او این روزها نگران است که به رغم تمامی تلاش‌های مسوولان ایالا‌ت متحده آمریکا چطور نتوانسته روشی مناسب مقابل اسامه بن‌لا‌دن اتخاذ کند و خشمگین است که چرا شکست آمریکاییان در شکار بن لادن و دیگر همتایان او بهانه‌هایی سیاسی پیدا کرده است.
شوئر ادعایی دارد که بسیار شنیدنی است. او که به مدت 20 سال مامور سازمان سیا بوده است در سال‌های دهه 1980 در تجهیز امکانات مجاهدین افغان مقابل نیروهای اتحاد جماهیر شوروی می‌پرداخت.
در سال‌های پایانی دهه 90 میلادی سرپرست گروهی شد که مسوولیت اصلی آن شکار اسامه بن‌لا‌دن بود. مایکل شوئر در سال 2004 میلادی سیا را ترک کرد که در همان سال کتاب گستاخی امپراتوری را نوشت مبنی بر آن که غرب در تمامی این سالها آن گونه که باید نتوانست به تقابل با خطر تروریسم بپردازد و هرگز با این موضوع جدی برخورد نکرده است.او اکنون کتاب جدیدی در دست دارد با عنوان پیش به سوی جهنم: آمریکا و اسلام پس از جنگ عراق.
جان باری خبرنگار نیوزویک با مایکل شوئر گفت و گوی مفصلی داشته است.
- چرا شما این کتاب جدید را نوشتید؟
به این خاطر که من فکر می‌کنم آمریکا در حال حاضر در ورطه گرفتاری بزرگی افتاده است. اسامه بن‌لا‌دن و جنبش او در واقع همان دشمنی که ما هم اکنون با آن مواجه هستیم ، بسیار خطرناک‌تر از آن هستند که به ذهن هر کسی خطور کند. این روزها آنها بسیار زیرک‌تر و با استعدادتر از گدشته شده اند. انها برنامه های خاصی برای جذب نسل جدید گروه القاعده دارند.
انها این روزها تحصیلا‌ت بالا‌تری دارند و مسائل فناوری و عملیاتی را به خوبی فرا گرفته اند. ما مجاهدان پرهیاهو را شکست داده ایم و آنانی را که بیشتر از عمل، حرف می‌زدند از سر گذراندیم. آنها دادیم؛ آنها الان در گوانتانامو زندانی ما هستند. القاعده دیگر مانند گذشته نیست. حالا آنها در ظاهری آرام با کت و شلوار‌های خاکستری دیگر توجه کسی را به خود جلب نمی‌کنند ولی در باطن بسیار زیرکانه رفتار می کنند.
- ما اسامه بن‌لا‌دن را دست کم و ناچیز گرفته ایم؟
من فکر می‌کنم ما در تقابل با اسامه بن‌لا‌دن در بسیاری از موارد واقعا با تفکرات نژادپرستانه عمل کردیم. او ریش می‌گذاشت و لباس بلندی به تن می‌کرد و در غار به سر می برد. (البته شک دارم که این موضوع صحت داشته باشد.
بیشتر به فیلم های هالیوودی شباهت دارد.) ما بن‌لا‌دن را جدی نگرفتیم. شاید بزرگ ترین اشتباه این باشد که ما دشمن‌مان را احمق بگیریم؛ به‌خصوص زمانی که ما در دو جنگ نتوانستیم او را شکست دهیم. این اشتباه درست زمانی بود که سرپرست سازمان اطلاعات هر روز هشدار می دهد که القاعده امروز دوباره جان گرفته و منظم ترو قدرتمندتر از هر سابق ظاهر می شود.
- جنگ با القاعده طولا‌نی‌تر از جنگ جهانی دوم شده است. ما مدت زمان بسیاری است که با آنها می جنگیم پس چرا پیروز نمی شویم؟
ما در این میانه پیروز نمی شویم چرا که سیاستمداران ما سعی ندارند به مردمان کشورشان حقیقت را بگویند. آنها به مردم درباره دلایل اصلی نفرت بن‌لا‌دن از آمریکا دروغ می‌گویند. در تمامی این سالها آنها این طور وانمود کرده اند که بن‌لا‌دن و پیروانش به خاطر ما ، به خاطر سر کار رفتن زنان آمریکا از ما نفرت دارند. این عاقلانه نیست|! من فکر می کنم خود بن لادن هم در کشورش همین مسایل را داشته است. این ها دلایل نفرت او نیست.
من نوشته‌های بن‌لا‌دن را خوانده‌ام و دقیق می‌دانم او که ورای صحبت هایش به دنبال چه چیزی است. او و پیروانش از ما نفرت دارند چون از سیاست خارجی ایالا‌ت متحده نفرت دارند. بن‌لا‌دن همه این مسایل را پیش از این برای همه نوشته بود.
آنها از 6 مساله ما نفرت دارند: حمایت بی‌قید و شرط آمریکا از اسرائیل؛ حضور آمریکا در شبه جزیره عربستان که برای انها سرزمین مقدسی است؛ حضور نظامی ما در سایر کشورهای اسلا‌می؛ حمایت ما از دولت‌های خارجی که مسلمانان را سرکوب می‌کنند، به خصوص روسیه، چین و هندوستان؛ سیاست ما برای پایین نگاه داشتن قیمت نفت خام برای بهره کشورهای مصرف کننده غربی و حمایت آمریکا از حکومت اعراب که این کار را توجیه می کنند.
- شما می گویید که بن لادن تمامی این مسایل را مطرح کرده بود. چطور هنوز کسی حتی کلمه ای از این نظرات را در میان رقابت های انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا نشنیده است؟
من الان به این نتیجه رسیده‌ام که اعتراف به واقعیت برای سیستمداران ما همواره بسیار دشوار است. خب خیلی بهتر است که ما به آمریکایی طوری وانمود کنیم که ممکن است همین فردا القاعده بر آنها حاکم باشد و از فردا بچه ها نباید به مدرسه بروند . درک این مطلب برای آنها راحت تر است. در آمریکا حتی تعداد بسیار کمی از نیروهای دولتی واقعا جهان عرب را می‌شناسند.
در سالی که واقعه یازدهم سپتامبر رخ داد تنها 3 نفر در رشته‌های مربوط به مسائل اعراب دکترا گرفتند. 3 نفر در سراسر یک کشور! یکی از آنها در رشته معماری اسلا‌می فارغ التحصیل شد، یکی در ادبیات اسلا‌می و دیگری در تاریخ اسلا‌می.
اوضاع از آن زمان تاکنون هم چندان تغییری نکرده است. ما هنوز سرمایه فکری لا‌زمی را که باید در اختیار نداریم.
در زمان جنگ سرد ما می‌گفتیم واقعا هیچ احتاجی نیست که مارکس، لنین یا استالین و الهامات آنها را بشناسیم چون آنها گانگستر هستند، نه افراد باهوش. انها فقط افراد پوچ گرایی برای ما بودند. آن زمان فکر می کردیم که می‌توانیم آنها را شکست دهیم چون ما انسان های خوبی هستیم ؟! نه! ما هزینه‌های بسیاری را برای شناخت اتحاد جماهیر شوروی اختصاص دادیم. که الان در مقایسه با آن سالها چنین کاری نمی کنیم و خیلی کم به این مساله شناخت توجه داریم. همین مطالعات هم با کمک‌های مالی شاهزاده‌های سعودی صورت گرفته است. گاهی من در نشریاتی چون نشنال ریویو یا ویکلی استاندارد می‌خوانم که بن‌لا‌دن یک گانگستر است یا یک احمق یا هر دوی آنها! اما من به شما باید ب‌گویم که ما با یک نابغه طرف هستیم. به خاطر آن که او بهتر از خودمان و بهتر از هر کسی توانست 6 فاکتور مهم سیاست خارجی ما را بازگو کند.
- و اگر کسی به این مساله توجه نکند و آن را جدی نگیرد؟
ببینید ما در کشورمان یک دسته شرایط سیاسی خاص داریم که با هر دوره نظرسنجی زیر و رو می شوند. الان تا 80 درصد مسلمانان جهان با اسامه بن‌لا‌دن موافق هستند. آنها بر این موضوع که سیاست خارجی آمریکا اسلام را تضعیف می‌کند همسو هستند.
- الان نزدیک به پنجاه سال است که ما از Ak- 47 داریم و چرا تا به حال کسی از آن ایرادی نگرفته است؟
بن لادن از جنگ آزادی صحبت می کند و این موضوع کالا صحیح است که ما 50 سال است که داریم از دیکتاتوری‌های عرب که مسلمانان را مورد ظلم قرار داده‌اند حمایت می‌کنیم، دیکتاتوری‌هایی که نشانه‌های فاشیسم در آنها دیده می‌شود.
- ما این روزها خیلی از اسلام فاشیستی می شنویم ؛ اما همه دولت‌های عرب که آمریکا از آنها حمایت می‌کند در این دسته جای می‌گیرند! آیا در ریاض، امان، کویت و قاهره ما آزادی می‌بینیم؟
حتی برنارد لوئیس که متفکر مقدس نومحافظه کاران به شمار می‌آید اعتراف می‌کند این دولت‌ها فاکتورهایی از فاشیسم اروپایی را به خدمت گرفته‌اند.
آمریکا می‌تواند به همین رویه سیاست خارجی ادامه دهد اما در نهایت ما مجبور می‌شویم به سراسر جهان اسلام و باقی نقاط دنیا نیرو بفرستیم تا تمامی تحرکات القاعده را زیر نظر بگیریم.
- الان جوانان به شدت جذب شعارهای آنها می‌شوند. الان دغدغه همه نامزدهای انتخابات آمریکا اقتصاد و محیط زیست و ... است اما آیا تا به حال آنها به این موضوع فکر کرده اند که می شود با میلیونها میلیون مسلمان در سراسر جهان مواجه شد؟ آیا آمریکا می‌تواند با یک نسل از مسلمانان جهان بجنگد؟
نه! به نظرم ما باید در قبال جهان عرب تغییر رویه بدهیم تا بتوانیم از پس دشمنی مانند القاعده و سردسته آنها بربیاییم. سامه بن لادن دشمن خطرناکی برای ماست و ما الان در بد مخمصه ای گیر افتاده ایم.
همشهری امارات