همشهری آنلاین- زهرا کریمی: گاهی تعدادی از آثار ارزشمند یا برخی از بخش های مختلف موزه ها را به بازدید عموم می گذارند که وقت گذاشتن برای تماشای آنها خالی از لطف نیست. کاخ موزه ظروف سلطنتی در زمان پهلوی دوم محل سکونت اشرف پهلوی بود. اخیراً درهای ۲ تالار اختصاصی و راهروی آن از شب یلدا باز شده و تا ۱۸ دی به روی شهروندان و علاقه مندان گشوده است. همین بهانه ای شد تا با «شیرین شعبانی» مسئول و امین اموال موزه ظروف سلطنتی در مجموعه فرهنگی سعدآباد گفت وگو کنیم.
چرا این کاخ برای موزه ظروف سلطنتی انتخاب شده است؟
ظروف سلطنتی از اشیای ارزشمند کاخ های مجموعه فرهنگی به شمار می آید. تعداد بسیار زیادی از این ظروف از نظر قدمت، تکنیک ساخت و سفارشی بودن دست ساز هستند. این ظروف کریستال، چینی و نقره هستند. در این گنجینه ظروفی هست که نمونه آن را دیگر پیدا نمی کنید یا تعدادشان انگشت شمار است. ظروف این موزه خریداری شده یا هدیه است.
اینجا از ابتدا کاخ اختصاصی اشرف پهلوی بوده است؟
خیر. این کاخ در واقع عمارتی قدیمی بود که سال های ۱۳۱۵ تا ۱۳۱۸ بازسازی شد و از سال ۱۳۱۸ به بعد اشرف پهلوی در آن سکونت داشت. قبل از بازسازی دوباره این کاخ در سال ۱۳۵۰، این عمارت یک طبقه بود با معماری انگلیسی و ایرانی. اما بعد اشرف پهلوی از گروه معماران فرانسوی برای بازسازی مجدد دعوت کرد. معماران فرانسوی عمارت را به شکل نوین و امروزی طراحی و بازسازی کردند. فضاهای خصوصی در طبقه بالا و فضاهای عمومی در طبقه پایین طراحی شد. در طبقه پایین سالن ورودی، سالن انتظار، یک سالن نشیمن با سالن غذاخوری در چپ و راست آن و سمت چپ تالار کتابخانه قرار گرفته است. تالار کتابخانه به یک اتاق اختصاصی و به سالن سینمای اختصاصی راه دارد. در طبقه اول راهروهایی هم هست که به بخش گرمخانه راه دارد. گرمخانه نوعی آشپزخانه است اما آشپزی خاصی در آن انجام نمی شد و بیشتر محل سرو غذا بود.
طبقه بالا فضا کاملاً اختصاصی است. درهای بزرگ قرینه هستند. برخی درها برش خاصی دارند که نشان دهنده آن است که درها یک نفره و اتاق خصوصی است و درهای ورود و خروج عمومی نیست. پلکان نعلی شکل طبقات پایین به بالا متصل می شود. طراحی پلکان هنر خاص معماران فرانسوی را نشان می دهد که با حفظ کامل تقارن، توازن و تعادل در یک طرف ۲۹ پله و در طرف دیگر ۳۰ پله دارد. بخش های خصوصی اتاق انتظار، اتاق نشیمن، اتاق خواب و اتاق موسیقی که در انتهای آن اتاق آتلیه طراحی شده و در طبقه بالا فضاهایی وجود دارد برای نگهداری لباس، تعویض لباس و آرایشگاه.
همه این بخش ها قابل بازدید است؟
خیر. بخش های خصوصی قابل بازدید نیست اما درهای ۲ طبقه به روی عموم باز است. با توجه به اینکه در این کاخ موزه برای عموم باز شده در طبقه بالا ۴ گالری در نظر گرفته شده است. این گالری ها قبلاً اتاق های خواب و موسیقی بودند. تالار کتابخانه و تالار سینما از جمله بخش هایی است که تاکنون بازدید عموم نداشته. فقط از شب یلدای امسال تا ۱۸ دی به روی مردم بازگشایی شده است. برای این بخش ها چون منتهی به بخش های اداری موزه می شود و چندان در دید نیست باید نیروهایی در نظر بگیریم. بنابراین امکان بازگشایی همیشگی را ندارد.
در این کاخ موزه وسایل ارزشمندی نگهداری می شود. برای حفاظت از آن برنامه خاصی دارید؟
بخش مهم موزه داری حفاظت، مرمت و نگهداری از اموال و بنای ساختمان است. به همین منظور ما همواره به این موضوع توجه جدی داریم. اما از این نظر که اینجا یک عمارت مسکونی قدیمی در یک فضای نیمه کوهستانی و جنگلی و کنار رودخانه هست و در واقع از ابتدا برای موزه طراحی نشده است شرایط نگهداری را برای ما خیلی دشوار می کند. اما به هر حال از رطوبت سنج های قوی، استفاده و سعی می کنیم رطوبت را در یک درجه خاص نگه داریم. مسئله دیگر سم زدایی اموال داخل موزه است. برای رفع عوامل بیولوژیک و گرد و غبار موجود در فضا همواره نظافت و ۲ بار سم زدایی و سمپاشی زیر نظر بخش حفاظت و مرمت مجموعه فرهنگی، تاریخی سعدآباد انجام می شود.