حقیقتی انکارناپذیر که همه ما از آن باخبریم و می‌دانیم یک شهر، در صورتی شاداب و سرحال خواهد بود که شهروندانش از سلامت جسمی و روحی کامل برخوردار باشند. آن وقت است که می‌توان ادعا کرد که شهروندان نشاط و سرخوشی‌شان را به محله‌های شهر القا می‌کنند. موضوع سلامت شهر و شهروندان همواره از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده ولی وقتی جامعه رو به کسالت گذاشت، دست‌اندرکاران حوزه بهداشت و درمان به این فکر افتادند که برای بازگرداندن سلامت و شادابی به شهر باید همه تلاش خود را برای حفظ سلامت شهروندان به کار گیرند. این موضوع آنقدر اهمیت پیدا کرد که هفته اول اردیبهشت را با عنوان هفته سلامت نامگذاری کرده‌اند. اینکه در مناطق شرقی پایتخت چقدر به موضوع سلامت شهروندان پرداخته می‌شود موضوع گزارش ماست. به همین منظور گفت‌وگویی با مدیران اداره سلامت مناطق ۴، ۸، ۱۳، ۱۴ و ۱۵ انجام داده‌ایم.
- غلامحسین ادب
- مدیر اداره سلامت منطقه ۱۳
- چاقی، مهم‌ترین معضل اهالی منطقه ۱۳
منطقه ۱۳ یکی از مناطق اصیل و قدیمی تهران است. این تعبیر «غلامحسین ادب» مدیر اداره سلامت منطقه ۱۳ است منطقه ۱۳ هم قشر مرفه و هم کم‌درآمد را در خود جای داده است. و به همین دلیل برنامه‌ریزی اداره سلامت با توجه به نیازها و خواسته شهروندان در هر محله‌ای متفاوت است. طبق بررسی‌های انجام شده، مشکل چاقی و اضافه وزن در این منطقه بسیار زیاد است. در محله‌های کم برخوردار مشکل چاقی بانوان بیشتر بود.
در صورتی که تصور بر این است این معضل در محله‌های مرفه بیشتر باشد. دلیل آن هم استرس‌های زیاد فردی و محیطی است و دیگر اینکه شهروندان خیلی به حفظ سلامتی خود اهمیت نمی‌دهند و در برنامه‌های ورزشی شرکت نمی‌کنند. در واقع الگوی خوبی برای فعالیت بدنی‌شان ندارند.» ادب اشاره می‌کند چاقی ارتباط مستقیم با دیابت دارد و اگر کنترل نشود عوارض جبران‌ناپذیری خواهد داشت. او با اشاره به اینکه همه تلاش خود را برای حفظ سلامت شهروندان به کار گرفته و بیشتر روی افزایش آگاهی مردم تمرکز کرده است.
او در این‌باره می‌گوید: «همه توان خود را به کار گرفته‌ایم که سبک زندگی اهالی را تغییر دهیم. تنها در این صورت است که معضل چاقی را می‌توان در جامعه شهری کمرنگ کرد.» به گفته ادب منطقه ۱۳، ۳ بیمارستان مهم و ۱۸ درمانگاه دارد. در اغلب محله‌های آن پایگاه سلامت هم وجود دارد. تعداد قابل توجهی کلینیک و مطب در خیابان پیروزی قرار گرفته که نیاز شهروندان به مراکز درمانی را تا حد قابل توجهی تأمین می‌کند.
- سیدابوالفضل موسوی
- مدیر اداره سلامت منطقه ۴
- راه‌اندازی مرکز اورژانس در محله گلشن
منطقـــه ۴، ۵۳ درمانـگاه، ۷بیمارستان، ۳۶ پایگاه بهداشت، ۵مرکز جامع بهداشت، ۴۷ سازمان مردم‌نهاد، ۲ مرکز برای بیماری‌های خاص و یک پژوهشکده رویان دارد و این نشان می‌دهد محله‌های ۲۱گانه منطقه از نظر سرانه بهداشتی درمانی از وضعیت مطلوبی برخوردارند. در کنار این مراکز ۲۱ خانه سلامت هم مشغول خدمت‌رسانی به مردم هستند که البته بیشتر فعالیت‌هایشان در زمینه آموزش و افزایش آگاهی شهروندان است.
به گفته «سیدابوالفضل موسوی» مدیر اداره سلامت منطقه ۴ بازتاب برنامه خانه‌های سلامت بسیار تأثیرگذار بوده و توانسته شهروندان زیادی را جذب این خانه‌ها کند. موسوی در ادامه صحبت‌هایش به پایین بودن سرانه درمانی ۳ محله گلشن، جوادیه و شمیران‌نو اشاره می‌کند و می‌گوید: «این ۳ محله بیمارستان ندارند و دسترسی اهالی به مراکز درمانی دیگر محله‌ها هم آسان نیست. برای رفع این مشکل اقدام ارزنده‌ای انجام شده و به‌زودی شاهد راه‌اندازی مرکز اورژانس در محله گلشن خواهیم بود. همه محله‌های ما پایگاه بهداشت دارند.» از دیگر اقدامات خوبی که در منطقه ۴ انجام شده طرح ابتکاری مدیر اداره سلامت است.
او برای اینکه همه شهروندان تحرک صبحگاهی داشته باشند در بوستان‌ها ایستگاه فعالیت‌های ورزشی ایجاد کرده است. موسوی می‌گوید: «در این ایستگاه‌ها مربی‌های ورزش مستقر هستند و کسانی که امکان حضور در برنامه‌های صبحگاهی را ندارند می‌توانند به آنها مراجعه کرده و با توجه به شرایط جسمی‌شان نرمش‌هایی که بشود در خانه انجام داد را یاد بگیرند.» اداره سلامت منطقه همچنین با همکاری کانون پزشکان، انجمن سفیران سلامت روان را راه‌اندازی کرده است. کار این سفیران آموزش تغذیه سالم مربوط به کنترل خشم پنهان است.
- محمدرضا یاوری
- مدیر اداره سلامت منطقه ۸
- جای خالی مراکز درمانی در منطقه
بر خلاف منطقه ۴، منطقه ۸ از نظر سرانه درمانی و بهداشتی فقیر است. تنها بیمارستان این منطقه، بیمارستان خصوصی انصاری است که البته هنوز خدمات بستری و جراحی آن به بهره‌برداری نرسیده است. «محمدرضا یاوری» مدیر اداره سلامت شهرداری منطقه می‌گوید: «بیمارستان انصاری در حال حاضر فعالیت کلینیکی دارد و خدمات سرپایی انجام می‌دهد. هنوز اتاق‌های عمل آن به بهره‌برداری نرسیده است. ولی با توجه به نبود امکانات درمانی در منطقه، مرکز پر رفت و آمدی است.»
او در ادامه به وضعیت نامطلوب درمانگاه‌های شهرداری اشاره می‌کند و می‌گوید: «با بررسی‌های انجام شده، متأسفانه درمانگاه‌های منطقه از کیفیت لازم برخوردار نیستند و امکانات مجهز و به روزی ندارند و تنها مرکز درمانی کارآمد منطقه، درمانگاه شهرداری است که در خیابان دردشت قرار دارد و اخیراً به‌صورت شبانه‌روزی فعالیت می‌کند.» اداره سلامت منطقه برای جبران این کمبود سعی در توانمندسازی شهروندان دارد به‌صورتی که هریک از شهروندان راه‌های خودمراقبتی را یاد بگیرند و در سبک زندگی‌شان اجرا کنند.
او می‌افزاید: «جمعیت قابل توجهی از منطقه ۸، جوان هستند و به رغم این موضوع، کانون جوانان فعال نیست. در صورتی که منطقه ما این توانایی را دارد که با اجرای برنامه‌های شاد و مفرح جوانان را جذب کند.»
- لیلا اسمی
- مدیر اداره سلامت منطقه ۱۴
- ضرورت حضور مربی‌های کارکشته در خانه‌های سلامت
«لیلا اسمی» مدیر اداره سلامت منطقه ۱۴، همه توان خود را روی تقویت مشارکت‌های مردمی گذاشته است. او می‌گوید: «با توجه به نظرسنجی سال ۹۳، ۸۰درصد از شهروندان منطقه ۱۴ از فعالیت‌ها و برنامه‌های خانه‌های سلامت رضایت کامل داشتند. در ابتدای امر فعالیت خانه‌های سلامت همگام با خانه‌های بهداشت پیش می‌رفت و در واقع نوعی موازی‌کاری به شمار می‌آمد. الان این ۲ نهاد در کنار هم هستند و مکمل هم شده‌اند.
در نظر دارم شهروندان را در NGOهای سلامت شرکت دهم. مشارکت مردمی باید پررنگ‌تر شود. اینکه صرفاً در مناسبت‌ها برنامه‌ای اجرا شود خیلی نمی‌تواند کارساز باشد. حضور مردم در خانه‌های سلامت نیاز به طرح‌های خلاقانه دارد. بسیاری از آنها دائم در برنامه‌های آموزشی خانه‌های سلامت شرکت می‌کنند و اشباع از آموخته‌ها شده‌اند. نیاز به کارشناس‌های زبده داریم که مسائل بهداشتی و درمانی را به‌صورت تخصصی آموزش دهند.
هرچه در حوزه پیشگیری فعال‌تر باشیم می‌توانیم در میزان شیوع بیماری‌ها و کنترل آنها موفق‌تر باشیم. به‌غیر از این موارد به دنبال آن هستیم که شهروندان بیشتری را در برنامه‌های آموزشی شرکت دهیم. باید دیگر بانوان و حتی آقایان هم حضور داشته باشند. نبود مربی کارکشته خود یک ضعف است که در صدد برطرف کردن آن هستیم. بیشتر از مسائل کمی به مسائل کیفی توجه کنیم.» منطقه ۱۴ با جمعیت ۵۰۰ هزار نفری ۵ مرکز بهداشت، ۷ مرکز بهزیستی، ۱۲ درمانگاه، ۱۵ پایگاه سلامت، ۲۱ خانه سلامت و ۲ بیمارستان دارد. می‌توان گفت سرانه درمانی بهداشتی آن در وضعیت مطلوب قرار دارد چون طبق آمار به دست آمده دسترسی به خدمات بهداشتی‌ـ درمانی به ۱۰ دقیقه پیاده‌روی نیاز دارد.
- سیامک فهیمی
- مدیر اداره سلامت منطقه ۱۵
- رایزنی برای ساخت بیمارستان در حاشیه بزرگراه امام رضا (ع)
منطقه۱۵ با جمعیتی بیش از ۷۰۰ هزار نفر و وسعت ۵/۲۸ کیلومترمربعی‌اش از نظر سرانه بهداشت و درمان جزو مناطق کم‌برخوردار به شمار می‌آید. تعداد درمانگاه‌ها در این منطقه محدود است و فقط خدمات سرپایی انجام می‌دهد. «سیامک فهیمی» مدیر اداره سلامت منطقه ۱۵ می‌گوید: «منطقه ۱۵ فقط ۲ بیمارستان دارد که جوابگوی نیاز شهروندان نیست. اگر خدای ناکرده حادثه غیرمترقبه‌ای رخ دهد با توجه به معابر باریک، رساندن مصدومان به بیمارستان دشوار خواهد بود.
تعداد درمانگاه‌های آن هم در حد مطلوبی نیست و استفاده از خدمات درمانی برای شهروندان را با سختی همراه می‌کند. از این‌رو می‌طلبد بیمارستانی فوق‌تخصصی و مجهز در منطقه راه‌اندازی شود. فهیمی با اشاره به اینکه فضای کافی برای ساخت یک بیمارستان بزرگ و مجهز در کناره بزرگراه امام رضا(ع) وجود دارد به گونه‌ای که می‌توان مرکز درمانی در حد و اندازه بیمارستان میلاد ساخت و علاوه بر اهالی منطقه، نیاز شهروندان شرق تهران هم جبران شود، می‌گوید: «ساخت بیمارستان در حوزه‌کاری شهرداری نیست و برعهده وزارت بهداشت است.
اما شهرداری می‌تواند زیرساخت‌های آن را فراهم کند. زمین آن را فراهم کرده و در اختیار وزارت بهداشت بگذارد. البته برای انجام چنین طرحی در حال رایزنی هستیم.» اداره سلامت منطقه ۱۵ برای جبران کاستی‌های درمانی، تلاش خود را برای فعال‌تر کردن خانه‌های سلامت به کار گرفته است. فهیمی معتقد است با خودمراقبتی می‌توان جلو ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها را گرفت. او می‌گوید: «خوشبختانه استقبال از خانه‌های سلامت زیاد بوده، همچنین در نظر داریم طرح سلامت روان را با جدیت بیشتری دنبال کنیم و به همین منظور با بیمارستان روزبه رایزنی کرده‌ایم.»
- مراکز تخصصی پهنه شرق
- بیمارستان لبافی‌نژاد-منطقه ۴
- مرکز تخصصی چشم و کلیه
بیمارستان تخصصی برای درمان بیماری‌های کلیوی و چشم که ۲۲۶ تخت و ۱۷ دستگاه دیالیز دارد. این بیمارستان وابسته به بیمه تأمین اجتماعی است و شهروندان می‌توانند با حداقل هزینه از امکانات درمانی آن بهره‌مند شوند. بیمارستان شهید دکتر لبافی‌نژاد یکی از بزرگ‌ترین مراکز آموزشی و درمانی کشور محسوب می‌شود. سالانه در حدود ۱۲ هزار نفر در بخش‌های مختلف این بیمارستان از جمله بخش چشم بستری می‌شوند. این مرکز درمانی در خیابان پاسداران، انتهای بوستان نهم، تقاطع خیابان شهید ابراهیمی قرار دارد. شماره ۲۲۵۴۹۰۱۱ پاسخگوی شهروندان است.
- بیمارستان فوق‌تخصصی زنان آرش- منطقه ۴
- بیمارستانی ویژه مادران
بهترین خدمات درمانی ویژه بانوان در این مرکز ارائه می‌شود. بیمارستان آرش از مراکز درمانی طرف قرارداد با بیمه تأمین اجتماعی است و دارای بخش‌های زنان و زایمان، نازایی، بیهوشی، اطفال، جراحی عمومی، گوارش، طب فیزیکی، عفونی، آنکولوژی، ارولوژی، قلب و عروق، غدد، گوش و حلق و بینی، نوزادان، لاپاراسکوپی، نازایی و آنکولوژی زنان است. از مزیت‌های این بیمارستان، زایمان بدون درد و زایمان در آب است. این بیمارستان در بزرگراه رسالت، بعد از بزرگراه شهید باقری، خیابان شهید باغدارنیا واقع شده است. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید با شماره ۵ ـ ۷۷۸۸۸۵۳ تماس بگیرید.
- بیمارستان فوق‌تخصصی قلب شهید لواسانی-منطقه ۱۳
- درمان بیماری‌های قلب با حداقل هزینه
بیمارستان شهید لواسانی، امکانات به روز و مجهزی برای جراحی و درمان بیماری‌های قلبی دارد. این بیمارستان دارای ۵ اتاق عمل جراحی قلب است. اما مزیت عمده آن نسبت به دیگر مراکز درمانی ویژه قلب، بخش بازتوانی قلب است. در این بخش، قلب بیماران در شرایط بد جسمی با روش‌های خاص ورزشی احیا می‌شود. دومین امکانات این بیمارستان، اجرای طرح ۲۴۷ به‌صورت شبانه‌روزی است. اقداماتی که برای رفع سکته‌های حاد انجام می‌شود. برای نوبت‌دهی می‌توانید با شماره ۵ ـ ۷۷۳۱۱۰۱۱ تماس بگیرید.
- مرکز بیماری‌های خاص شرق تهران
- مرکز خاص برای بیماران خاص
مرکز بیماری‌های خاص شرق تهران در محله مسعودیه واقع شده است و امکانات آن برای بیماری‌های تالاسمی، دیالیز و فیزیوتراپی(ام اس) و شیمی‌درمانی است. این مرکز وابسته به بنیاد امور بیماری‌های خاص است و خدماتی که به بیماران ارائه می‌دهد رایگان است. ساعت‌کاری آن از ۷ صبح تا ۳ عصر است به جز بخش دیالیز که تا ساعت ۲۲ فعال است. این مرکز در خیابان مسعودیه، انتهای خیابان کلهر، کوچه شفیعی قرار دارد. شماره آن ۳۳۵۷۳۰۷۲ است.
- پژوهشکده رویان
- جایی برای مادرشدن
پژوهشکده رویان ویژه بانوانی است که با روش‌های درمانی ویژه قادر به باردار شدن هستند. این بیمارستان در بزرگراه رسالت، انتهای خیابان بنی‌هاشم شمالی، کوی حافظ قرار دارد. پژوهشکده رویان از سال ۱۳۷۰ با هدف ارائه خدمات به زوج‌های نابارور راه‌اندازی شده است. به غیر از درمان ناباروی در این مرکز سلول درمانی، جنین‌شناسی، اپیدمیولوژی و سلامت باروری، اندوکرینولوژی و ناباروری زنان، آندرولوژی و تصویربرداری تولید مثل هم انجام می‌شود. شماره ۲۳۵۶۲۰۰۰ پاسخگوی شماست.