به مرور زمان و با تغییر سبک زندگی شهری و تبدیل خانه‌های ویلایی به آپارتمان که تبعات آن افزایش جمعیت و خودرو بود و ساخت بزرگراه یادگار امام(ره)، کوچه ایران‌خواه به خیابانی یکطرفه با ترافیک سنگین تغییر ماهیت داد. اما بر اساس مشاهدات میدانی و گفته‌های اهالی، خیابان ایران‌خواه بیشتر به جزیره سرگردانی تبدیل شده است که اهالی و خودروها را با کلی دردسرهای ترافیکی مانند تصادف، شلوغی، عدم ایمنی مسیر تردد عابران پیاده و در نهایت درگیری و دعوا مواجه کرده است. در این گزارش سری به این خیابان پر دردسر زدیم. پای درد دل اهالی آن نشستیم و از مسئولان برای رفع مشکلات موجود، چاره جویی کردیم.
ساعت ۱۱ صبح یک روز دلپذیر پاییزی، از مسیر بزرگراه یادگارامام(ره) راهی خیابان ایران‌خواه، یکی از نخستین ورودی‌های تکه دهم پایتخت می‌شوم. خیابانی که از نشانه‌های راهنمایی و رانندگی چیزی جز یک میله بدون تابلو در آن یافت نمی‌شود. به گفته «ندامعززی» از اهالی قدیمی این خیابان، ایران‌خواه ابتدا یک کوچه با خانه‌های ویلایی دلباز بود. او می‌گوید: «قدیم این کوچه جمعیت زیادی نداشت و به این میزان خودرو و تردد هم نداشتیم. یک کوچه بود با چند خودرو که بیشتر امور اهالی را همین‌ها انجام می‌دادند. اما به مرور زمان که جمعیت کوچه افزایش پیدا کرد، متأسفانه بار ترافیکی کوچه بیشتر شد و سر و کله مشکلات عجیب و غریب که مهم‌ترین آن درگیری، تصادف با عابرپیاده یا خودروهاست نمایان شد.»
به گفته این همسایه قدیمی، وقتی کوچه ایران‌خواه به خیابان تبدیل شد، روزهای نخست یک تابلو خیابان یکطرفه در ورودی کوچه نصب شد. اما از همان روزها رانندگان خودروها به این علائم ترافیکی توجه نداشتند و براساس مسیر ترددشان حرکت می‌کردند و همچنان این سبک رفت‌وآمد ادامه دارد.
- ترافیک خودروهای سنگین
حتی اگر ساکن خیابان ایران‌خواه نباشید و گذری در این خیابان قدم بزنید، در مدت زمان کوتاهی می‌توانید همه مشکلاتی را که اهالی روزانه به دفعات زیاد با آن دست و پنجه نرم می‌کنند ببینید. «رشید امینی» ۳ سالی است که ساکن خیابان ایران‌خواه شده، با بیان این مطالب از ساخت‌وسازهای بی‌رویه و تردد خودروهای سنگین در این خیابان گلایه می‌کند: «متأسفانه خیابان عرض چندانی ندارد، اما تا چشم کار می‌کند پر از کارگاه‌های ساختمانی است که در حال خاکبرداری‌اند. همین موضوع موجب تردد بیش از حد خودروهای سنگین در همه ساعت از شبانه‌روز و ایجاد ترافیک می‌شود. چند شب پیش، برای رسیدن به منزلم در حدود نیم ساعت در ترافیک کوچه ماندم.»
امینی عدم رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی، نبود نظارت و دقت کافی برای اعمال قانون و همچنین بی‌انصافی در بعضی رفتارهای انسانی را از مهم‌ترین عوامل آشفتگی خیابان ایران‌خواه می‌داند و در ادامه با اشاره به سرعت زیاد خودروها، می‌گوید: «متأسفانه بسیاری از خودروها با عجله و با سرعت حرکت می‌کنند و اغلب برای فرار از ترافیک، هیچ توجهی به عابران پیاده و افراد سالخورده در حال تردد ندارند و همین موضوع موجب تصادف‌های جبران‌ناپذیری برای همسایه‌ها شده است. یکبار، یکی از خودروها چنان با سرعت در حرکت بود که کنترلش را از دست داد و به لوله گاز یکی از خانه‌ها کوبید. خوشبختانه مردم به موقع رسیدند و با حضور نیروهای آتش‌نشانی مشکل جدی پیش نیامد.»
- نصب سرعتگیر مقابل مسجد
نصب سرعتگیر برای کنترل سرعت خودروها و کاهش تصادفات در خیابان ایران‌خواه از جمله پیشنهادهای اهالی است. آقای «مطهر» از همسایه‌های پیگیر رفع مشکلات خیابان ایران‌خواه این پیشنهاد را می‌دهد و می‌گوید: «متأسفانه براساس ساخت‌وسازهای جدید، پیاده‌رو تنها در یک سمت خیابان وجود دارد و در ۲ سمت خیابان به سبب کمبود پارکینگ، اغلب خودرو همسایه‌ها در خیابان پارک شده و همین مانع رفت‌وآمد افراد به پیاده‌رو می‌شود.»
نبود خط‌کشی عابرپیاده در مقابل مسجد «علی‌ابن‌الحسین(ع)»، تنها مسجد این خیابان، از دیگر مشکلات این خیابان است که این همسایه به آن اشاره می‌کند: «متأسفانه وقتی هوا رو به تاریکی می‌رود، مشکلات تردد همسایه‌های ما صد چندان می‌شود. در مقابل مسجد، خط‌کشی عابرپیاده‌ای وجود ندارد، ابتدای کوچه هم تابلو علائم هشداردهنده نصب شده. چند سال پیش مقابل مسجد، سرعتگیر نصب بود که با اجرای عملیات روکش آسفالت از میان رفت. البته چندین بار در مسجد با مسئولان شهری منطقه، پلیس راهور جلسه داشتیم و مشکلات را بیان کردیم. هنوز درخواست ما برای نصب سرعتگیر، قرار دادن مانع برای جدا کردن حریم خیابان و پیاده‌رو بی‌نتیجه باقی مانده است.»
- مطالبات روی کاغذ
هرچه از زمان گشت‌وگذار ما در خیابان ایران‌خواه بیشتر می‌گذرد و به ساعت تعطیلی مدارس و نماز ظهر نزدیک می‌شویم، مشکلات ریز و درشت ترافیکی و شهری این خیابان حسابی خودنمایی می‌کند. «لیلاملکی» مدیر محله زنجان، با تأیید بسیاری از گلایه و مطالبات اهالی از مشکلات موجود، می‌گوید: «خیابان ایران‌خواه برای ورود به محله و فرار از ترافیک خیابان طوس. یک فرعی میان‌بر است، اما به دلیل نبود نظارت کافی و همچنین نشانه‌های ترافیکی، بیشتر شبیه جزیره سرگردانی است. برای نصب سرعتگیر، نصب علائم راهنمایی و رانندگی و بسیاری از نیازهای شهروندی که موجب تأمین امنیت و ایمنی اهالی باشد با مسئولان و مدیران مربوطه جلسات مشترک فراوانی برگزار کردیم. البته بر اساس نظر کارشناسان اجرای بعضی مطالبات مانند نصب سرعتگیر در معابر امکان‌پذیر نیست، اما همچنان پیگیر مطالبات مردم با نامه‌نگاری هستیم.»
- جانمایی نشانه‌ها و نمادهای ترافیکی
پس از شنیدن گلایه اهالی خیابان ایران‌خواه برای گره‌گشایی از مشکلات همسایه‌ها و یافتن یک پاسخ قطعی سراغ «علی اقیان» معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار منطقه ۱۰ رفتیم که بنا بر وعده‌های این مدیر اتفاق‌های خوبی مانند ساخت پیاده‌رو، در راه است. او درباره کارهای در دست اجرا توضیح می‌دهد: «براساس کارشناسی‌های انجام شده، ضلع جنوب خیابان ایران‌خواه پیاده‌رو ندارد و در نظر داریم با هماهنگی معاونت فنی عمران برای ساخت پیاده‌رو غیرهمسطح یا جداسازی بخشی از خیابان با استوانه‌های ارتجاعی، بررسی‌های لازم را انجام دهیم. همچنین مقابل مسجد علی‌بن‌الحسین(ع)، عملیات خط‌کشی عابرپیاده اجرا می‌شود. علاوه بر آن تابلو وجود مسجد و برای یکطرفه بودن خیابان در ابتدای آن نصب خواهد شد.»
به گفته اقیان، نصب سرعتگیر در معابر به تولید سر و صدای زیاد و مزاحمت صوتی برای اهالی ممنوع است.