نقاشیهای منحصربهفردش بیشتر زبان انتقاد دارد تا تحسین. او مشکلات و ناملایمتیهای جامعه را ترسیم میکند اما به شیوه خودش، به طنز و شوخی آنها را بیان میکند. «جواد علیزاده» چهره ناآشنایی در عالم هنر است، هر کسی که در این وادی دستی بر آتش داشته باشد، آثار زیبای او را دیده و مجله طنزش را خوانده است. علیزاده کاریکاتوریست بنامی است و در جشنوارههای کاریکاتور بارها خوش درخشیده است. او تاکنون موفق به دریافت ۳ جایزه ملی و ۳۰ جایزه بینالمللی شده است. این هنرمند عمر و جوانیاش را در محله نارمک گذرانده و عرق زیادی به محلهاش دارد.
دفتر کارش، سوئیت کوچکی است زیر طبقه همکف. روی میزکارش کوهی از کاغذ تلنبار شده و دوروبرش هم همینطور. لابهلای کاغذهای رنگ و رو رفته و مجلههای تاریخ گذشته، مردی با لباس ورزشی ایستاده و سوتی به دهان دارد. قیافه مضحکش آدم را به خنده میاندازد. علیزاده معرفیاش میکند: «آقای شوت» نزدیک به ۳ دهه مهمان مجله طنز علیزاده است و این کاریکاتوریست از روی تفنن ماکت آقای شوت را ساخته و در دفتر کارش نگه میدارد. علیزاده مرد خوشذوقی است، خیلی هم خوش برخورد و مهربان. بالای ۶۰ سال دارد اما روحیه بشاشش باعث شده سنش کمتر به نظر برسد.
اصالتش به روستای شاهآباد مغان اردبیل برمیگردد. تعریف میکند: «۴ ساله بودم که همراه خانوادهام به تهران میآمدم. در محله مختاری ساکن شدیم. مدت کوتاهی در آنجا بودیم و سپس به محله نارمک آمدیم. آن زمان در نارمک تعداد انگشتشماری خانه بود و تا چشم کار میکرد زمین بایر وجود داشت. هیچکدام از میدانهای نارمک فضای سبز نداشت و ما هر روز عصر در فضای خاکی آن بازی میکردیم. کمکم داخل میدانها نهال کاشته شد و نارمک رخ زیبایی به خود گرفت. محلهمان را خیلی دوست داشتم و البته هنوز هم دارم. با خاطراتش زندگی میکنم. حتی اسم خیابانهایش هم دلنشین است. جویبار، چمن، رضوان. حس خاصی به اینجا دارم. آن زمان خانهها بزرگ و دلنشین بود و همسایهها دلنشینتر. انتهای خیابان چمن غربی روبهروی مسجدجامع سمنگان مدرسه دوران ابتداییام بود به اسم شهپر. دوره دبیرستان را در مدرسه خوارزمی درس خواندم. خیابان دماوند ایستگاه ارباب مهدی. بچه درسخوانی بودم و اغلب شاگرد ممتاز میشدم.»
- هنرمندی که مترجم زبان انگلیسی شد
علیزاده در همان دوران ابتدایی در کنار درس نقاشی هم میکشید و مورد تشویق اولیای مدرسه قرار میگرفت. همین موقعیتی را پیش آورد که نقاشیهایش در مجله کیهان بچهها و اطلاعات کودکان چاپ شود. او ادامه میدهد: «پسرکی خجالتی بودم. در واقع با کشیدن نقاشی خود را آرام میکردم. در این حین با مجله کاریکاتور آشنا شدم. سردبیرش محسن دولو بود. به او پدر کارتون میگفتند. از کاریکاتور خوشم میآمد. کمکم تشویق شدم خودم هم طرحهای کاریکاتوری بکشم.
یادم میآید کلاس نهم بودم یکی از کاریکاتورهایم که مربوط به جنگ خاورمیانه بود در مجله خارجی چاپ شد. همین زمینهای شد تا از سوی آقای دولو دعوت به همکاری شوم. این نخستین سکوی پرتاب من به سوی موفقیت بود.» او ذوق هنری داشت و عاشق نقاشی کشیدن بود. اما پدر و مادرش دوست داشتند در رشته پزشکی ادامه تحصیل دهد. با همه تلاشی که او برای قبولی در کنکور پزشکی کرد اما در این رشته موفق نشد. همزمان برای رشته هنر و زبان انگلیسی مجاز به ثبتنام شد. علیزاده تعریف میکند:
«بعد از پایان دوره دانشگاهی در آزمون استخدامی صنایع هلیکوپترسازی شرکت کردم و با رتبه بالایی قبول شدم. در آنجا برایم شرط گذاشتند که فعالیتم را با روزنامه کیهان قطع کنم. تصمیم سختی بود. با اینکه میدانستم از هنر پولی درنمیآید، به رغم حقوق بالایی که شرکت هلیکوپترسازی به من میداد از ادامه کار در آنجا انصراف داده و در روزنامه کیهان مشغول کار شدم.»
- لذت زندگی در پاریس تهران
علیزاده در بحبوحه انقلاب به استخدام روزنامه کیهان درآمد. باقی ماجرا را از زبان خودش میشنویم: «آن زمان کاریکاتورهای انقلابی میکشیدم. حس خوبی بود. اما متأسفانه ۲ سال بعد به دلیل سفسطهگریهای حزب توده که در روزنامه کیهان مشغول کار بودند، به دلیل کاریکاتوری که نکشیدم از روزنامه اخراج شدم. تا سال ۶۹ که با دیگر نشریهها همکاری کردم و بعد از آن مجله طنز را راهاندازی کردم. بعد هم آقای شوت را طراحی کردم که از آن روز شخصیت اصلی مجله من شد.» او به روزهای خوشی که در محله نارمک سپری کرده اشاره میکند و میگوید علاقه زیادی به این محله دارد و دوران کودکی و نوجوانیاش را در کوچهپسکوچههای آن گذرانده است. او تعریف میکند:
«برای دیدن فیلم به سینما مونت کارلو در میدان هفتحوض میرفتم. فیلمهایهالیودی نشان میداد. الان مسجد النبی(ص) شده است. نارمک چهره هنری زیاد داشت. خیابان کامیاب بلندترین خیابان نارمک بود. از آنجا به تهرانپارس راه داشت. به تهرانپارس محله سفیرها میگفتند. چون بیشتر سفیرهای اروپا در آنجا زندگی میکردند. برای دیدن بچههای سفرا از خانهمان به تهرانپارس میرفتم و با آنها گفتوگو میکردم. فلکه اول تهرانپارس که الان خیلی شلوغ شده آن زمان به سبب زیباییاش به پاریس تهران معروف بود. گاهی اوقات هم همراه با دوستانم برای دیدن فیلم به خیابان استخر میرفتیم. پرده نمایش در محوطه بازی نصب بود و از داخل ماشین فیلم نگاه میکردیم.»
- ترافیک معضل لاینحل محله نارمک
کاریکاتوریست محله ما، مهمترین معضل منطقه ۸ را ترافیک میداند. با دلخوری میگوید: «جای جای کوچهها و خیابانها خودرو پارک شده است. آن زمان تا چشم کار میکرد درخت بود و فضای سبز اما حالا فقط ماشین دیده میشود. در حوزه شهری حرکتهای خوبی انجام شده اما بخشی از مشکلات پیش آمده به دلیل کمرنگ بودن فرهنگ شهرنشینی است. بهطور مثال برای جلوگیری از آلودگی هوا طرح زوج و فرد اجرا اما در کنارش تعرفه خرید طرح زوج و فرد هم در نظر گرفته میشود.
شهروندان پول میدهند و طرح میخرند.» او به مشکل دیگر منطقه اشاره میکند و آن جولان دادن موتورسوارها در معابر و پیادهروهاست. کاریکاتوری را با این موضوع کشیده و نشان میدهد. مرد موتورسواری که کلاه ایمنی بر سر ندارد و در عوض عابرپیاده آن را روی سر دارد. علیزاده نقاشی دیواری را وسیلهای برای زیباترشدن منظر شهری میداند. بهویژه اگر حرفی برای گفتن داشته باشد. او میگوید: «این هنر میتواند مشکلات شهری را خیلی خوب نشان دهد و بازتاب خوبی داشته باشد.
در واقع هنر انتقادی است که باعث میشود مخاطب به فکر فرو رود. اما خاصیتش این است که میتواند فرد را بخنداند. در واقع خنده به مشکلات است که امیدواری را به دنبال دارد.» او برگزاری نمایشگاه کاریکاتور در اماکن عمومی را امری تأثیرگذار در فرهنگسازی شهری میداند. علیزاده اشاره میکند بارها نقاشیهایش در نمایشگاه کاریکاتور مترو برلین به نمایش درآمده و بازتاب خوبی هم داشته است. میگوید چه خوب که مسئولان شهری امکان نمایش کاریکاتور در مترو را برای شهرمان فراهم کنند.
- جوایز طلایی
علیزاده در مدت فعالیت هنریاش جوایز زیادی دریافت کرده است. او برنده ۳ جایزه ملی و ۳۰ جایزه بینالمللی در کشورهای فرانسه، ایتالیا، ژاپن، کره، ترکیه، چین، آمریکا و اوکراین است.
جایزه اول جشنواره کاریکاتور آنگلت، فرانسه ۱۹۹۱
مدال نقره جشنواره کارتون بوردیگرا، ایتالیا ۱۹۹۶
جایزه اول جشنواره کارتون آنکارا با موضوع " کودک"
جشنواره کارتون سازمان ملل ۲۰۱۱ و جشنواره انجمن روزنامهنگاران سازمان ملل ۲۰۱۷
جایزه اول جشنواره بینالمللی آیدین دوگان ترکیه ۲۰۱۲ با همکاری ارسلان دوگان کارتونیست ترکیه
عضو هیئت داوران جشنوارههای کارتون ملی و بینالمللی در فستیوال کارتون اسکوپیه، مقدونیه ۱۹۸۶ و ۲۰۱۴، جشنواره آنگلت، فرانسه ۱۹۹۱، جشنواره دبی، امارات ۲۰۰۲، جشنواره ازمیر، ترکیه۲۰۰۹
نظر شما