تعریض خیابان کرمان چند دهه‌ای می‌شود که در فهرست فعالیت‌های عمرانی شهرداری منطقه قرار دارد و بعد از گذشت این همه سال همچنان بلاتکلیف مانده است.

نتیجه امروز و فردا شدن اجرای این طرح مشکلات زیادی برای شهروندان درست کرده که بارزترین آن، بدمنظره شدن خیابان کرمان، شکل دندانه‌ای خانه‌ها، حضور پررنگ کارتن‌خواب‌ها، بی‌رونقی کسب و کار اهالی، ترافیک سرسام‌آور و... و. است. اما مشکل عمده‌ای که از نیمه‌کاره ماندن طرح تعریض خیابان عاید اهالی شده، بی‌رغبتی برای نوسازی بافت فرسوده محله است. این در حالی است که محله دلگشا در بین دیگر محله‌های منطقه، وسیع‌ترین بافت فرسوده را دارد. «سینا دلیلی» کارشناس دفتر خدمات نوسازی محله دلگشا معتقد است اگر برای تسریع روند نوسازی در محله دلگشا اقدام کارسازی نشود یک حادثه کوچک می‌تواند خطرات جبران‌ناپذیری را به دنبال داشته باشد.

خیابان کرمان معمولاً خلوت نیست. از معابر مهم منطقه و ناحیه یک است و به دلیل قرار گرفتن بیمارستان مردم و گاراژهای بزرگ در این خیابان روزانه پذیرای شهروندان زیادی است که از راه‌های دور و نزدیک گذرشان به محله دلگشا می‌افتد. خیابان کرمان از خیابان درودیان آغاز شده و انتهای آن با بزرگراه امام علی(ع) بن‌بست می‌شود. نمای بیشتر خانه‌ها کلنگی است و از اصالت دیرینه‌شان خبر می‌دهد. البته در بین‌شان تک و توک خانه‌هایی که نمای نو و به روزی داشته باشد هم دیده می‌شود. پیاده‌راه خیابان کرمان باریک است و به زحمت یک نفر می‌تواند از آن عبور کند. از پیرمردی که جلو مغازه خرازی‌اش را جارو می‌کند درباره وضع خیابان کرمان می‌پرسم. سردرددلش باز می‌شود و می‌گوید:

«۳۰ سال است مسئولان شهری با وعده تعریض این خیابان ما را دلخوش کرده‌اند. ولی هر روز بنا به دلیلی آن را عقب می‌اندازند. مردم در سختی هستند. همین پیاده‌رو را ببینید ۲ نفر نمی‌توانند کنار هم راه بروند. بعضی از مغازه‌دارها هم وسایل خود را در پیاده‌رو می‌گذارند.» حق با اوست خیابان کرمان با تردد زیادی که دارد، با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کند. موضوع دیگری که اهالی از آن گلایه دارند، ترافیک سرسام‌آور خیابان کرمان است.

«هدایت رمضانی» از اهالی محله می‌گوید: «بزرگراه امام علی(ع) درست از انتهای خیابان کرمان رد شده و به نوعی می‌توان گفت این خیابان را بن‌بست کرده است. وجود بیمارستان مردم در این خیابان هم باعث شده، هر روز تعداد زیادی از شهروندان گذرشان به محله دلگشا بیفتد. بیمارستان پارکینگ ندارد و خودروها باید در خیابان و کوچه‌پسکوچه‌های اطراف پارک کنند. اگر آمبولانس بیاید راهبندان می‌شود. از آن مهم‌تر با توجه به نیاز شهروندان برای رفت‌وآمد به این خیابان، متأسفانه وسیله حمل‌ونقل عمومی وجود ندارد و برای‌ تردد یا باید سوار مسافرکش‌های شخصی شوید یا پیاده گز کنید.» 

  • ۳۰۸ میلیارد تومان اعتبار نیاز است 

محله نمای دلچسبی ندارد. نیمه‌کاره ماندن طرح تعریض باعث برهم خوردن زیبایی خیابان شده است. بیشتر به شانه‌ای می‌ماند که یکی در میان دندانه‌هایش شکسته باشد. به گفته اهالی، طرح تعریض مربوط به امروز و دیروز نیست و ۳۰ سال پیش قرار بوده این خیابان تغییر و تحولی جدی پیدا کند. «غلامرضا قربانفر» دبیر شورایاری محله دلگشا، دلخور از نابسامانی خیابان کرمان می‌گوید: «سال‌هاست خیابان کرمان درگیر طرح تعریض است و بلاتکلیف بودن آن لطمه زیادی به کسب و کار اهالی زده است. در این خیابان گاراژهای بزرگ و مغازه‌های تجاری زیاد است که تملک کردنشان اعتبار زیادی می‌خواهد.

کسب و کارشان رونقی ندارد. مرتب شکایت از وضع موجود را با شورایاری در میان می‌گذارند و در واقع‌کاری از دست ما بر نمی‌آید.» به گفته قربانفر برای تکمیل این طرح ۳۰۸ میلیارد تومان هزینه برآورد شده است. او متذکر می‌شود خانه‌های داخل طرح تعریض باید توسط شهرداری خریداری شود اما مشکل عمده‌ای بر سر راه مدیریت شهری است. او در این‌باره می‌گوید: «ضلع شمالی خیابان کرمان، متری ۶ تا ۷ میلیون تومان و ضلع جنوبی آن خانه‌ها متری ۳تا ۴ میلیون خرید و فروش می‌شود.

مغازه‌ها هم همین‌طور. هرمتر مغازه بین ۱۰ تا ۲۵ میلیون تومان واگذار می‌شود. تفاوت قیمت در این خیابان باعث بی‌رغبتی شهروندان به واگذاری ملک شده است.» به گفته قربانفر شکل دندانه‌ای خانه‌های خیابان کرمان مکان خوبی برای تجمع زباله و اتراق کارتن‌خواب‌ها شده است.  

  • مردم تمایل به نوسازی ندارند 

خیابان کرمان به غیر از طرح تعریض مشکل دیگری هم دارد و آن بافت فرسوده است. این خیابان در فرسوده‌ترین محله منطقه ۱۴ یعنی محله دلگشا واقع شده و می‌توان گفت احتمال بروز بحران در آن بیش از محله‌های دیگر است. باریکی عرض خیابان امکان‌ تردد خودروهای امدادی را نمی‌دهد و خدای ناکرده اگر حادثه‌ای رخ دهد، نیروهای امدادی نمی‌توانند خود را به موقع به محل حادثه برسانند.

به باور «سینا دلیلی» کارشناس شهرسازی دفتر خدمات نوسازی با نوسازی بافت فرسوده محله می‌توان احتمال وقوع خطر را به حداقل رساند و علاوه بر آن جلوه خاصی به محله بخشید. او می‌گوید: «اینکه تا کی وضع بلاتکلیفی خیابان کرمان ادامه پیدا می‌کند به تأمین اعتبار از سوی شهرداری برمی‌گردد. اما بخشی از آبادانی محله مربوط به خود اهالی است. متأسفانه اهالی تمایل چندانی به تجمیع یا نوسازی ندارند دلشان نمی‌خواهد خود را درگیر ساخت‌وساز کنند.

بی‌تعارف بگویم اعتمادی به بسته‌های تشویقی نداشته و اغلب زندگی در آپارتمان را دوست ندارند. بعضی‌شان خواسته‌هایی دارند که بیشتر از عرف نوسازی است. یعنی تسهیلات بیشتری می‌خواهند.» او معتقد است، بر فرض اینکه تملک کامل صورت گیرد و نمای خیابان نونوار شود. اگر بافت فرسوده خیابان نوسازی نشود، نمای محله به لباس وصله‌داری می‌ماند.  

  •  تاکنون ۲۹/۳۶‌ درصد از بافت محله نوسازی شده است. برای تعریض خیابان کرمان باید ۲۶۹ پلاک تملک شود. از این تعداد ۶۵ پلاک، تخریب،  ۳۵ پلاک، اصلاح و ۱۶۹ پلاک باقی مانده است.  
  • محله دلگشا  ۲۶۷۲  پلاک دارد که از این تعداد ۱۳۴۲ پلاک (۲۲/۵۰‌درصد) فرسوده است.

کارشناس

  • مناقشه روزمره بر سر جای پارک خودرو 

کمبود خدمات رفاهی و تسهیلات شهری در محله وحیدیه بحران‌ساز شده است. این موضوع به فرسوده بودن بافت محله برمی‌گردد که‌درصد قابل توجهی از بافت فرسوده منطقه را به خود اختصاص داده است. به گفته «پریسا بالایی» مدیر دفتر خدمات نوسازی محله وحیدیه، زرکش و تسلیحات، بالغ بر ۲۸ هزار نفر در این محله زندگی می‌کنند. به گفته او با توجه به جمعیت قابل توجه این محله، وحیدیه از داشتن حداقل امکانات رفاهی بی‌بهره‌است.

بالایی می‌گوید: «سرانه فضای سبز محله به صفر نزدیک است و می‌توان ادعا کرد فضای سبزی ندارد. امکانات تفریحی و ورزشی چشمگیری هم ندارد.» خانه‌های محله وحیدیه اغلب ریزدانه و متراکم هستند. کوچه‌ها باریک و در بهترین حالت عرض‌شان به ۳‌متر می‌رسد. او ادامه می‌دهد: «خانه‌های کوچک پارکینگ ندارند و اهالی ناگزیر خودرو خود را کنار خیابان پارک می‌کنند. همین عرض خیابان را باریک‌تر می‌کند و تردد خودروها به سختی انجام می‌شود.

با این اوصاف اگر حادثه‌ای در یکی ازکوچه‌ها رخ دهد امدادرسانی مختل و راه‌های ارتباطی مسدود می‌شود. گذشته از آن نبود جای پارک معضل بزرگی شده است. هر روز شهروندان بر سر جای پارک با هم مشاجره می‌کنند. روزی نیست که اهالی شاهد دست به یقه شدن راننده‌ها نباشند.» معابر این محله باریک و کم‌عرض است که در حالت عادی رفت‌وآمد خودروها را با کندی مواجه می‌کند.» به گفته بالایی در محله وحیدیه چند پارکینگ مسطح وجود دارد. ولی چون وسعت زیادی ندارند تعداد کمی ماشین در آن جای می‌گیرد. گذشته از آن چون خصوصی هستند هزینه استفاده از آنها برای اهالی مقرون به صرفه نیست.

در یکی از کوچه‌ها اهالی با هم به توافق رسیده‌اند به‌ترتیب خودروهای خود را در کوچه پشت سر هم پارک کنند. صبح هرکسی زودتر بخواهد سرکار برود به راحتی ماشین را از پارک بیرون بیاورد.» در محله وحیدیه نوسازی با روند کندی پیش می‌رود. یکی از دلایل عمده آن، شهروندان ارامنه‌ای هستند که در این محله زندگی می‌کنند. به گفته بالایی هم‌محله‌ای‌های ارامنه خیلی برای تجمیع مشتاق نیستند. وضع فرسودگی در محله‌های زرکش و تسلیحات به‌ترتیب بهتر است. او می‌گوید: «در محله تسلیحات هم ۲۳ قواره زمین سند قولنامه‌ای دارد و به همین دلیل امکان نوسازی برایشان وجود ندارد.»