وزیر آموزش و پرورش برای نشان دادن اهمیت این طرح با حضور در دبستان بهشت منطقه ۱۱ بر ضرورت اجرای آن تأکید کرد. سید «محمد بطحایی» در بازدید از اتاق‌های بازی و خلاقیت دبستان بهشت به سؤالات خبرنگار ما پاسخ داد.
- درباره طرح بازی و خلاقیت و تأثیر و ویژگی‌های اجرای آن توضیح دهید.
راه‌اندازی اتاق بازی و یادگیری یکی از روش‌های جدید آموزشی است که در مدارس راه‌اندازی و به تدریج جایگزین روش‌های کلاسی سنتی می‌شود. در این کلاس‌ها بچه‌ها یاد می‌گیرند که چگونه در حین بازی بیاموزند. در روش‌های سنتی بچه‌ها به‌صورت فردی یادگیری می‌کنند، اما در محیط‌های جدید یادگیری بچه‌ها به‌صورت جمعی است. این مهم‌ترین اثر مدرسه است که بچه‌ها از یگدیگر مهارت‌های تربیتی و صبوری و با هم زندگی کردن را بیاموزند. شخصیت آینده بچه‌ها در مدارس ابتدایی شکل می‌گیرد.
بچه‌ها در مدارس ابتدایی صداقت را می‌آموزند. یاد می‌گیرند با یک دروغ چگونه از زیر بار مسئولیت بیرون می‌آیند و یاد می‌گیرند چگونه دست افتاده را بگیرند. برخلاف کلاس‌های سنتی که اگر کسی دوستش را کمک کند معلم او را نهیب می‌زند در کلاس‌هایی که با بازی و یادگیری آغاز به کار می‌کنند بچه‌ها زمانی تشویق می‌شوند که به دوستشان کمک کنند. اگر قرار است کسی تشویق شود همه بچه‌ها تشویق می‌شوند و برعکس. نه یک نفر. رقابت‌های فردی جای خود را به فعالیت‌های گروهی می‌دهد. مهم‌ترین شاخص برای آموزش و پرورش بی‌قراری دانش‌آموزان برای حضور در مدرسه است نه مدال‌های رنگارنگی که به گردن بچه‌ها می‌اندازیم و نه تشویق‌هایی که به خاطر شاگرد اول شدن بچه‌ها انجام می‌دهیم.
- آیا تراکم دانش‌آموزی به‌ویژه در مناطق مرکزی و جنوبی شهر مانعی بر سر اجرای این طرح ایجاد نمی‌کند؟
اگرچه مشکلات مدارس دو شیفته و تراکم بالای دانش‌آموزان یکی از خلأ‌ها در اجرای طرح است اما اگر دست روی دست بگذاریم که روزی مدارس ما مدارس یک نوبته باشد و امکانات لازم را داشته باشند، بی‌شک آن روز دور و دیر خواهد بود. لازم است به تدریج و همزمان با اجرای این کار این کمبودها را رفع کنیم.
- طرح بازی و یادگیری در چه استان‌هایی اجرا می‌شود؟
در مرحله اول طرح، پیش‌بینی ما در ۱۰ استان بود، اما به دلیل استقبال مدارسی که حتی نام‌شان در لیست نبود و از طرفی درخواست‌های اولیای آنها، در مدارس بیشتری و در هزار مدرسه کشور آغاز شد. در شهر تهران نیز در مرحله اول یکصد مدرسه تحت پوشش طرح قرار گرفته‌اند. امیدوارم با فراهم کردن امکانات و با جایگاهی که این طرح در فرایند یادگیری دارد در آینده نزدیک شاهد پیوستن همه مدارس به این طرح باشیم.
- چرا منطقه۱۱ به‌عنوان نخستین مدرسه در طرح بازی و یادگیری انتخاب شد؟
منطقه ۱۱ یکی از مناطق کهن از حیث فرهنگی است که تجارب بسیار خوبی در حوزه آموزش و پرورش دارد. از طرفی منطقه‌ای است که بسیاری از مدارس باسابقه و نخستین‌ها در حوزه آموزشی در اینجا قرار دارد. کیفیت آموزشی با وجود مدیران خوب در این منطقه باعث شده این بار در طرح بازی و یادگیری مدرسه ابتدایی بهشت به‌عنوان نخستین مدرسه در اجرای طرح بازی و یادگیری افتتاح شود. تجهیز و آماده‌سازی ۳ کلاس بازی و یادگیری در این مدرسه باعث خرسندی است. این بهترین مصاحبه‌ای است که تاکنون داشته‌ام. در کنار بچه‌ها در حین اجرای ایفای نقش برای نقش بسیار سازنده در جامعه.
- مناطق ۱۱ و ۱۲ بیشترین مدارس فرسوده را در خود جای داده‌اند. آیا برنامه‌ای برای نوسازی مدارس این مناطق در نظر دارید؟
کمبود و از طرفی فرسودگی مدارس یکی از نیازهای جدی در آموزش و پرورش است. مناطق ۱۱ و ۱۲ در شهر تهران مدارس فرسوده بیشتری را دارند. اعتبارات عمرانی سال آینده نسبت به سال‌های قبل رشد بسیار خوبی داشته است. بنابراین در اختصاص این اعتبارات اولویت ما مناطقی است که مدارس فرسوده بیشتری دارند. در این بودجه منطقه ۱۱ و ۱۲ یکی از مناطقی است که در اولویت قرار خواهند گرفت.
- تجهیز همه مدارس به اتاق‌های بازی و خلاقیت
با ورود به مدرسه بهشت و دیدن نظم وترتیب و ظاهر آراسته مدرسه، چهره‌های آرام و در عین حال بانشاط بچه‌ها آنجا را کمی متفاوت‌تر از برخی مدارس ابتدایی می‌بینیم. دانش‌آموزان در اتاق‌هایی که برای بازی و خلاقیت آنها مجهز شده با حضور معلمان در نقش‌های خود قرار گرفته‌اند. مدیر آموزش و پرورش منطقه که از زمان ورودش طرح‌های موفقی را در بخش خلاقیت و مهارت‌ورزی در منطقه اجرا کرده از چند و چون اجرای این طرح در منطقه می‌گوید: «از ۲ ماه پیش۱۰ مدرسه را که مدیران آن علاقه‌مندی بیشتری نشان دادند به اتاق بازی و خلاقیت مجهز کردیم.
از میان ۲ منطقه که این طرح را اجرا کرده بودند منطقه ما انتخاب شد.» خبر خوش «محمدحسین لونی» برای دانش‌آموزان و اولیای آنها، تجهیز همه مدارس منطقه تا سال تحصیلی آینده به اتاق‌های بازی و خلاقیت است و در اجرای این طرح هیچ‌وجهی از اولیا دریافت نمی‌شود. او به خلأ‌ها و لزوم آموزش مربیان با زبان بازی اشاره می‌کند و می‌گوید: «حتماً ضعف‌هایی در تجربه اول وجود دارد اما به مرور برطرف می‌شوند و کلاس‌های آموزشی برای معلمان این طرح در حال برگزاری است. اینجا فقط بازی نیست موضوعات مختلف در قالب بازی ارائه می‌شود. در اجرای طرح بازی و خلاقیت پدیده بیش‌فعالی به میزان زیادی با بازی برطرف می‌شود. مدارس از فضای رقابتی کاذب که جز ناامیدی و استرس چیزی به دنبال ندارد به سمت فضای دوستی و تعامل سوق می‌یابند.»
- در همه حال خودمان بچه می‌شویم
بخشی از مدرسه برای پرش و جدول ضرب و همه فضاها حتی دیوارهایی که به چشم نمی‌آیند با اشکال و رنگ‌آمیزی‌های متنوع برای یادگیری بچه‌ها از آنها استفاده شده است. می‌گوید با همفکری شورای آموزگاران همه تلاش خود را در جهت میل و رغبت دانش‌آموزان به یادگیری به‌کار می‌بندد. «محمدرضا زارعیان» از سال ۹۶ مدیر مدرسه بهشت است که نه با ابلاغ طرح راه‌اندازی اتاق بازی و خلاقیت بلکه سال گذشته با ایجاد طرح‌هایی فضای مدرسه را برای دانش‌آموزان جذاب کرده است:
«اتاق ورزش را راه‌اندازی کردیم تا در زمان بارندگی و آلودگی هوا بتوانند در آن ورزش کنند. قسمتی را به کلبه قصه‌گویی اختصاص دادیم. با وسایل مستعمل و فرسوده مانند کیس و کامپیوتر و قطعات خراب، کارگاه کارآفرینی برای دانش‌آموزان پایه ششم راه‌اندازی کردیم.» مدرسه بهشت ۵ کارگاه را برای دانش‌آموزان تدارک دیده است که ۳ کلاس آنها به اتاق‌های بازی و خلاقیت برای کلاس‌های اول تا سوم اختصاص دارد و دانش‌آموزان در هفته ۲ زنگ را به بازی و خلاقیت می‌گذرانند. در این اتاق‌ها آنها بدون کفش در هر حالتی حتی دراز کشیده بازی و ورزش کنند. زارعیان می‌گوید: «در همه حال خودمان بچه می‌شویم تا بتوانیم دروسی که تفهیم آن سخت است در اتاق با استفاده از اشکال آموزش دهیم. در کنار بازی‌های آموزشی، بازی‌های فکری هم گذاشته شده تا استعدادهای نهفته شناسایی و کلاس‌های ویژه‌تری برای آنها تشکیل دهیم.»