این نکته زمانی حساس میشود که آمارها نشان میدهد بیشتر طلاقها مربوط به 5 سال اول زندگیاند.
جواد صادقی، رئیس مجتمع قضائی خانواده با اشاره به اینکه طلاقهای توافقی نسبت به سالهای قبل 2 درصد بیشتر شده، آن را ناشی از ازدواجهای حساب نشده و غیرعقلانی میداند که علت اصلی افزایش آن را باید تا حدودی در بیدقتی و همچنین تعلیمات و مشاورههای غلط جستوجو کرد.
با این همه صادقی این امر را به معنای بحران نمیداند و در این رابطه به مهر میگوید: تراکم جمعیت در محاکم خانواده نشان از بحران نیست، بلکه ناشی از کمبود امکانات و نیروی انسانی است.
اما حسن موسوی، مدیرکل آسیبدیدگان اجتماعی بهزیستی از آمار دیگری خبر میدهد که بر اساس آن، طلاق در جامعه ایران 12 درصد رشد مثبت و ازدواج 22 درصد رشد منفی داشته است.
تشکیل شورای رسیدگی به طلاق
پیش از این فرحناز قندفروش، مشاور استاندار تهران در امور بانوان، آمار طلاق را در پایتخت بسیار بالاتر از سایر استانهای ایران عنوان کرد؛ بهطوری که رییس سازمان ثبت احوال از ثبت 25 هزار طلاق در 3 ماهه اول سال خبر داد.
از سوی دیگر بحران طلاق در جامعه به جایی رسیده است که شاهد تشکیل شورای رسیدگی به بحران طلاق در تهران از سوی استانداری تهران بودیم.
برعکس نظر رئیس مجتمع قضائی خانواده، معاون مجتمع قضائی خانواده، افزایش طلاقهای توافقی میان زوجین بهویژه در تهران را هشداری جدی برای سست شدن بنیان خانواده عنوان میکند و میگوید: باید دلایل افزایش آمار طلاقهای توافقی مورد ارزیابی قرار گیرد و با برنامهها و سیاستگذاریهای اصولی بهدنبال کاهش این معضل در جامعه باشیم.
مهیندخت داوودی، همچنین از افزایش پروندههای اختلافات خانوادگی در محاکم قضایی خبر میدهد و میافزاید: اختلافات خانوادگی در میان زوجین تا حد بسیاری افزایش یافته است و متأسفانه این امر حتی در میان زوجهایی که سالها از زندگی مشترک آنان میگذرد نیز مشاهده میشود.
روستاها رکورددار طلاق و ازدواج
همه اینها در حالی است که وقتی نگاهی به آمارهای طلاق در روستاها میاندازیم، اوضاع کمی حساستر میشود. بر اساس اعلام معاونت مطالعات و تحقیقات سازمان ملی جوانان، از سال 80 تا 85، بیشترین نرخ طلاق در جامعه روستایی، یکسال پس از ازدواج رخ داده است.
بر اساس این تحقیقات، در مناطق شهری 67/47 درصد از ازدواجها در 4 سال اول زندگی تبدیل به طلاق میشود، اما در مناطق روستایی این میزان 75/51 درصد است.
افزایش طلاق در مناطق روستایی یک بحران جدی و نشان از وقوع تحولاتی در زندگی جوامع کوچک و سست شدن بنیان خانوادهها است.
بازتولید متفاوت ارزشها و طلاق
کارشناسان امور اجتماعی برای طلاق دلایل زیادی میآورند که از میان آنها میتوان به اختلاف فرهنگی، اعتیاد، بیکاری مرد، عدم تمکین زن، خشونت و دخالت دیگران اشاره کرد.
اما دکتر حمید عبداللهیان، استاد جامعهشناسی دانشگاه تهران در رابطه با دلایل طلاق جامعه امروزایران در نشست تخصصی «بررسی روابط نسلی در ایران» به نکته دیگری اشاره کرده که همان بازتولید متفاوت ارزشها میان دختران و پسران است.
به اعتقاد عبداللهیان، نسل دختران بیشتر اطلاعات خود را از جهان ارتباطات و جدید کسب کرده و پسران ترجیحا از مکانیزم سنتی، این اطلاعات را دریافت میکنند.
در این مواقع ارزشهای جدید کسب شده از سوی دختران با ارزشهای سنتی پسران همخوانی ندارد و زوجین جوان پس از ازدواج از رفتارهای همدیگر شگفتزده میشوند و پسر تصور میکند که باید با رویکرد سنتی به زن نگاه کند و تکالیف و نقشهای سنتی برای زن قائل میشود.
برای طلاق، دلایل بیشتری هم میتوان آورد، اما فارغ از این دلایل بهنظر میرسد طلاق هم در دنیای مدرن امروز شکلی دیگر به خود گرفته است؛ چون دیگر تبدیل به امری عادی در جامعه ما شده و میتوان توافقی اعمالش کرد. هرچند در جامعه در حال گذار امروز، هنوز هم زنان مطلقه با فشارهای اجتماعی زیادی روبهرو هستند.