فارغ‌التحصیل رشته شبکه نرم‌افزار رایانه از هنرستان فنی و حرفه‌ای شهید نصیرزاده است که بعد از ۷سال فعالیت آزاد در حوزه‌های مختلف رایانه ای، با ارائه ایده «سامانه هوشمندسازی اتوماسیون مدارس» شناخته شد. «ابوالفضل ستوده» با همراهی ۳ نفر از همکلاسی‌هایش نخستین استارت آپ موفق دانش‌آموزی به نام سامانه هوشمند «مدرسه من» را راه‌اندازی کرده است. اجرای این نرم‌افزار در ۳۰ مدرسه پایتخت، تأسیس یک شرکت و اشتغالزایی برای ۱۱ جوان از مهم‌ترین فعالیت‌های این دانش‌آموز به شمار می‌رود. برای آشنایی بیشتر با ستوده و همکارانش در مدرسه‌ای که نخستین پله‌های ترقی را از آنجا طی کرده‌اند دور هم جمع شده‌ایم.
امروز در مدرسه شهید نصیرزاده فراتر از یک دانش‌آموز است. با اینکه تنها چند ماه از فارغ‌التحصیلی‌اش می‌گذرد، اما مسئولان مدرسه و دبیران طوری با او برخورد می‌کنند که انگار میزبان مسئولی وی‌ژه هستند. همراه با ۵ نفر از اعضای گروه در اتاق مسئول پرورشی مدرسه نشسته تا قصه زندگی‌اش را روایت کند. «ابوالفضل ستوده»، با اشاره به اینکه از کودکی به مباحث رایانه‌ای علاقه‌مند بوده، می‌گوید: «برخلاف خیلی از بچه‌های فامیل و دوستان که آن روزها بیشتر مجذوب بازی‌های کامپیوتری می‌شدند من از ۹ سالگی برای یادگیری مباحث مختلف کامپیوتری، نشریه‌هایی را که مرتبط با رایانه و تکنولوژی روز بود مطالعه می‌کردم. با ورود به مقطع راهنمایی و آشنایی با درس «کار و فن‌آوری» علاقه‌ام به این رشته بیشتر شد.» او با بیان اینکه از کودکی با رایانه پدرش کار می‌کرده، می‌گوید: «برای انجام برخی پروژه‌ها نیازمند سیستم پرسرعت بودم و به همین دلیل پول توجیبی‌هایم را جمع می‌کردم تا بتوانم ساعتی ۷۰۰تومان به کافی‌نت پرداخت کنم و از امکانات آنجا استفاده کنم.» وقتی از دلایل گرایش او در این سن به کارآفرینی و کسب و کار سؤال می‌کنیم، می‌گوید: «پدرم همیشه با من طوری رفتار کرده تا قدر پول را بدانم و برای به دست آوردن خواسته‌هایم تلاش کنم.
این اخلاق پدرم باعث شد که ذهن خلاقی برای به دست آوردن پول داشته باشم. هیچ‌وقت از کار کردن ابایی نداشتم و برای اینکه بخواهم سرمایه اندکی داشته باشم شرایط مختلفی را تجربه کردم.» او درباره نخستین تجربه کاری‌اش می‌گوید: «نخستین بار فقط ۱۲ سال داشتم. چیزی تا سال نو نمانده بود. همراه پسرعمه‌ام رفتیم وسایل هفت‌سین خریدیم و با شرط اینکه نیمی از سود حاصل را برای کمک به مسجدجامع چهارده معصوم(ع) هزینه کنیم، مقابل مسجد بساط کردیم. فروش کلیپس و کیف‌های دست‌سازی که توسط یکی از دوستان خانوادگی درست شده بود در یکی از بوستان‌های محل هم تجربه‌کاری دیگری است که داشتم.» وی ادامه می‌دهد: «همزمان با این به دلیل حضور مکرر در کافی‌نت محل به درخواست مسئول کافی‌نت برای انجام کارهایی مثل پاورپوینت، تایپ و... در آنجا مشغول به کار شدم. طی یک سال و نیمی که در کافی‌نت مشغول کار بودم پروژه‌های نرم‌افزاری و طراحی سایت هم می‌پذیرفتم.» او که در هیچ دوره تخصصی شرکت نداشته و همه اطلاعاتی را که در این زمینه کسب کرده حاصل مطالعه و تحقیق است، می‌گوید: «تابستان سال ۹۴ به مدت ۳ ماه مسئولیت بخش آی. تی سرای محله اسفندیاری را به عهده گرفتم. ساخت یک نرم‌افزار مترجم همراه که تقریباً ۱۰۳ زبان را ترجمه می‌کرد هم دستاورد دیگری بود که قبل از ورود به این هنرستان کسب کرده بودم.»
ثبت شرکتی با ۱۱ نیروی کار
بعد از ورود به هنرستان موفقیت‌های این جوان کارآفرین در حوزه کامپیوتر بیشتر شد. او با اشاره به اینکه سوابق کاری‌اش دلیل مهمی برای ورود او به این مدرسه بوده، می‌گوید: «در هنرستان با بچه‌هایی آشنا شدم که برای رسیدن به موفقیت هدف‌های بزرگی داشتند. این موضوع من را برای ادامه مسیر مصمم‌تر کرد.» دارنده رتبه ۳ جشنواره برنامه‌نویسی کشور می‌گوید: «به مدیر مدرسه پیشنهاد دادم که نرم‌افزاری بسازم که کل اطلاعات مدرسه مثل ورود و خروج دانش‌آموزان، ارتباط با اولیا از طریق آن انجام شود و در ازای آن درخواست کردم که شهریه مدرسه را پرداخت نکنم. با موافقت مدیر این پیشنهاد را به مرحله اجرا رساندم و برای گسترش آن تیم ۶ نفره‌ای از بچه‌های کلاس تشکیل دادم تا هریک در محوری خاص تخصص پیدا کنیم و به پیشرفت این نرم‌افزار کمک کنیم.»
او با اشاره به اینکه اکنون ۴ نفر از اعضای اصلی باقی مانده‌اند، می‌گوید: «پایه یازدهم بودیم که به لطف مدیر مدرسه به اداره کل آموزش و پرورش معرفی شدیم و ارزش کارمان تا حدی معلوم شد. » ثبت شرکت و پرداخت مالیات برای بچه‌هایی که هنوز به سن قانونی نرسیده بودند راحت نبود. آنها نمی‌توانستند لوگویی به نام خودشان داشته باشند و از سوی دیگر نیازمند هزینه زیادی برای انجام تست امنیتی ایکس بودند. ستوده با بیان اینکه حضور آنها در نمایشگاه «وب و موبایل ایران» فرصت مناسبی برای جهش آنها بود، می‌گوید: «نرم‌افزار «مدرسه من» در این نمایشگاه مورد توجه مسئولان قرار گرفت. با دریافت تأییدیه از سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش و پرورش و فن‌آوری اطلاعات وزارت آموزش و پرورش از پرداخت هزینه‌های دریافت مجوز معاف شدیم.» او با اشاره به اینکه در این جشنواره به‌عنوان جوان‌ترین طراح استارت آپ ایران معرفی شده، می‌گوید: «بهمن سال ۹۷ شرکت «رایاب» رسماً به ثبت رسید و با اجاره دفتری در بهارستان از ابتدای امسال فعالیت جدی شرکت را با ۱۱ نیروی کار که همه دانش‌آموز بودند آغاز کردیم.»
نرم‌افزار «مدرسه من» در مدارس سراسر کشور
هوشمندسازی اتوماسیون مدارس با فروش نرم‌افزار مدرسه من، دیجیتال مارکتینگ، توسعه کسب و کار، توسعه اپلیکیشن، طراحی سایت، تبلیغات، ساخت انیمیشن و... جزء مهم‌ترین فعالیت‌هایی است که توسط این گروه انجام می‌شود. ستوده با اشاره به اینکه هرکسی مسئولیت بخشی از کارهای شرکت را به عهده دارد، می‌گوید: «از اواخر سال ۹۷ فروش نرم‌افزار را آغاز کردیم و اکنون این محصول را در ۲۳ مدرسه منطقه ۱۹ و ۳۰ مدرسه در کل تهران به فروش رسانده‌ایم. علاوه بر این با دریافت نمایندگی در استان‌های قزوین، بوشهر، اصفهان و گیلان این نرم‌افزار مورد استفاده حدود ۲۰ مدرسه دیگر هم قرار خواهد گرفت.» وی با اشاره به اینکه دفتر آنها اکنون به محله منیریه انتقال یافته است، می‌گوید: «چون قصد نداشتیم فعالیت‌هایمان منحصراً در مدارس منطقه ۱۹ باشد در محله‌ای مرکزی‌تر مستقر شدیم. » برخی از اعضای اصلی این گروه بعد از شرکت در کنکور امسال اکنون دانشجو هستند و برخی هم بهمن وارد دانشگاه خواهند شد. ستوده می‌گوید: «من در دانشگاه دولتی در رشته نرم‌افزار در یکی از شهرستان‌های کشور قبول شده‌ام، ولی چون اولویتم در حال حاضر اداره شرکت است قصد دارم در دانشگاه‌های آزاد تهران ادامه تحصیل بدهم.»
مستقل بودن را دوست داریم
«امیرسلیمی»، «یونس نظری» و «علیرضا مرادی» اعضای اصلی گروه هستند. تمام مدتی که ستوده در حال حرف زدن است آنها سکوت کرده‌اند و با دقت به صحبت‌هایش گوش می‌دهند. سلیمی، دانشجوی ترم یک رشته نرم‌افزار دانشگاه انقلاب اسلامی که از ۲ سال پیش به این گروه پیوسته، می‌گوید: «عمده فعالیت من طراحی سایت است. چون این شرکت تازه تأسیس شده، نمی‌توان انتظار مالی زیادی از آن داشت، ولی از حضورم در این گروه خیلی راضی هستم و مطمئنم آینده روشن است.» نظری که از مقطع ابتدایی با ابوالفضل دوست بوده، می‌گوید: «درست کردن چنین استارت آپی که اطلاعات دقیق دانش‌آموزان را در اختیار اولیا و مدرسه می‌گذارد شاید برای برخی دانش‌آموزان خوشایند نبود، اما به مرور به ارزش کار ما پی بردند و بازخورد بهتری نسبت به کار ما نشان دادند.» او که مسئولیت کارهای گرافیکی شرکت را به عهده دارد با بیان اینکه پدرش قناد است و از ۸ سالگی در کنار او با کار آشنا شده، می‌گوید: «همیشه دوست داشتم مستقل باشم و اکنون از همکاری با این شرکت خیلی خوشحالم. هرچند که در حال حاضر درآمد ثابتی از این کار کسب نمی‌کنیم، اما معتقدیم این کار سرمایه‌گذاری برای موفقیت در آینده نزدیک است.»
مرادی کارهای مربوط به طراحی سایت را انجام می‌دهد. او با قبولی در کنکور از بهمن‌ماه در یکی از رشته‌های نرم‌افزار و شبکه یا طراحی سایت مشغول تحصیل خواهد شد. مرادی با اشاره به اینکه تاکنون سختی‌های زیادی را پشت سر گذاشته، می‌گوید: «بیشتر روزهای هفته از صبح تا عصر مدرسه بودم و بعد از آن پیش بچه‌ها می‌رفتم و تا ۹ شب روی طرح‌ها کار می‌کردیم.» او که مدت کوتاهی کارهای تبلیغاتی حوزه بسیج ۳۴۱ ابوذر در شهرک احمدیه را انجام داده و حدود یک سال و نیم هم در مسجد حضرت رقیه(س) ویدئوهای شهدا را ساخته است، می‌گوید: «همیشه کار کردن در حوزه کامپیوتر را دوست داشتم و پیشرفت در کار از کسب درآمد برایم مهم‌تر است.»
- ستوده: برای انجام برخی پروژه‌ها نیازمند سیستم پرسرعت بودم و به همین دلیل پول توجیبی‌هایم را جمع می‌کردم تا بتوانم ساعتی ۷۰۰ تومان به کافی‌نت پرداخت و از امکانات آنجا استفاده کنم
باید موانع جلو نخبگان برداشته شود
«به نظر من مأموریت و رسالت مدیر یک هنرستان تربیت نیروی دارای مهارت، باانگیزه، تحصیلکرده و کارآفرین است. » «بهروز سلیمان پور» مدیر هنرستان شهیدنصیرزاده با بیان این موضوع می‌گوید: «طی سال‌های فعالیتم در این مجموعه یکی از شعارهای اصلی‌ام حمایت از دانش‌آموزانی است که برای کارآفرینی انگیزه دارند. شناسایی دانش‌آموزانی همچون «ابوالفضل ستوده» کار سختی نیست، ولی حمایت از آنها مشکل است. برای سهولت بخشیدن به این کار لازم است دانش‌آموزان مستعد کارآفرینی در هنرستان‌ها و حتی مقاطع پایین‌تر شناسایی و حمایت شوند.» سلیمان‌پور می‌گوید: «این دانش‌آموز غیبت‌های زیادی داشت، اما من هیچ‌وقت مانع او نمی‌شدم چون در جریان اهداف و برنامه‌هایش بودم و می‌دانستم آینده روشنی در انتظار اوست.» وی با اعتقاد به اینکه دانش‌آموزان رشته فنی باید از کالبد کلاس و درس‌های تئوری دور شده و با فضای کار و مهارت‌افزایی آشنا شوند، می‌گوید: «زمانی‌که دغدغه بسیاری از دانش‌آموزان حضور و غیاب شدن در کلاس بود این بچه‌ها با هماهنگی ما در نمایشگاه‌های بین‌المللی صاحب غرفه بودند. باید موانع را برای بچه‌های نخبه‌ای همچون ابوالفضل برداریم. اگر من اصرار می‌کردم که این دانش‌آموز در کلاس بماند و به دنبال جواب سؤال‌ها و ایده‌های ذهنی‌اش نرود «ابوالفضل ستوده» نمی‌شد.» او با بیان اینکه قبولی دانش‌آموزان مدرسه با رتبه‌های تک رقمی و دورقمی در کنکور افتخار دیگری برای این مدرسه بوده، می‌گوید: «برای تربیت فرادانش‌آموزان باید فرامدیر باشیم.»
راه‌اندازی سایت آموزش آسان
«متین رئیسی» و «عرشیا اسدی» هنوز دانش‌آموز هستند و در پایه دوازدهم رشته نرم‌افزار تحصیل می‌کنند. متین که به واسطه پدر و برادرش به این رشته علاقه‌مند شده، می‌گوید: «من و عرشیا یک سال از بچه‌های اصلی گروه کوچک‌تر هستیم و در اردوها و برنامه‌های مناسبتی مدرسه با آنها آشنا شدیم و سپس برای انجام کارآموزی سراغ آنها رفتیم.» عرشیا در ادامه صحبت‌های دوستش می‌گوید: «حدود ۳ سال است که در طراحی سایت فعالیت می‌کنیم و برای شرکت‌های خصوصی کارهای پروژه‌ای انجام می‌دهیم. کار کردن در این شرکت موهبتی است که ما را برای ورود به مشاغل بزرگ‌تر آماده می‌کند.» این دانش‌آموزان با عضویت در گروه تحقیقاتی ۱۸ نفره مدرسه اخیراً تنها سامانه آموزشی کل کشور به نام آموزش آسان را راه‌اندازی کرده‌اند که در آن آموزش کامل دروس تخصصی رشته کامپیوتر وجود دارد. علاقه‌مندان به این رشته می‌توانند با مراجعه به پایگاه اینترنتی learnez.ir از اطلاعات این سامانه بهره‌مند شوند.
درباره نرم‌افزار «مدرسه من»
سیستم هوشمند «مدرسه من» قابل اجرا در پلتفرم‌های web، ios، android است که با کارکرد آسان قابل استفاده برای مدیران، معلمان، دانش‌آموزان و اولیاست. سامانه اولیای دانش‌آموزان به‌صورت یکپارچه تدارک دیده شده و می‌تواند همزمان در ۳ دستگاه مختلف اجرا شود. هر دانش‌آموز یک پنل کاربری شخصی را در اختیار دارد که در اختیار اولیای دانش‌آموز هم قرار می‌گیرد. نسخه مدیریت می‌تواند به‌صورت همزمان روی چند دستگاه عمل کند و محدودیتی در اجرای نرم‌افزار وجود ندارد. امکانات این نرم‌افزار شامل ارسال نمره‌ها از بخش مدیریت به دانش‌آموزان، نمایش نمره‌های هر دانش‌آموز در نمودار، نمودار پیشرفت و پسرفت نمره‌ها، برنامه‌ریزی شخصی هر دانش‌آموز با هشدار خودکار، ارائه برنامه درسی سیستمی برای دسته یا کل دانش‌آموزان، ایجاد کلاس‌های دانش‌آموزان برای مدیریت بهتر و آزمون‌های آنلاین با تعیین زمان پاسخ می‌شود. علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر به سامانه اینترنتی www.Rayab.ir مراجعه کنند.