وجود ۴ مسیل عریض و طویل که روی هم ۱۳ هزار و ۴۰۰متر طول دارند، در واقع مکانی برای جاری شدن آب‌های اضافی و آلوده شهرند و در صورتی که به پاکیزگی آنها توجهی نشود می‌توانند تهدیدی برای منطقه ما باشند. آلودگی مسیل‌ها و دردسرهای ناشی از همسایگی با آن همیشه باعث نارضایتی و شکایت اهالی بوده که با گرم شدن هوا نمایان‌تر است. اگر این مشکل را از کم‌کاری مأموران خدمات شهری بدانیم قضاوتی غیرمنصفانه کرده‌ایم. پاکیزه نگهداشتن محیط‌زیست و مسیل‌ها به غیرتلاش بی‌وقفه مأموران خدمات شهری، همکاری شهروندان را می‌طلبد که از قرار معلوم خیلی از سوی برخی شهروندان رعایت نمی‌شود. این وضعیت صدای اعتراض دبیران شورایاری را درآورده و خواستار تهیه گزارش از وضع نامطلوب مسیل‌های منطقه شده‌اند.
- سید وحید مقدم -دبیر شورایاری محله امامت
مسیل منوچهری از خیابان دماوند، تقاطع خیابان نیروی هوایی شروع می‌شود که در واقع ادامه مسیل باختر در منطقه ۸ است. عرض زیادی دارد و حجم آبی که در آن جریان دارد بیشتر از دیگر مسیل‌ها به نظر می‌رسد. بخشی از قسمت ابتدایی مسیل سرپوشیده و تبدیل به پاتوق فرهنگی شده است. همین جلوه محله را زیباتر کرده است. اما ۱۰۰متر پایین‌تر شرایط تغییر می‌کند و به فاصله هر ۱۰ ـ ۲۰ قدم یک کیسه زباله دیده می‌شود که کنار مسیل گذاشته شده است. این کم‌لطفی برخی از شهروندان را می‌رساند که با وجود مخزن، کیسه‌های زباله خود را کنار مسیل گذاشته‌اند. آب مسیل گل‌آلود و کدر است اما غرشش تلاطم آب رودخانه را تداعی می‌کند. نسیم آب با بوی نامطبوع ناشی از زباله‌ها درهم آمیخته و حس خوش طراوت آب را از انسان سلب می‌کند.«سید وحید مقدم» دبیر شورایاری محله امامت، دلخور از بی‌مبالاتی بعضی از همسایه‌ها می‌گوید: «مأموران خدمات شهری مرتب مسیل را لایروبی می‌کنند اما بعضی از شهروندان کم‌لطفی کرده و حتی به خود زحمت نمی‌دهند که زباله‌شان را در سطل بیندازند و آن را داخل مسیل می‌اندازند. گاهاً دیده شده کمد یا تکه چوب‌های دورریختنی را در مسیل می‌اندازند. البته این افراد ساکن این محله نیستند و از دیگر محله‌ها به اینجا می‌آیند. »
- پاتوق موش‌ها کنار مسیل
نکته مهم این است که خانه‌هایی که در همسایگی مسیل قرار دارند با گرم شدن هوا از گزند بوی بد و حشرات در امان نیستند. «اکرم شاه‌محمدی» یکی دیگر از شهروندان خیابان منوچهری می‌گوید: «بارها دیده شده که ماشین‌های تخلیه چاه، شب‌ها پساب‌های خود را روانه مسیل می‌کنند. چندی پیش پسرم این موضوع را دیده و به راننده تانکر تذکر داد اما راننده به جای عذرخواهی با او برخورد کرد. » شاه محمدی معتقد است محله وقتی پاکیزه می‌ماند که همه شهروندان برای نگهداشتش تلاش کنند. او ادامه می‌دهد: «اگر به کنار مسیل دقت کنید موش‌های زیادی را می‌بینید که لابه‌لای زباله‌ها به دنبال غذا هستند. همه ما می‌دانیم که موش عامل بیماری است و متأسفانه با ریختن زباله در باغچه کنار مسیل مواد غذایی‌شان را فراهم می‌کنیم. »
- جاری شدن فاضلاب‌های خانگی در مسیل
- محمود حسنی-دبیر شورایاری محله حافظیه
مسیل منوچهری ۲هزار و ۴۵۰متر طول دارد و عمیق‌ترین مسیل منطقه به شمار می‌آید. از این‌رو بیشترین حجم آب در آن جاری است. بخشی از این مسیل از محله حافظیه می‌گذرد و در انتها به خیابان پیروزی می‌رسد. به گفته «محمود حسنی» دبیر شورایاری محله حافظیه مسیل منوچهری در تقاطع خیابان شورا با مسیل جاجرود تلاقی پیدا می‌کند. او معتقد است در این نقطه بیشترین میزان آلودگی را می‌توان دید. حسنی گله‌مند از شرایط بد مسیل جاجرود می‌گوید: «وضعیت آلودگی مسیل جاجرود کمتر از منوچهری نیست. اطراف مسیل جاجرود که ابتدای آن به خیابان دماوند تقاطع پل خاقانی می‌رسد، تعداد زیادی مغازه مکانیکی و تعویض روغنی و کارواش است. با گرم شدن هوا دردسرهای ما هم شروع می‌شود.
بوی بد آب آلوده کلافه‌کننده است. خودم دیدم بارها روغن سوخته ماشین‌ها را داخل مسیل می‌ریزند. بعضی از کامیون‌دارها هم نخاله‌های ساختمانی را اینجا تخلیه می‌کنند. » «سعید تاجرزاده» صاحب سوپرمارکت عدالت در ادامه صحبت‌های حسنی به نکته‌ای اشاره می‌کند و می‌گوید: «یکی از دلایل اصلی آلودگی آب مسیل منوچهری و جاجرود فاضلاب‌های خانگی است که روانه مسیل‌ها می‌شود. » خبر تلخی است که اگر صحت داشته باشد می‌توان آن را فاجعه‌ای زیست‌محیطی برای منطقه محسوب کرد. حسنی پاسخ می‌دهد: «از هیچ کجای منطقه ۱۳ فاضلاب خانگی وارد مسیل نمی‌شود. اگر هم باشد از مناطق بالادست به‌ویژه منطقه ۸ است. »
- معضلات طولانی‌ترین مسیل منطقه
- محمود معنوی- دبیر شورایاری سرخه‌حصار
مسیل سرخه‌حصار، طویل‌ترین مسیل منطقه به شمار می‌آید. این مسیل از کنار اداره هوافضا در بزرگراه یاسینی شروع شده و تا میدان کلاهدوز ادامه دارد. بخشی از این مسیل در همسایگی پایانه شرق قرار دارد و همین دلیلی شده تا بعضی از رانندگان اتوبوس زباله‌های خود را روانه مسیل کنند. رودخانه حریم ندارد و فاصله‌اش با دیوار پایانه چند قدم است. از داخل پایانه نهری می‌گذرد که بعضی از رانندگان پساب‌های حاصل از شست‌وشوی اتوبوس‌ها یا روغن سوخته وسیله نقلیه‌شان را داخل آن می‌ریزند. این آبراه به مسیل سرخه‌حصار راه دارد و دلیل عمده آلودگی آب آن شده است. «محمود معنوی» دبیر شورایاری سرخه‌حصار می‌گوید: «چون مسیل حریم مشخصی ندارد گاهاً لاستیک‌های فرسوده را هم داخل مسیل می‌اندازند. »
- کارت استخر جایزه شهروند قانونمند
- محمدحسین هداوندی-دبیر شورایاری محله شورا
با توجه به همه مشکلات همسایگی با مسیل‌ها، دبیر محله حافظیه اقدامات ارزنده‌ای برای فرهنگسازی نگهداشت محیط‌زیست انجام داده است. او می‌گوید: «بهترین راه برای پاکیزه نگهداشتن مسیل‌ها و کانال‌ها این است که فرهنگ دفع زباله را به شهروندان آموزش دهیم. این کار نیاز به تذکر و آموزش دارد. برای همین بارها در مساجد بعد از اقامه نماز از ضررهای دفع غیربهداشتی زباله برای شهروندان سخنرانی کرده و توضیح داده‌ایم که زباله‌شان را داخل نهرها و مسیل رها نکنند که این کار صدمه جبران‌ناپذیری به محیط‌زیست می‌زند.
برای تشویق آنها کارت مترو و کارت استخر به شهروند منظم و قانونمند هدیه می‌دهیم. از اهالی خواسته شده بطری‌های پلاستیکی‌شان را به سرای محله تحویل دهند و به ازای تحویل ۲۰ بطری، کارت مترو یا کارت استخر هدیه بگیرند. هدف این است که اهالی را با مشکلات محله‌شان روبه‌رو کنیم که خوشبختانه نتیجه هم گرفته‌ایم. در این محله کسی زباله کنار مسیل نمی‌گذارد. » برای رفع معضل مسیل جاجرود «محمدحسین هداوندی» دبیر شورایاری محله شورا هم ایده‌ای به مسئولان شهری ارائه کرده که هنوز تأیید نشده است. اینکه قسمتی از مسیل سرپوشیده و تبدیل به پاتوق یا باغ‌راه شود.
- «محسن رضایی انوشه» مدیر اداره مسیل‌ها و قنوات
- ضرورت همکاری شهروندان برای پاکیزگی شهر
شهروندان گله خود از آلودگی آب مسیل‌ها و کانال‌ها را عنوان کردند. اداره محیط‌زیست هم نتیجه تحقیقات خود را در اختیار ما گذاشت. اما در این میان مسئولان اداره مسیل‌ها و قنوات هم حرف‌هایی برای گفتن داشتند و از مشکلاتی که با آن مواجه هستند برای ما گفتند. منطقه ما ۴ مسیل روباز و ۸ کانال سرپوشیده آب دارد که مسئولیت انتقال آب‌های سطحی را برعهده دارند. این مسیل‌ها و کانال‌ها مرتب لایروبی شده و با توجه به اقدامات ارزنده اداره مسیل‌ها، منطقه ۱۳ یکی از مناطق بی‌دردسر در هنگام بارندگی است. «محسن رضایی انوشه» مدیر اداره مسیل‌ها و قنوات می‌گوید: «لایروبی مسیل‌ها و کانال‌ها کار دشواری است.
مأموران خدمات شهری برای هربار پاکیزه کردن مسیر با جان خود بازی می‌کنند. شما تصور کنید کارگر خدمات شهری برای لایروبی کانال باید ۶ تا۷متر پایین برود و زباله‌ها را با دست جمع کند و از دریچه‌هایی که میان مسیر تعبیه شده بیرون بیاورد. به غیر از خطرات جانی که آنها را تهدید می‌کند زمینه بروز بیماری‌های پوستی هم برایشان به وجود می‌آید. این حجم زباله که مسیر کانال را مسدود می‌کند به دلیل بی‌توجهی بعضی از شهروندان است که زباله‌های خود را روانه جوی‌ها می‌کنند. زباله‌های تولیدی میوه‌فروش‌ها، اغذیه‌فروش‌ها و... و. . هم بماند. هر بار پاکسازی مسیل‌ها و کانال‌ها هزینه سنگینی برای شهرداری دارد که می‌تواند صرف آبادانی و زیباسازی شهر شود. »
یکی از معضلاتی که انوشه به آن اشاره می‌کند ظروف یکبارمصرفی است که داخل جوی‌ها ریخته می‌شود. او می‌گوید: «در بعضی از ورودی‌های مسیل یا کانال‌ها سیم توری نصب کرده‌ایم که در واقع تله زباله‌گیر محسوب می‌شود. » به گفته این مسئول آب همه مسیل‌ها و کانال‌ها به مناطق پایین دست هدایت می‌شود. او متذکر می‌شود قرار است تصفیه‌خانه‌ای در جنوب شهر راه‌اندازی شود که آب‌های سطحی را تصفیه و برای کشاورزی استفاده کنند. او در ادامه درباره کانال اتحاد می‌گوید: «این کانال به طول ۱۰۰متر از زیر ملک آقای دارابی، صاحب کارگاه چوب‌بری عبور می‌کند. داخل این کانال پساب بچینگ بتن و فاضلاب خانگی روان می‌شود. » از دیگر اصنافی که پساب آن می‌تواند دردسرساز باشد، داروخانه کیمیادارو و بیمارستان شهید لواسانی است که هر دو به تصفیه‌خانه‌های مدرن مجهز هستند و هیچ آب آلوده‌ای از آنها وارد مسیل‌ها و کانال‌ها نمی‌شود.
- حمید نظری، مدیر اداره محیط‌زیست منطقه ۱۳
- مسیل منوچهری در وضعیت اضطرار
شاخص کیفیت آب در مسیل منوچهری در مرز اضطرار قرار دارد. خبر ناخوشایندی که متأسفانه حقیقت دارد. این موضوع از سوی اداره محیط‌زیست شهرداری منطقه بررسی شده است. مسئولان این اداره دلیل اصلی آلوده بودن آب مسیل منوچهری را روانه شدن فاضلاب‌های خانگی، ریختن زباله داخل مسیل و پساب‌های مهمات‌سازی عنوان می‌کنند. طبق بررسی‌های انجام شده از سوی اداره محیط‌زیست شاخص کیفیت آب در مسیل منوچهری مطلوب نیست و دلیل عمده آن بی‌توجهی شهروندان به نگهداشت محیط‌زیست‌شان است. «حمیدنظری» مدیر اداره محیط‌زیست منطقه ۱۳ یکی از دلایل آلودگی مسیل را روانه شدن فاضلاب پادگان‌ها و منازلی که به شبکه متصل نیستند به داخل مسیل‌ها می‌داند.
او می‌گوید: «با توجه به آمار منشأ آلودگی مسیل منوچهری فاضلاب‌های خانگی یا بهتر بگوییم ورود غیرمجاز فاضلاب به شبکه زهکشی و مسیل‌هاست. آب این مسیل به دلیل نامرغوب بودن حتی برای کشاورزی هم قابل استفاده نیست. برای رفع این مشکل راهکار مناسب، تکمیل هرچه سریع‌تر شبکه فاضلاب در منطقه و جلوگیری از تخلیه غیرمجاز فاضلاب به مسیل‌هاست. » او در ادامه می‌گوید: «غیر از فاضلاب‌های خانگی، مراکز صنفی آلاینده مثل کارواش‌ها، مکانیکی‌ها، تعویض روغنی و آپاراتی‌ها هم که در محدوده مسیل‌ها قرار دارند پساب‌های آلوده خود را روانه مسیل می‌کنند. »
- وضعیت خیلی بد مسیل منوچهری
WQI شاخص کیفیت آب است که میزان نیترات، اکسیژن محلول، آمونیوم، فسفات و کدروت و ph را بررسی می‌کند. این میزان در ابتدای مسیل منوچهری ۱۴، تقاطع خیابان شورا۱۶ و انتهای مسیل ۲۲ است. معادل توصیفی این اعداد طبق استانداردهای اداره محیط‌زیست وضعیت خیلی بد را نشان می‌دهد. نظری در ادامه به مسیل سرخه‌حصار اشاره می‌کند: «در مسیل سرخه‌حصار هم که از میانه ترمینال شرق عبور می‌کرد. به غیر از زباله اغذیه‌فروشی‌ها گاهاً لاستیک ماشین هم می‌ریختند که با اقدام شهرداری کمتر این مشکل رخ می‌دهد. شاخص کیفیت مسیل سرخه‌حصار تا قبل از پارک سرخه‌حصار را اندازه‌گیری کرده‌ایم. شرایط خیلی بدی نداشت و با تصفیه آن می‌توان برای آبیاری فضای سبز از آن استفاده کرد. آب زرد آن حاوی آهن است که برای رشد گیاهان مفید است. »