به‌طوری که در مبادلات روز گذشته ارزش سهام شرکت‌های بورس ۳۲هزار میلیارد تومان معادل ۲.۵ میلیارد دلار افت کرد.
به گزارش همشهری، دیروز بروز 2رخداد همزمان، یعنی کاهش قیمت دلار و افزایش نرخ خوراک شرکت‌های پتروشیمی منجر به سقوط شاخص‌های بورس شد. در مبادلات روز گذشته از همان ابتدای صبح صف‌های سنگینی برای فروش سهام در بورس تشکیل شد. این به این علت بود که از یک طرف قیمت دلار کاهش یافته بود و از سوی دیگر دولت نرخ خوراک شرکت‌های پتروشیمی را افزایش داده بود.
- اثر قیمت دلار
از نیمه بهمن ماه پارسال که روند صعودی قیمت دلار آغاز شد تا دیروز قیمت هر دلار آمریکا 300درصد رشد کرد. در همین دوره شاخص کل بورس تهران با یک تأخیر زمانی از اردیبهشت امسال وارد یک دوره صعودی شد و ظرف 2ماه گذشته بر شدت و شتاب رشد بورس اضافه شد؛ به‌طوری که شاخص بورس در همین دوره 100درصد افزایش یافت و دست‌کم 6هزار میلیارد تومان پول جدید وارد بورس شد. این رشد شاخص بورس که متأثر از افزایش قیمت دلار است، یک سنت تاریخی است و تقریبا در یک دهه گذشته همبستگی شاخص بورس با دلار آمریکا به‌طور مداوم به اثبات رسیده است.
به بیان واضح‌تر، به لحاظ تاریخی یک همگرایی مثبت بین شاخص بورس و قیمت دلار وجود دارد و هر زمان که قیمت دلار رشد کند، شاخص بورس با یک تأخیر زمانی بین 3 ماه تا یک سال به روند‌های صعودی و نزولی قیمت دلار واکنش نشان می‌دهد. بر همین اساس شاخص کل بورس تهران از اردیبهشت‌ماه امسال تاکنون تحت‌تأثیر رشد قیمت دلار با افزایش زیادی مواجه شد.
این به آن دلیل است که با رشد قیمت دلار، ارزش جایگزینی شرکت‌های بورس کاهش می‌یابد یا اصطلاحا قیمت سهام در بورس با محاسبه ارزش دلار ارزان‌تر محاسبه شده و قیمت‌ها برای سهامداران جذاب می‌شود. در چنین شرایطی بازار سهام روی موج افزایش قیمت دلار با صعود مواجه شد و شاخص‌های بورس هزاران واحد رشد کردند. همچنین دیروز با کاهش قیمت دلار که با اعلام خبر افزایش نرخ خوراک شرکت‌های پتروشیمی از سوی دولت همزمان بود، شاخص بورس تهران با نزول سنگینی مواجه شد.
- اثر افزایش قیمت خوراک پتروشیمی
دومین عاملی که در مبادلات روز گذشته منجر به افت شاخص بورس شد، نزول ارزش سهام شرکت‌های تولید‌کننده مواد پتروشیمی تحت‌تأثیر افزایش نرخ خوراک شرکت‌های پتروشیمی بود. اگرچه هنوز محاسبه دقیقی در مورد میزان اثر افزایش نرخ خوراک شرکت‌های پتروشیمی بر مقدار سود این شرکتها انجام نشده است،
اما حساب‌های سر‌انگشتی نشان می‌دهد که افزایش نرخ خوراک براساس آنچه دولت اعلام کرده است، می‌تواند منجر به افت درآمد شرکت‌های پتروشیمی شود. هیأت وزیران اعلام کرده از ابتدای مهر‌ماه سال‌جاری قیمت میعانات گازی، گاز طبیعی خوراک و دیگر خوراک‌های تحویلی به واحدهای پتروشیمی داخلی، برمبنای نرخ تسعیر ارز هر ماه برابر با متوسط نرخ معاملاتی ارز در سامانه نیما محاسبه خواهد شد.
هنوز مکانیسم‌های دقیق این قیمت‌گذاری مشخص نیست چرا‌که شرکت‌های پتروشیمی که موظفند ارز حاصل از صادراتشان را در سامانه نیما عرضه کنند، نمی‌توانند ارز خود را در نیما با قیمت ۷۵۰۰تومان در به‌فروش برسانند و بعد از آن به دلیل اینکه میانگین قیمت دلار در سامانه نیما ۸۲۰۰تومان است، خوراک را به قیمت۸۲۰۰تومان دریافت کنند.
- جزئیات نزول
دیروز همزمان با بازگشایی بازار سهام، شاخص بورس تحت‌تأثیر 2عامل سقوط قیمت دلار و افزایش قیمت خوراک شرکت‌های پتروشیمی، هزاران واحد نزول کرد و صف‌های سنگینی برای فروش سهام در بورس تشکیل شد؛
به‌طوری که در مبادلات روز گذشته قیمت سهام اغلب شرکت‌های بورس با نزول مواجه شدند و تحت‌تأثیر افت ارزش سهام شرکتها، شاخص بورس دست‌کم 7200واحد معادل 3.7درصد افت کرد. با این مقدار نزول دیروز ظرف کمتر از 3ساعت نزدیک به 32هزار میلیارد تومان معادل 2.5میلیارد دلار(هردلار 12هزار تومان) از ارزش سهام شرکت‌های بورس کاسته شد و ارزش کل بازار سهام از 867هزارو 700میلیارد تومان به 835هزارو 900میلیارد تومان رسید.
- آیا نزول بورس ادامه دارد؟
به‌زعم تحلیلگران 2عامل اصلی در کاهش ارزش دلار در مبادلات روز گذشته نقش اساسی داشته‌اند؛ اول از همه رسیدن قیمت دلار به سقف کانال صعودی یا سقف دوره تاریخی خود بود که معامله‌گران تکنیکال اصطلاحا به آن موج پنجم صعود می‌گویند و قیمت‌ها به لحاظ تاریخی باید در این دوره با نزول سنگین مواجه شود و دومین عامل افزایش قیمت نفت در سطح جهان بود که حتی تا مرز 85دلار در هر بشکه هم پیشروی کرد.
به لحاظ بنیادی، زمانی که قیمت نفت در سطح جهان رشد می‌کند، دلار آمریکا با افت ارزش مواجه می‌شود که این خود عاملی برای کاهش ارزش نرخ برابری دلار در برابر سایر ارز‌هاست؛ چنان‌که در مبادلات دیروز قیمت دلار در برخی کشور‌های همسایه هم تحت‌تأثیر این رویداد با افت مواجه شد. در چنین شرایطی به‌نظر می‌رسد کاهش قیمت دلار می‌تواند اثر عمیق اما کوتاه‌مدتی بر معاملات بورس داشته باشد اما آنچه حائز اهمیت است، اثر افزایش قیمت نفت و همچنین تورم بر شاخص‌های بورس است.
به غیر از آنکه قیمت دلار بر بازار سهام اثر دارد، قیمت نفت و تورم هم بر بورس اثر‌گذار است؛ به‌این معناکه به‌دلیل همبستگی قیمت نفت و تورم با شاخص بورس زمانی که قیمت نفت و تورم رشد می‌کند، شاخص‌های بورس افزایش می‌یابند. با این استدلال و با توجه به چشم‌انداز تورمی اقتصاد ایران در آینده و همینطور افزایش قیمت نفت پیش‌بینی می‌شود شاخص‌های بورس پس از یک دوره نزول که اصطلاحا به آن اصلاح زمانی و قیمتی گفته می‌شود، با افت مواجه شده و بعد از آن بار دیگر وارد دوره صعود شوند.
در همین رابطه مدیرعامل شرکت مشاور سرمایه‌گذاری اماکو، پیش‌بینی کرد هیجان بازار سهام زودگذر بوده و شاخص تا ۲۴۰هزار واحد رشد خواهد کرد. محسن عباسی گفت: نوسانات قیمت دلار موجی از واکنش‌های هیجانی را به‌وجود آورده که به‌نظر می‌رسد این هیجانات به فعالان بازار سرمایه نیز سرایت کرده و ترس از کاهش قیمت دلار و کاهش سود شرکت‌های صادرات‌محور بورس باعث ترس سرمایه‌گذاران شده است.
با بررسی نکاتی ساده می‌توان دریافت شرایط فعلی صرفا هیجاناتی زودگذر در بازار سرمایه بوده و براساس دلایلی که در ادامه ذکر می‌شود، بازار پس از استراحتی کوتاه دوباره به مسیر رشد بازخواهدگشت و شاخص تا محدوده ۲۴۰هزار واحدی رشد خواهد کرد.
درحال حاضر قیمت دلار در محاسبات سودآوری شرکتها کمتر از ۱۰هزار تومان (بین ۸۵۰۰ تا ۹۵۰۰ تومان) است و کمتر تحلیلگری وجود دارد که سود شرکتها را با دلار ۱۹هزار تومانی برآورد کرده باشد که نگران ریزش‌ها باشد. نرخ خوراک شرکت‌های پتروشیمی نیز از مدت‌ها قبل و با نرخ دلار آزاد در سودآوری شرکتها لحاظ شده و اتفاقی که رخ داد واکنش بازار به تصویب آن است که به «اثر امضا» شهرت دارد و ظرف چند روز این متغیر از محاسبات حذف خواهد شد، زیرا قبلا این عامل در برآوردها لحاظ شده است.
حتی اگر روند کاهشی ادامه‌دار باشد، باز هم به یک دوره معاملاتی میان‌مدت نیاز است که بتوان قیمت دلار را در محدوده مشخص تثبیت و در محاسبات لحاظ کرد. با همین قیمت‌های ۱۵ و حتی ۱۲هزار تومانی دلار، همچنان شرکت‌های صادراتی ارزنده هستند.
فردین آقابزرگی هم در این‌باره گفت: درحالی‌که در بازارهای موازی شاهد رشد حداقل 300 تا 400درصدی بوده‌ایم، بازار سهام از این رشد جا مانده است.
او افزود: به‌فرض ثابت‌بودن شرایط بخواهیم روند بازار سرمایه را پیش‌بینی کنیم، هزار هزار میلیارد تومان نقدینگی موجود که ناشی از عملکرد دولت‌ها و ساختار اقتصادی در سنوات گذشته است، به‌تدریج راه را به سمت بازار سرمایه پیدا می‌کند و هر روز به حضور سرمایه‌گذاران و اشتیاق خرید در این بازار افزوده می‌شود. از این‌رو دور از ذهن نخواهد بود که تا انتهای سال، حداقل رشد 200درصدی را برای بورس متصور باشیم. در عین حال محمد اقبال‌نیا، یک کارشناس دیگر بازار سرمایه درباره احتمال مهاجرت نقدینگی از بورس به سمت بانک‌ها در پی نزول قیمت دلار، گفت: با وجود شرایط تورمی اقتصاد، سپرده‌گذاری با نرخ‌های بالا جذاب نخواهد بود پس می‌توان گفت نقدینگی از بورس به سمت بانک‌ها هدایت نمی‌شود.