بوستان‌های «آموزش ترافیک» نیز با این هدف در مناطق ساخته و بهره‌برداری شد و متولیان امر امیدوارند با این امکان بتوانند در آینده نه چندان دور، معضل ترافیک کلانشهری مانند تهران را حل کنند. ساخت چنین بوستانی نیاز به فضای مناسب و وسیعی داشت تا مسئولان بتوانند کل منطقه را در ابعاد کوچک‌تر در بوستان بسازند و در آن بتوانند رفتارهای صحیح ترافیکی را اصولی به کودکان و نوجوانان آموزش دهند.
در برخی از مناطق به دلیل کمبود فضای مناسب هنوز چنین بوستانی ساخته نشده و در برخی از مناطق بنا به دلایلی از جمله کوچک بودن فضاهای بوستان‌ها، فضای کوچک به این امر اختصاص داده شده است. اما شهروندان و معتمدان محله‌ها بر این باورند این بوستان‌ها در انحصار قشر خاصی از جامعه قرار دارد و از این بابت گلایه‌مندند. همچنین آموزش در این بوستان‌ها در برخی از فصول و ایام سال متوقف می‌شود و از این بابت نیز آموزش‌ها را بربادرفته می‌دانند و باور دارند مدیریت بوستان‌ها و تصمیم‌گیری در مورد روش خدمت‌رسانی و همچنین تعیین گروه‌های هدف باید تغییر کند و زمان‌بندی تعیین شده در این بوستان‌ها نیاز به بازنگری دارد.
- ظرفیت تکمیل نیست
- بهاره خسروی-خبرنگار
- منطقه ۱۰
چند سالی است با هدف ترویج فرهنگ صحیح رانندگی در شهر و آموزش قوانین راهنمایی و رانندگی میان شهروندان و فرهنگسازی برای رفتار مناسب ترافیکی، طرح کار ساخت پارک آموزش در مناطق ۲۲گانه پایتخت کلید خورد. پارکی که بیشترین کارکرد و آموزش‌های آن برای گروه سنی کودک و نوجوان برنامه‌ریزی شده است، اما با این اوصاف همه شهروندان می‌توانند از خدمات آموزشی آن با هدف کاهش تصادفات، بهره‌مند شوند. پارک آموزش ترافیک منطقه۱۰ یکی از آن پارک‌های آموزشی است که برای همه رده‌های سنی برنامه‌های پرو پیمانی دارد. «فاطمه حیدرجماعت» مدیر مجموعه پارک ترافیک منطقه۱۰ با بیان این مطلب، درباره نحوه فعالیت پارک ترافیک چنین توضیح می‌دهد:
«سال ۱۳۹۰ علمیات ساخت پارک آموزش ترافیک در منطقه ۱۰ به پایان رسید و رسماً این مجموعه افتتاح شد. دو سالی پارک در اختیار سازمان فرهنگی و هنری شهرداری بود تا اینکه از سال ۱۳۹۲ این پارک ۵هزار و ۶۰۰ مترمربعی به شهرداری و معاونت حمل‌ونقل و ترافیک واگذار شد. این پارک به چند بخش اداری، مدیریتی انسانی و آموزشی تقسیم شده است.»به گفته حیدر جماعت، ساختمان آموزش، اتاق امداد ترافیک، کتابخانه، کارگاه خلاقیت، کارگاه آموزشی و... از مهم‌ترین بخش‌های آموزشی این مجموعه برای آموزش اصلاح و بهبود رفتارهای ترافیکی میان شهروندان است. همچنین تقریباً روزانه حدود ۶۰ دانش‌آموز از این پارک بازدید و از برنامه‌های آموزشی آن بهره‌مند می‌شوند. تعمیرگاه ماشین و دوچرخه و آموزش دوچرخه‌سواری از دیگر خدمات این مجموعه به اهالی تکه دهم پایتخت است.
حیدرجماعت در این‌باره می‌گوید: «زمستان‌ها بیشترین مخاطبان پارک کودکان و نوجوانان هستند. اما این به معنای نداشتن مخاطب بزرگسال نیست. برای مثال در این بوستان ایستگاه دوچرخه یکی از بخش‌های پرمتقاضی است. روزانه یک ساعت برای بانوان به رایگان آموزش دوچرخه‌سواری در این بوستان برگزار می‌شود. علاوه بر این، ماشین برقی و ماشین‌های سمیلا تور ویژه رانندگی کودکان و بزرگسالان هم موجود است که البته به دنبال ارتقای این دستگاه‌ها هستیم و در حال حاضر رانندگی با این ماشین‌ها تعطیل است.»برپایی دوره‌های آموزشی ویژه تاکسی‌داران و موتورسواران هم از دیگر برنامه‌های آموزشی این پارک برای افزایش دانش شهروندان است.
حیدرجماعت درپایان اضافه می‌کند: «همه تلاش ما در این مجموعه بهره‌مندی اقشار مختلف از برنامه‌های آموزشی بوستان است. خوشبختانه آموزش و پرورش مناطق ۱۷ و ۱۸ همکاری و تعامل خوبی با مجموعه ما برای حضور دانش‌آموزان مدارسشان دارند. امیدواریم این تعامل با آموزش‌وپرورش منطقه ۱۰ هم انجام شود و دانش‌آموزان هم‌محله‌ای ما هم بتوانند از مزایای این پارک بهره‌مند شوند. برنامه‌های آموزشی مجموعه ما برای گروه‌های مختلف تدارک دیده شده است و در این راستا پیگیر حضور دانش‌آموزان مقطع متوسطه در این بوستان با همکاری مدیران مدارس هستیم؛ چراکه این طیف سنی بیشتر از بقیه نیازمند آموزش و آشنایی با فرهنگ صحیح رفتارهای ترافیکی هستند.»
- افتتاح پارک ترافیک؛ سال ۹۸
- فاطمه عسگری‌نیا-خبرنگار
- منطقه ۱۱
در منطقه ۱۱، ۲ سالی می‌شود که اهالی چشم‌انتظار گشایش پارک ترافیک در همسایگی بوستان شهید حججی هستند. پارکی که سال گذشته در پی فرو نشست زمین، عملیات اجرایی آن برای مدتی متوقف شد. معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری منطقه ۱۱ در این‌باره می‌گوید: «عملیات اجرایی این پروژه پس از توقف عملیات اجرایی، به دلیل فرونشست زمین از سر گرفته شد و پیش‌بینی می‌شود با تخصیص اعتبارات مورد نیاز در اوایل سال آینده شاهد بهره‌برداری از آن باشیم. «عبدالمطلب توجهی» ادامه می‌دهد: «کار پارک ترافیک منطقه ۱۱، با هدف آشنایی کودکان و نوجوانان با رفتارهای ترافیکی و مقررات مربوط به عبور و مرور صحیح از معابر، در فضایی به وسعت ۵ هزارمترمربع در دستورکار شهرداری قرار گرفت. این بوستان در ضلع جنوبی بوستان تبسم در مجاورت ایستگاه مترو جوادیه ساخته شده است.»معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری منطقه ۱۱ اظهار می‌دارد: «در این پارک آموزشی که مدل کوچک شده یک شهر مجهز به خیابان، ایستگاه مترو، پیاده‌راه، پل‌هوایی، چراغ راهنما، مسیر دوچرخه‌سواری، ایستگاه تاکسی، اتوبوس و خودروهای برقی است به کودکان‌ونوجوانان آموزش ترافیک داده می‌شود.
- جای خالی پارک ترافیک
- فتانه فرهادی-خبرنگار
- منطقه ۷
منطقه ۷ به سبب مشخصات جغرافیایی، موقعیت مکانی و موارد تأثیرگذار دیگر در انتخاب فضای مناسب، پارک آموزش ترافیک ندارد، اما این مشکلات موجب نشده تا موضوع آموزش فرهنگ ترافیک در این منطقه به حاشیه رانده شود. معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری منطقه۷ در این‌باره می‌گوید: «آموزش‌های هفتگی ترافیکی به دانش‌آموزان و شهروندان در پارک آموزش ترافیک شهرداری منطقه ۴ از جمله اقدامات ما در جبران این کاستی است.»
«رضا رنجبر» می‌افزاید: «علاوه بر این، بهره‌گیری از ظرفیت‌های آموزشی منطقه اعم ازسراهای محله، سالن‌های اجتماعات سازمان‌ها و وزارتخانه‌های واقع در محدوده جغرافیایی منطقه، حضور کارشناسان معاونت حمل‌ونقل و ترافیک در مدارس مقاطع مختلف تحصیلی، قرار گرفتن کارشناسان و مدرسان پلیس راهور منطقه در کنار کارشناسان آموزش فرهنگ ترافیک معاونت حمل‌ونقل و ترافیک و حضور آنها در دوره‌های آموزشی از دیگر اقدامات آموزشی ما در راستای افزایش سطح کیفی فرهنگ ترافیک در منطقه است.» او یادآور می‌شود:
«برگزاری دوره‌های آموزشی هفتگی نکات ایمنی و قوانین راهنمایی و رانندگی در سرای محله خواجه‌نظام‌الملک، برگزاری کارگاه تخصصی آموزش قوانین و مقررات دوچرخه‌سواری در معابر شهری در راستای کمپین «سه‌شنبه‌های بدون خودرو» توسط مربی فدراسیون دوچرخه‌سواری نیز از دیگر اقدام‌های صورت گرفته است. معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری منطقه ۷ با بیان اینکه در سال جاری بیش از ۳ هزار نفر در مدارس، مهدهای کودک و خانه‌های کودک‌سراهای محله خواجه نظام، بهار، عباس‌آباد، نیلوفر و... با مشارکت پلیس راهور، قوانین و مقررات سرنشین خودرو، عبور و مرور ایمن از عرض خیابان و کانال عابرپیاده در تقاطع‌ها، آشنایی با چراغ راهنمایی و سایل نقلیه و عابرپیاده را فرا گرفته‌اند، اظهار می‌دارد:
«علاوه بر این، منطقه ما میزبان اجرای طرح پایلوت «دانش‌آموز دوچرخه‌سوار» دبیرستان پسرانه شهید «فهمیده» منطقه بود که طی آن ۱۵ دستگاه دوچرخه برای آموزش‌های عملی و تکنیکی دوچرخه‌سواری به مدرسه اهدا و دانش‌آموزان از طریق این امکان با فرهنگ دوچرخه‌سواری آشنا شدند.»
- پای خانواده‌ها به بوستان باز می‌شود
- زینب زینال‌زاده-خبرنگار
- منطقه ۶
قلب پایتخت شاید تنها منطقه‌ای است که ۲ بوستان ترافیک دارد؛ «آفتاب» و «شیخ بهایی» بوستان‌های ترافیک منطقه هستند که در سال‌های ۱۳۸۷ و ۱۳۸۹ ساخته و بهره‌برداری شده‌اند. بوستان‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که دانش‌آموزان قوانین و مقررات مربوط به راهنمایی و رانندگی و رفتارهای صحیح ترافیکی را در فضای کاملاً واقعی بیاموزند. شهروندان در گفت‌وگو با همشهری محله از خدمت‌رسانی متولیان امر در این بوستان ابراز نارضایتی می‌کنند و می‌گویند:
«این بوستان‌ها فضاهای بسیار خوبی دارند اما ما هیچ سهمی در آن نداریم و هیچ امکاناتی برای بزرگ‌ترها در آنها پیش‌بینی نشده است.» بانویی که خود را «الناز مرتضوی» معرفی می‌کند می‌گوید: «بیش از ۱۰ سال است که در محله ساعی زندگی می‌کنم. فرزند پیش‌دبستانی دارم که علاقه زیادی به رانندگی دارد و به همین دلیل ماشین کنترلی برایش تهیه کرده‌ام. او مدام در مورد قوانین رانندگی سؤال می‌کند و هیچ‌وقت مسئولان مهدکودک و پیش‌دبستانی او را به این بوستان نبرده‌اند.
پرس‌وجو کردم تا خودم پسرم را به بوستان ترافیک منطقه ببرم اما گفتند که باید از طریق مدارس و مهدهای کودک هماهنگ شود. لغو کردن این محدودیت‌ها موجب می‌شود خانواده‌ها بهتر از امکانات این بوستان‌ها استفاده کنند.» فرسوده شدن امکانات بوستان‌های ترافیک در گذر زمان موضوع دیگری است که «سیامک سمنانی‌نژاد» شورایار و ساکن محله امیرآباد به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «مدیران شهری امکانات خوبی در بوستان‌های ترافیک فراهم کرده‌اند اما بلااستفاده ماندن آنها موجب می‌شود در گذر زمان دچار فرسودگی شوند.
باز شدن در بوستان‌های ترافیک به روی همه گروه‌های سنی البته با برنامه‌ریزی درست و اصولی بهترین گزینه برای استفاده بهینه از آنهاست.»پس از شنیدن حرف اهالی سراغ «محمد عندلیب» جانشین معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار منطقه و رئیس اداره فنی ترافیک می‌رویم. او درباره برخورداری ۲ بوستان ترافیک می‌گوید: «به دلیل کوچک بودن فضای بوستان‌های ترافیک و برای ارائه خدمات مطلوب‌تر به شهروندان، ۲ بوستان آموزش ترافیک در منطقه ما ساخته شده است.»
عندلیب با تأیید اینکه دانش‌آموزان جامعه هدف این بوستان‌ها هستند، می‌گوید: «آموزش و امکانات این بوستان ویژه دانش‌آموزان طراحی است و به همین دلیل آموزش‌ها روی این گروه سنی و برنامه‌های مدارس و مهدکودک‌ها متمرکز شده است. به هر حال در برخی از فصل‌ها و روزهای سال بدون شک با خالی بودن این بوستان‌ها مواجه‌ایم و به همین دلیل است که مسئولان معاونت آموزش سازمان حمل‌ونقل‌وترافیک شهرداری تهران، تغییراتی در سیاست‌هایشان به وجود آورده و آموزش و خدمت‌رسانی به بزرگ‌ترها و افراد خاص از جمله موتورسیکلت‌سواران و تاکسیرانان را در دستور کارشان قرار داده‌اند و به‌زودی پای بزرگ‌ترها نیز به این بوستان‌ها باز می‌شود.»
برگزاری کلاس آموزشی برای خانواده‌ها برنامه دیگری است که از سوی معاونت آموزش سازمان حمل‌ونقل‌وترافیک شهرداری تهران برای استفاده بهینه از بوستان‌های ترافیک پیش‌بینی شده است که عندلیب این‌طور توضیح می‌دهد: «بوستان‌های ترافیک فضای خوبی برای گذراندن اوقات فراغت خانواده‌ها دارند. با برگزاری کلاس‌های آموزشی برای خانواده‌ها می‌توان فرصتی برای دورهمی‌های خانوادگی و گذراندن اوقات فراغت نیز فراهم کرد.»
- اینجا پر از هیجان و سرعت است
- معصومه غلامی-خبرنگار
- منطقه۱۲
یکی پارک‌های ترافیک فعال در پهنه مرکزی، مجموعه‌ای است که در خیابان شوش، جنب بوستان زندگی در کوچه بوربور واقع شده. صدای قیل و قال بچه‌های هیجان زده سوار بر خودروهای آموزشی، از ۷ فرسخی پارک به گوش می‌رسد. «علی نوری» یکی از بچه‌های محله هرندی است. پاتوق همیشگی او برای دوچرخه‌سواری پارک ترافیک منطقه است. او می‌گوید: «بیشتر روزها برای دوچرخه‌سواری به پارک ترافیک می‌آیم. اینجا علاوه بر دریافت دوچرخه‌های رایگان، می‌توانیم با خیالی آسوده با سرعت بالا رکاب بزنیم. البته حواسمان به قوانین تعریف شده هم هست.» او از آموزش‌هایی که در این پارک دیده برایمان می‌گوید:
«درست است که با دوستانم در این پارک مسابقه دوچرخه‌سواری برگزار می‌کنیم اما همیشه یاد گرفته‌ایم حواسمان به رعایت حقوق پیاده‌روها و دوربین‌های کنترل سرعت باشد.» همین‌طور که با علی مشغول صحبت هستیم، «مصطفی» با سرعت از کنارمان رد می‌شود، فریاد می‌زند که: «من عاشق سرعتم.» با علامت دست مربی دوچرخه را کنار می‌زند و به سمت ما می‌آید. وقتی از او درباره پارک ترافیک می‌پرسیم، می‌گوید: «اینجا محل امنی برای بچه‌هاست، جایی که می‌شود هم هیجان را تجربه کرد هم سرعت را.»
- استقبال از خدمات رایگان
«اعظم آینه‌دار» مسئول آموزش پارک ترافیک منطقه است. او در این‌باره می‌گوید: «بچه‌هایی که برای آموزش به بوستان ترافیک می‌آیند علاقه خاصی به استفاده از خودروهای شارژی و آموزشی دارند. این را می‌شود از شوق و ذوق بچه‌هایی فهمید که وقتی داخل ماشین‌های آموزشی می‌نشینند از مربی می‌خواهند تا فرمان را به دست آنها بسپارند.» البته به گفته او هیچ کودکی نمی‌تواند تنهایی فرمان به دست شود و باید زیر نظر مربیان به رانندگی بپردازد.
او ادامه می‌دهد: «دانش‌آموزان و بانوانی که برای استفاده از دوچرخه به پارک می‌آیند، مخاطبان اصلی پارک ترافیک منطقه ۱۲ را شامل می‌شوند و یکی از دلایل مهم استقبالشان هم رایگان بودن دوچرخه‌های موجود در پارک است.» «مختار عموزاد» کارشناس مسئول اردوهای آموزش‌وپرورش منطقه ۱۲، در پاسخ به این سؤال که چه تعدادی از مدارس از امکانات بوستان ترافیک منطقه استفاده کرده‌اند، می‌گوید: «در منطقه ۱۲در مجموع ۷۲ مدرسه شامل ۳۸ مدرسه دخترانه و ۳۴ مدرسه پسرانه فعال است که همه این مدارس در روزهای مختلف از امکانات پارک ترافیک استفاده کرده‌اند.»
- پارک ترافیک منطقه ۲ ۱ فعال‌ترین پارک ترافیک تهران
در میان مناطق ۲۲گانه شهر تهران شاید یکی از فعال‌ترین پارک ترافیک‌ها، پارک ترافیک منطقه ۱۲ باشد. مجموعه‌ای که در سال ۱۳۸۵ فضایی به وسعت ۵ هزارمترمربع در خیایان شوش به بهره‌برداری رسید. پارک ترافیک منطقه ۱۲ که در همسایگی بوستان زندگی واقع شده، روزانه ظرفیت پذیرش ۷۰ نفر را دارد. «سعید ارونقی» معاون حمل‌ونقل و ترافیک منطقه ۱۲ در گفت‌وگو با همشهری محله در این‌باره می‌گوید:
«در این پارک علاوه بر برگزاری کارگاه‌های مختلف آموزشی برای دانش‌آموزان، بانوان و نوجوانان ساکن در نواحی شش‌گانه می‌توانند از ۱۰۰ دوچرخه و ۴ خودرو شارژی استفاده کنند. در این پارک ۴ خودرو آموزشی و بیش از ۱۰۰ دوچرخه داریم که مراجعه‌کنندگان می‌توانند با استفاده از آنها به تمرین قوانین و مقررات ترافیکی بپردازند.» او یادآور شد: «علاوه بر روزهای سه‌شنبه و پنجشنبه از ساعت ۱۰ تا ۱۲ بانوان بزرگسال منطقه هم می‌توانند با شرکت در برنامه آموزشی از دوچرخه‌های موجود در این پارک بهره‌مند شوند.»
به گفته معاون حمل‌ونقل و ترافیک منطقه ۱۲، نوجوانان ساکن در ناحیه ۴ به سبب نزدیکی به پارک ترافیک، بیشترین بهره‌برداران از امکانات پارک ترافیک منطقه هستند. ارونقی می‌گوید: «کارگاه‌های آموزشی پارک ترافیک منطقه عبارتند از: آموزش اصول و مبانی توسعه شهری مبتنی بر حمل‌ونقل و ترافیک همگانی یا TOD، آموزش موتورسیکلت‌سواران متخلف، شناسایی معضل‌های ترافیکی منطقه و نیازسنجی در منطقه، آموزش اصول درست حمل دستی بار برای باربران منطقه، آموزش قوانین و مقررات عبور و مرور ایمن شهری، آموزش مفاهیم محیط‌زیست در حمل‌ونقل و ترافیک منطقه با هماهنگی‌های به‌عمل آمده با تاکسیرانی و اتوبوسرانی منطقه به شکل تخصصی.»