مدیریت شهری پایتخت کوشیده است از ۲ دهه پیش تاکنون با توسل بر نهادی مردمی با عنوان «شورایاری‌ها» شهروندان را در سرنوشت محله‌های خود شریک کند. عملکرد شورایاری‌ها در طول ۱۹ سال گذشته در محله‌های مختلف، متفاوت بوده و این تفاوت را امروز می‌توان در نگاه مردم به شورایاران و میزان برخورداری محله‌ها از ظرفیت‌ها و امکانات شهری سنجید.
برکات ارزشمند شورایاران برای محله‌ها
نهاد شورایاران که امروز از آنها به‌عنوان «یاران شهر» یاد می‌شود، دارای ظرفیت‌های اجتماعی بسیاری هستند که فعالیتشان طی سال‌های گذشته همراه با آثار و برکات ارزشنمدی در محله‌های شهر تهران بوده است. شورایاران به‌عنوان پل ارتباطی میان مردم و مسئولان شهری باید نسبت به انعکاس مشکلات محله‌ها اقدام کنند. فعالیتی که تا به امروز خوشبختانه با توجه به میزان فضای در اختیار شورایاران در هر محله و منطقه از سوی منتخبان مردم دنبال شده است. همه معتمدان محلی و افراد تأثیرگذار باید در زمینه تقویت جایگاه شورایاران در محله‌ها بکوشند، چراکه اگر مسائل و مشکلات محلی از درون محله پیگیری شود، زودتر به نتیجه می‌رسد تا اینکه اهالی محله چشم‌انتظار باشند تا مشکلات از کانال‌های مدیریتی کلان دنبال شود. ما برای اینکه عملکرد مطلوب‌تری از شورایاران در محله‌ها شاهد باشیم باید مردم را بیش از پیش با چهارچوب وظایف این نهاد مردمی آشنا کنیم. شورایار وظیفه حل مشکلات مالی مردم محله را ندارد تنها نقش و وظیفه او انتقال مسائل و مشکلات محلی به مسئولان و تسریع روند حل این مشکلات است.
ضرورت تقویت جایگاه شورایاران در دوره پنجم
پس از گذشت ۲ دهه از فعالیت شورایاری‌ها، این نهاد مردمی امروز وارد مرحله بلوغ و بالندگی شده و انتظار می‌رود در این دوره جدید افرادی سکان کار در این نهاد اجتماعی را در دست بگیرند که توانمندی‌های ویژه‌ای داشته باشند. البته این سخن به این معنا نیست که شورایاران در دوره‌های گذشته عملکرد خوبی نداشته‌اند بلکه با توجه به تجارب کسب شده در این سال‌ها انتظارمان تقویت بنیه شورایاری و کارآمدتر شدن این نهاد مردمی است. نهادی برخاسته از بطن محله‌ها که یاریگر شورای‌شهر و شهردار تهران و شهرداران مناطق در شناخت مشکلات و ظرفیت‌های محله‌اند. امروز پایتخت به حدی گسترده شده که امکان نظارت دقیق بر همه محله‌های شهر وجود دارد و این وظیفه شورایاران است که با جدی گرفتن مسئولیت خود زمینه تثبیت بیش از پیش جایگاه خود را در جامعه فراهم کنند. همه مردم باید در انتخابات شورایاری‌ها حضوری پرشور داشته باشند و با این مشارکت بستر رشد و ارتقای محله خود را فراهم کنند.
همگرایی محلی، لازمه توسعه شهری تهران
حکومت ما یک حکومت مردم‌سالاری دینی است و شورایاران به‌عنوان آخرین پوسته این حکومت، بیشترین سهم را می‌توانند در توسعه محلی داشته باشند. فعالیت شورایاران در محله‌های شهر تهران اتفاق خوبی بود که طی ۲ دهه گذشته در پایتخت افتاد تا ما شاهد نظارت مسئولانه شهروندان در قالب شورایاران بر پروژه‌های شهری و توسعه محله‌های شهر باشیم. محله‌های شهر ما به‌ویژه محله‌های مناطق مرکزی پر از ظرفیت‌های مغفول مانده شهری است که شناسایی و معرفی آنها به مدیریت شهری کلان جز در سایه فعالیت شورایاران امکان‌پذیر نیست. چراکه شورایاران مستقیم مشکلات محله‌ها را می‌شناسند و می‌توانند در سایه وظایف و اختیاراتی که دارند بسترهای حل این مشکلات را در تعامل با مدیریت شهری فراهم کنند. ما امروز نیازمند حضور و مشارکت همه جانبه مردم در انتخابات شورایاری‌ها هستیم از زنان و جوانان گرفته تا ریش‌سفیدان و معتمدان محله، چراکه تنها در سایه همگرایی محلی است که می‌توان زندگی در ابر شهری چون تهران را برای همه اقشار آسان‌تر و شعار «تهران، شهری برای همه» را محقق کرد.
عملکرد شهرداری زیر ذره بین شورایاری
شورایاران حکم کدخداهای محله را دارند. درست است ما در ۲ دهه اخیر شاهد فعالیت شورایاران در محله‌های شهر تهران بوده‌ایم، اما این فرهنگ از گذشته تا به امروز در جامعه ایران بوده و هست. در گذشته مردم این افراد در قالب عناوینی چون «ریش‌سفید» یا «معتمد محله» می‌شناختند و امروز با عنوان «شورایار». هرچند برای جلب مشارکت مردمی و تشویق عموم مردم در تعیین سرنوشت محله‌ها، قانونگذار اجازه شرکت جوانان را هم در این انتخابات داده تا این مشارکت از سوی آنها تمرینی باشد برای حضور در عرصه‌های دیگر اجتماعی. خوشبختانه در طول سال‌هایی که شاهد فعالیت شورایاران بوده‌ایم وضعیت محله‌های شهر زیر ذره‌بین این نهاد اجتماعی بوده و صدای مطالبات اهالی محله زودتر و بی‌واسطه از پیش به گوش مسئولان شهری رسیده است. امر مهمی که موجب شده تا مدیریت کلانشهری با تسلط بیشتر و اولویت‌بندی دقیق‌تر برای توسعه شهر برنامه‌ریزی کند. شورایاران امروز جزء لاینفک محله‌های تهران هستند. اداره امور محله‌ها بدون حضور این کدخداهای محله دچار مشکل خواهد شد.
شورایاران، مانع تخلفات احتمالی در اجرای پروژه‌ها
شورایاری یک نهاد مردمی است، اگر وارد بروکراسی‌های اداری شود جان می‌دهد، اگر قرار بود کارها در نظام اداری دنبال شود دیگر نیازی به شورایاری نبود. دغدغه امروز ما الکترونیکی برگزار شدن انتخابات شورایاری‌ها نیست بلکه دغدغه امروز شهروندان تهرانی و فعالان عرصه شورایاری‌ها، تبیین جایگاه شورایاری است. مشکل بزرگ پیش روی شورایاران این است که مردم هنوز با وظایف و رسالت‌های کلی شورایاران آشنا نیستند. همین مسئله موجب شده تا وقت بسیاری از شورایاران صرف اموری شود که در حیطه اختیاراتشان نیست. تجربه سال‌های گذشته ما در حوزه شورایاری ثابت کرده که ساختار شورایاری‌ها نیازمند اصلاح و بازبینی است و یکی از ضروری‌ترین نیازهای امروز این نهاد احیای هیئت‌رئیسه مناطق است، چراکه حذف این بخش بزرگ‌ترین و مهلک‌ترین ضربه را به بدنه شورایاری‌ها وارد کرد. از سوی دیگر از آنجا که شورایاری‌ها متولد شورای‌شهر تهران است امروز بیش از هر چیز دیگری نیازمند تأیید اعتبار و جایگاهشان از سوی نمایندگان شورای‌شهر هستند، چراکه اگر شورایاری‌ها از سوی شورای‌شهر جدی گرفته نشوند نمی‌توان انتظار داشت هیچ نهاد دیگری کارآمدبودن شورایاری‌ها را باور کند. تجربه نشان داده که سیاسی شدن شورایاران آفت بزرگ این مجموعه است، چراکه وقتی شورایاری وارد بازی‌های سیاسی شد دیگر نمی‌تواند امور را به نفع مردم دنبال کند بلکه هر قدمی که برمی‌دارد باید در مسیر جلب رضایت حزب سیاسی‌اش باشد. اما فراغت شورایاران از فعالیت‌های سیاسی موجب می‌شود تا آنها با نظارت بر فعالیت‌های شهرداری از بروز تخلفات جلوگیری و مانع از هدر رفتن منافع محله شوند.