جولان دادن بیمحابای معتادان متجاهر در پارکها مانند یک بیماری واگیردار اغلب فضاهای سبز محلهها را مبتلا کرده است. یک دردسربزرگ که اگر فکری به حالش نشود گریبان تمام بوستانهای شهر را خواهد گرفت. بوستانهای منطقه ما هم از این موضوع مستثنی نیست. خرید و فروش موادمخدر و مصرف آن کم و بیش در برخی از بوستانهای منطقه انجام میشود و بیشتر از همه، بوستان فداییان اسلام گرفتار این معضل شده است.
فضای سبز بزرگی که با آن همه جاذبه و زیباییها و پیشینه تاریخی که دارد، پاتوق امنی برای معتادان و کارتنخوابها شده، به گونهای که از همه جای شهر و حتی شهرکهای اطراف تهران برای خرید و فروش و مصرف مواد به این بوستان میآیند. به گفته معتمد محله ابوذر که نمیخواهد نامش در گزارش بیاید، دنج بودن بوستان فداییان اسلام باعث شده حضور معتادان محلههای اتابک و هاشمآباد و حتی حسینآباد دولاب(منطقه ۱۴) در بوستانهای محلی کمرنگ شود.
از دیگر مشکلاتی که اهالی محله ابوذر با آن مواجه هستند وجود دختران فراری، زنهای معتاد و کودکانشان و قماربازی در بوستان فداییان اسلام است که به گفته معتمد محله باعث نگرانی خانوادهها شده است. همراه با او گشتی در بوستان فداییان اسلام زده و گزارشی تهیه میکنیم.
بوستان زیبایی است. بزرگ و چشمنواز. درختان سر به فلک کشیدهاش خبر از آن میدهد با اینکه ۵۰ سالگی را رد کرده اما هنوز دلبری میکند. پیشتر گورستانی بوده و بعد از دهه ۶۰ به بوستان تغییر کاربری داده است. اینطور که اهالی میگویند، بعضی از مبارزان فداییان اسلام را در همین مکان دفن کردهاند. امکانات شهری خوبی در بوستان تعبیه شده که زیباییاش را مضاعف میکند. آبنما، میدانگاه، باغراه. گوشهگوشهاش وسایل بازی و ورزشی برای رفاه شهروندان جانمایی شده و در یک کلام میتوان گفت یک بوستان همه چیز تمام است. با این وصف به جز یکی دو نفری که روی نیمکت لمیدهاند، کسی در آنجا دیده نمیشود. معتمد محله میگوید:
«خانوادهها کمتر به این بوستان میآیند و رغبت نمیکنند از فضای دلنشین اینجا استفاده کنند.» کلامش علامت سؤال بزرگی را در ذهنم به وجود میآورد. چرا؟ معتمد محله برای دانستن جواب سؤالم پیشنهاد میدهد به انتهای بوستان برویم. میگوید: «قدمزنان به انتهای بوستان نزدیک شوید. خیلی هم معمولی رفتار کنید، انگار برای پیادهروی آمدهاید. به چیزی خیره نشوید.» مگر انتهای بوستان چه خبر است که نیاز به این همه محافظهکاری دارد؟ معتمد محله تذکر میدهد همکار عکاسم دوربینش را پنهان کند و ادامه میدهد: «کافی است دوربین عکاسی را ببینند. قطعاً به شما حملهور میشوند آن هم با سرنگ آلوده. آنها هیچ چیز برای از دست دادن ندارند.»
- پاتوقشان اینجاست
ساعتی تا ظهر مانده و هیچکس در بوستان دیده نمیشود. خلوت و آرام است. حتی یک نفر که از سر ذوق برای ورزش کردن به آنجا آمده باشد دیده نمیشود. به انتهای بوستان میرویم. قدم به قدم معتاد دیده میشود که دور هم جمع شدهاند. پاتوقشان اینجاست. دور میدانگاهی۲ نفر ایستاده و در ظاهر خودشان را به تغافل زدهاند، اما معتمد محله میگوید که راپورت آدمهای غریبه را به دوستانشان میدهند. حق با اوست چراکه با نزدیک شدن ما نگاه آنها به سوی ما برمیگردد. نگاهی از روی کنجکاوی و غیظ. ته بوستان اتاقکی سیمانی با نمای سفید وجود دارد که نمیدانم کاربردش چیست.
در سایه سار آن تعداد قابل توجهی از معتادان دور هم نشستهاند و گل میگویند و گل میشنوند. اتاقک سیمانی برایشان حکم تکیهگاه را دارد. جالب اینکه خیلی راحت و بدون هیچ ترسی مواد بینشان رد و بدل میشود. در بین آنها چند زن و کودک هم دیده میشود. دخترک روسری آبی با پلیوری به همان رنگ بر تن دارد و سنش به ۱۰ سال هم نمیرسد. او باید در این ساعت از روز در مدرسه باشد، صدای کلاغها و دیدن آن صحنه، غم سنگینی را به دل میاندازد. معتمد محله آرام میگوید: «به آنها نزدیک نشوید.» تعدادشان زیاد است. با ظاهری ژولیده و رخی که به زردی میگراید. وضع رقتباری دارند. حق با معتمد محله است. نمیشود به آنها نزدیک شد.
- کانکس نیروی انتظامی که مأمور ندارد!
چند قدم جلوتر از اتاقک سیمانی، ۲ نفرشان روی زمین سرد و نمور نشسته و سرهایشان را به هم تکیه دادهاند. عالمی برای خودشان دارند. یکیشان پایپ به دست دارد و مشغول کشیدن مواد هستند. معتمد محله با عجله رد میشود و از من و عکاس هم میخواهد همین کار را انجام دهیم. ناخواسته مکالماتشان را میشنوم. اصطلاحاتی به کار میبرند که در دایره لغات ما پیدا نمیشود. معتمد محله میگوید: «بوستان فداییان اسلام در حاشیه محله ابوذر قرار دارد و همه جور تخلفاتی در آن انجام میشود.
از قماربازی و خرید و فروش موادمخدر گرفته تا دختران فراری و... و. .» او ادامه میدهد: «بیشتر معتادان از بوستانهای محلی کوچک در محلههای هاشمآباد و اتابک به اینجا میآیند. حضورشان باعث شده جوانان محله ما هم گرفتار شوند. مشکل دیگری که او به آن اشاره میکند این است که هیچ خانوادهای دوست ندارد اوقات فراغتش را در این بوستان بگذراند با اینکه امکانات خوبی دارد.» نکته جالب اینکه در بوستان فداییان اسلام کانکس نیروی انتظامی کلانتری ۱۳۲ نبرد قرار دارد و باید مأموران نیروی انتظامی در آن مستقر باشند که متأسفانه خبری از آنها نیست. چند پارکبان پیر هم در ورودی بوستان مستقرند و کاری به کار این قوم رانده از همه جا ندارند.!
- همه چیز برای معتادان مهیاست
- بتول حسینپور-مدیر اداره اجتماعی شهرداری ناحیه ۲ :
بوستان فداییان اسلام در مرز بین مناطق ۱۴ و ۱۵ قرار دارد و در واقعبین محلههای حسینآباد دولاب و ابوذر محصور شده است. این بوستان، ۱۷۰ هزارمترمربع مساحت دارد و از بوستانهای بزرگ تهران به شمار میآید. اینکه چرا در بوستان فداییان اسلام از کودک تا مرد سالخورده به راحتی موادمخدر مصرف یا خرید و فروش میکنند، خود نکتهای است که «بتول حسینپور» مدیر اداره اجتماعی و فرهنگی شهرداری ناحیه ۲ منطقه ۱۵ به آن اشاره میکند:
«۲ دلیل مهم برای حضور معتادان و کارتنخوابها در ناحیه ۲ و بهویژه محله ابوذر وجود دارد. انبارهای بازیافت و پایانه خاوران در همسایگی این محله قرار دارد. تعداد زیاد انبارهای بازیافت دلیلی شده تا زبالهگردها و کارتنخوابها زبالهها را از سطح منطقه جمعآوری کرده و برای فروش به انبارهای بازیافت ببرند. که در ازای آن پول یا موادمخدر دریافت میکنند. البته این انبارها بهصورت غیرمجاز فعالیت میکنند.
مشکل دیگر اینکه پایانه خاوران در فاصله ۱۰۰ قدمی بوستان فداییان اسلام قرار گرفته است. معتادان هر شب از داخل پایانه و بوستان جمع شده و به گرمخانه منتقل شده و روز بعد ساعت ۵ صبح به پایانه خاوران آورده میشوند. برای اینکه بتوانند موادمخدر تهیه کنند بهترین جا بوستان فداییان اسلام است. اینکه زن و کودک هم در بینشان دیده میشود صرفاً برای جابهجایی مواد است. البته در بین آنها زن معتاد هم کم نیست.
البته زن زبالهگرد نداریم اما ممکن است آنها از طریق سرقت یا موارد غیراخلاقی پولی به دست آورند. خیلی از معتادان تمایلی ندارند که به گرمخانه بروند و شبها یا حیوان در آغوش میگیرند یا اینکه به یکدیگر میچسبند. کانکس نیروی انتظامی در بوستان مستقر است اما مأموران نیروی انتظامی فقط آنها را تارومار میکنند. چون اگر معتادان را جمعآوری کنند ارگانی نیست که معتادان را از آنها تحویل بگیرد. اداره اجتماعی ناحیه ۲ تعاملی با بیمارستان روزبه برقرار کرده و مشاوران این مرکز درمانی در دفتر امور بانوان حضور پیدا کرده و به بانوان بدسرپرست درباره راهکارهای ترک اعتیاد آموزش میدهند.»