه در نیمه دوم قرن نوزدهم ساخته شده و برای همین از قدیمی ترین کتابخانههای پاریس به حساب میآید. شهرت این کتابخانه، از جمله، به این دلیل است که مجموعهای منحصر به فرد از اولین کتابهایی دارد که بشر به نگارش در آورده است، از جمله نسخههای خطی از یونان و روم باستان. روبروی این کتابخانه باغ بسیار زیبایی قرار دارد که در آن مردم هم برای پیکنیک می روند و هم بسیاری از افراد مینشینند و کتاب میخوانند.
۳. کتاب خانه آرسنال. این کتاب خانه البته ربطی به آن تیم فوتبال دوست داشتنیِ انگلیسی ندارد و یکی دیگر از شاخههای کتابخانه ملی فرانسه است. این کتاب خانه البته به بزرگی دو کتابخانه دیگری که معرفی کردیم نیست، اما ساختمان قدیمی و تاریخی آن باعث شده یکی از بهترین کتابخانههایی باشد که میتوان در آن نشست و مدتی به مطالعه و نوشتن گذراند. این ساختمان در قرن هفدهم ساخته شده و تنها بعد از انقلاب فرانسه در اواخر قرن هجدهم بود که تبدیل به کتابخانه شد.
۴. کتاب خانه فورنی. کتابخانههایی که تا الان معرفی کردیم، همه در ساختمانهایی تاریخی و قدیمی قرار دارند، اما این یکی، کتابخانه فورنی، در ساختمانی بسیار مدرن و البته با معماریای هنری قرار گرفته است و البته پذیرای بسیاری از اتفاقاتِ عرصه هنر نیز هست و البته تخصص آن در هنرهای دکوراتیو است.
۵. کتاب خانه فرانسوا میتران. نام فرانسوا میتران، از سیاستمداران پیشین فرانسوی را ما ایرانیها به خاطرِ صحبتهای سیاستمدارانِ خودمان درباره او، خصوصاً در مناظراتِ تلویزیونی انتخاباتِ ریاست جمهوری، به یاد میآوریم، اما یکی از بزرگترین کتابخانههای شهر پاریس هم نام است. این کتاب خانه که در سال ۱۹۶۶ بنا شده است، از جدیدترین کتابخانههای عمومیِ پاریس به حساب میآید و شعبه ای از کتابخانه ملی فرانسه. این کتابخانه در چهار برج هفت طبقهای در نزدیکیِ بسیاری از دانشگاه های مهم فرانسه قرار گرفته است و به همین دلیل محل مراجعه بسیاری از دانشجویان و محققان و اساتید دانشگاههای پاریس است.