این رقم چندین برابر بیشتر از معیار جهانی برای استفاده از منابع آبی است و زنگ خطری جدی برای اهالی پایتخت‌نشین است؛ اگرغفلت کنیم و در زمان انجام کارهای ساده‌ای مانند شستن دست و صورت، مسواک زدن، شستن مواد خوراکی مانند میوه و سبزی، از مقوله صرفه‌جویی در مصرف آب غافل شویم، شاید تا چندسال آینده، دچار جیره‌بندی آب خواهیم شد.
صرفه‌جویی در مصرف آب از آن دست کارهایی است که با اجرای چندترفند ساده می‌توان مصرف بی‌رویه آب را کنترل کرد و بهترین بهره‌وری را از این نعمت ارزشمند الهی برد. مرکز «تحقیقات و آموزش مشاوره فضای سبز بوستان شهیدان باقری زند» در منطقه۱۰ برای حل این مشکل و آشنایی بیشتر همسایه‌های ما با اهمیت حفظ منابع آبی، دست به ابتکاری جالب زده است. این اقدام برپایی دوره آموزشی «استفاده از آب‌های خاکستری یا دست دوم برای شست‌وشوی مواد خوراکی» است. اگر کنجکاو شدید که چگونه می‌توان در صرفه‌جویی آب سهیم شوید این گزارش را بخوانید.
آفتاب کم‌رمق پاییزی بساط نصف و نیمه‌اش را در داخل بوستان شهیدان باقری‌زند واقع در خیابان شهید بهنود پهن کرده است. بانوان همسایه ما در منطقه ۱۰ با ساکی پر از ابزارهای اولیه تصفیه آب‌های خاکستری مانند بطری یکبارمصرف، زغال، دستمال کاغذی، شن و ماسه، راهی مرکز تحقیقات و آموزش مشاوره فضای سبز بوستان شهیدان باقری زند می‌شوند. درس امروز نحوه تصفیه آب‌های خاکستری در منزل است. «آب‌های خاکستری به آب‌های بازیافتی حاصل پسماندهای خانگی اطلاق می‌شود.
این آب‌ها اغلب حاصل فعالیت‌های روزانه مانند شست‌وشوی رخت و لباس، دست و صورت، میوه و سبزی، حمام کردن و کارهایی از این دست است.» «غزاله رضایی» کارشناس مرکز تحقیقات و آموزش مشاوره فضای سبز بوستان شهیدان باقری زند، با این مقدمه سر صحبت را در کلاس باز می‌کند و می‌گوید: «در بسیاری از موارد می‌توانیم با تصفیه دوباره این آب‌ها، با چند ابزار ساده که در بیشتر خانه‌ها فراوان یافت می‌شود، از مصرف بی‌رویه آب شرب در خانه‌ها پیشگیری کنیم.»
به گفته کارشناس این مرکز، آب‌های خاکستری پس از تصفیه، برای آبیاری گیاهان، شست‌وشوی پارکینگ، راه‌پله، حیاط، خودرو و حتی مواد خوراکی قابل استفاده است.
- نحوه تصفیه آب‌های بازیافتی
استفاده مجدد از آب‌های بازیافتی علاوه بر کمک به حفظ منابع آبی، چرخه محیط‌زیست، مهم‌ترین ویژگی آن کاهش هزینه‌های اضافی قبض آب‌بهای خانگی و اقتصاد خانواده است. «غزاله رضایی» به این نکته ظریف اشاره می‌کند و شاگردان کلاس را دعوت می‌کند با ابزاری که همراه دارند به‌صورت علمی و جمعی کار تصفیه آب‌های بازیافتی را انجام دهند و در ادامه چنین توضیح می‌دهد: «تصفیه آب‌های بازیافتی بسیار ساده است.
حتی از این روش در سفرها، پیک‌نیک، زمانی که امکان دسترسی به آب سالم نداریم می‌توانیم استفاده کنیم. شیشه نوشابه یا هر بطری یکبارمصرفی که در منزل دارید، از وسط به دو نیم تقسیم کنید. در قسمت انتهای بطری چند عدد دستمال کاغذی یا تنظیف به‌عنوان صافی و فیلتر قرار می‌دهیم.
ردیف دوم آن شن و ماسه داخل بطری قرارمی‌دهیم. ردیف سوم این بطری نیز زغال می‌گذاریم. در ردیف آخر هم دوباره تعدادی دستمال کاغذی یا تنظیف قرار می‌دهیم و از این فیلتر آماده شده آب را عبور می‌دهیم. آب خاکستری به همین سادگی تصفیه می‌شود.»خانم‌های خانه با این روش آب برنج، ماکارونی، ماشین لباسشویی، آب‌های گل‌آلود را به راحتی در خانه، تصفیه و آن را برای مصارف مورد نیازشان در داخل یک بشکه شیردار یا دبه نگهداری کنند.
- پرورش گل و گیاه
پس از آموزش و توضیحات کارشناسی، نوبت به شاگردان فعال و تمرین مشق کلاس در خانه می‌رسد. «ایران‌پور طهماسبی» از اهالی خیابان جیحون درباره تجربیات موفقش و استفاده مجدد از آب‌های خاکستری می‌گوید: «بحران کمبود آب جدی است. حفظ منابع آبی وظیفه شهروندان است. اگر همه در زمان مصرف آب متوجه نحوه صحیح مصرف باشیم در واقع به آینده فرزندانمان کمک کردیم. همیشه تلاش می‌کنم بی‌رویه از آب استفاده نکنم. برای مثال تا پیش از یادگیری تصفیه آب خاکستری، آب شست‌وشوی سبزی را در ظرفی برای آبیاری گل و گیاه خانه جمع می‌کردم. اما پس از آموزش تصفیه آب‌های خاکستری، از آب تصفیه شده برای شست‌وشوی سبزی و میوه استفاده می‌کنم.»
- شست وشوی موارد غیرخوراکی
«بهتاج مدارک» از دیگر همسایه‌های ما در خیابان آذربایجان است که تا پیش از آشنایی با روش تصفیه آب خاکستری، بیشتر از این آب‌های دست دوم، برای مصارف غیرخوراکی استفاده می‌کرد. او می‌گوید: «از آب‌های خاکستری چندین بار استفاده می‌کردم. معمولاً آب ماشین لباسشویی را که کف‌دار بود برای شست‌وشوی خودرو و پارکینگ خانه جمع‌آوری می‌کردم. اما با این روش جدید تصفیه و نگهداری آب برای شست‌وشوی میوه و سبزی، از آب شرب کمتر استفاده می‌کنم.»
- ابتکار شهرداری منطقه ۱۱
- برای صرفه‌جویی در مصرف آب واترجت‌های کم‌مصرف
- فاطمه عسگری نیا-خبرنگار
با توجه به محدودیت‌های منابع آبی و ضرورت کاهش مصرف آب در بخش‌های مختلف خانگی و غیرخانگی، علاوه بر مسئولان شرکت آب‌وفاضلاب، شهرداری منطقه ۱۱ هم به سهم خود برای صرفه‌جویی آب پیشقدم شده و طرح جالبی را برای جلوگیری از هدررفت آب در منطقه اجرا کرده‌اند.
معاون خدمات شهری و محیط‌زیست منطقه در این‌باره به همشهری محله می‌گوید: «بخش قابل توجهی از فعالیت‌های حوزه خدمات شهری شهرداری‌ها در بخش شست‌وشوی مخازن زباله، المان‌های شهری و ترافیکی و مبلمان شهری متمرکز است که برای این کار از ۱۴ دستگاه «واترجت» استفاده می‌کند. از آنجا که این دستگاه‌ها کنترل‌کننده ندارند، آب را با فشار بسیار بیرون می‌دهند و متأسفانه روزانه ۳۶۰لیتر آب هدر می‌رود که حجم قابل توجهی است.» «کوروش خرد» ادامه می‌دهد:
«با توجه به کمبود منابع آبی و استفاده حداکثری از منابع محدود آبی با نصب قطع‌کن آب بر روی واترجت‌ها، کوشیدیم از هدر رفت منابع آبی جلوگیری کنیم.» به گفته او، هم اکنون با اجرای این طرح از هدر رفت روزانه ۱۵۱ هزار و ۲۰۰ لیتر و ماهانه ۵ هزار و ۴۰ لیتر آب در فرآیند ارائه خدمات بهداشتی و زیست‌محیطی در منطقه جلوگیری شده است.» معاون خدمات شهری و محیط‌زیست شهرداری منطقه ۱۱ می‌گوید:
«با توجه به اینکه شهرداری‌ها باید الگوی مردم در مصرف بهینه منابع آبی باشند، ضروری است همه شهرداری‌های مناطق پایتخت با اجرای این طرح، زمینه کاهش چشمگیر هدررفت آب را هنگام شست‌وشوی المان‌های شهری و مخازن زباله فراهم آورند.» خرد یادآور می‌شود: «اداره امور شهر با بهره‌گیری از ایده‌های کوچک و کارآمد کار سختی نیست و شهروندان منطقه می‌توانند با ارائه ایده‌های خلاقانه خود شهرداری را در راستای ارائه خدمات شهری یاری کنند.»