پیام‌های این انتخابات، شرایط و موقعیت‌های جدیدی که احزاب و جناح های سیاسی در آن قرار گرفته‌اند، رابطه مجلس هشتم با دولت نهم، نظر رسانه‌های خارجی و بالاخره ترکیب مجلس هشتم و پیش‌بینی عملکرد آن و تاثیری که این ترکیب بر انتخابات آینده ریاست‌جمهوری خواهد داشت از جمله موضوعات قابل بحث درباره نتایج این انتخابات است.
با تشکیل مجلس جدید که پس از انجام دور دوم انتخابات در اردیبهشت ماه آینده اکثریت قریب به اتفاق اعضای آن مشخص خواهند شد ،ترکیب اصلی سیاسی آن نیز روشن‌تر خواهد شد.
آنچه مسلم است نیروهای موسوم به اصولگرایان اکثریت عددی مجلس هشتم را از آن خود کرده‌اند با این حال، بررسی آخرین دیدگاه‌های سران اصولگرا حکایت از وجود اختلافاتی در بین آنان دارد.
ائتلاف فراگیر اصولگرایان، ( حامیان قالیباف، محسن رضایی و علی لاریجانی ) از هم اکنون نظر مستقلی درخصوص ریاست مجلس آینده دارند.
روزنامه فایننشیال تایمز درشماره 17 مارس خود (27 اسفند) در تحلیل خود درباره انتخابات ایران نوشت: هر چند محافظه کاران به پیروزی قابل توجهی در انتخابات مجلس ایران دست یافتند، اما ورود چهره‌های میانه روتر، از چالش‌های بیشتر احمدی‌نژاد با قانونگذاران در 18 ماه آینده خبر می‌دهد.
دولت داعیه پیروزی دارد، اما تحلیلگران می‌گویند میزان پشتیبانی مجلس بعدی از احمدی‌نژاد بستگی به این دارد که آیا او قدم‌های لازم برای مهار مشکلات اقتصادی را حساب شده بر میدارد یا خیر؟
به‌نظر می‌رسد اصولگرایان 70 درصد آراء را به‌خود جلب کرده باشند اما این پیروزی بین طرفداران احمدی‌نژاد و گروه دیگری که منتقد مدیریت اقتصادی و سیاست‌های خارجی او هستند، تقسیم شده است. اصلاح طلبان و نامزدهای مستقل نیز صاحب 30 درصد باقیمانده آراء شده‌اند.
این روزنامه ادامه داد: با اینکه مشارکت مردم زیاد بوده و وزارت کشور ایران میزان مشارکت را 60درصد اعلام کرده است، اما در تهران تنها 40 درصد واجدین شرایط در انتخابات شرکت کرده‌اند. مقامات جمهوری اسلامی، سطح مشارکت مردم در انتخابات را پاسخی به ایالات متحده تعبیر کردند، زیرا نمایشی عملی از دمکراسی ایرانی بوده است.
این روزنامه همچنین به ادعاهای اتحادیه اروپا و ایالات متحده درباره انتخابات ایران اشاره کرد و افزود: در همین حال، ایالات متحده ادعا کرد نتایج انتخابات ایران دستکاری شده است و اتحادیه اروپا نیز اعلام کرد انتخابات نه آزاد بوده و نه عادلانه!به گفته وزارت کشور، اصولگرایان در خارج از حوزه انتخابی تهران صاحب 163 کرسی از مجموع 290 کرسی مجلس شده‌اند.
هرچند جبهه متحد اصولگرایان که پشتیبان احمدی‌نژاد هستند، اکثریت کرسی‌های مجلس را به‌خود اختصاص داده‌اند، اما عملکرد قدرتمندانه چهره‌های میانه‌روتر از جبهه فراگیر اصولگرایان، آرایش مجلس را کمتر تندرو خواهد کرد.
به‌نظر می‌رسد اصلاح طلبان برنده 44 کرسی مجلس در خارج از تهران شده باشند.
گروه بندی جدید در مجلس هشتم
امیر علی امیری، دبیر ستاد انتخابات ائتلاف فراگیر اصولگرایان در اولین اظهار نظر پس از انتخابات مجلس، با تأکید بر اینکه 45 درصد نامزدهای ما به مجلس راه یافته اند، گفت: مجلس هشتم مجلسی خواهد بود که منتقدان دولت در آن اکثریت خواهند داشت، البته این منتقدان اصولگرا با هم‌اند و اگر دولت به برخی از سیاست‌های مورد انتقاد برخی اصولگرایان ادامه دهد، اکثریت مجلس هشتم با آن مخالف خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه بخش اعظم انتقادات نمایندگان مجلس هفتم به دولت احمدی‌نژاد توسط 2 چهره کلیدی هیات رئیسه مجلس مهار شده است، مستقیما به بحث ریاست مجلس اشاره کرده و می‌گوید: نامزد ما برای ریاست مجلس لاریجانی است و ما همچنان که در مجلس هفتم با حضور باهنر به‌عنوان نایب رئیس مجلس مخالف بودیم در مجلس هشتم نیز با این امر مخالفت خواهیم کرد.
با اینکه دبیر ستاد ائتلاف فراگیر اصولگرایان تاکید دارد از 240 نامزد آنها در دور اول، 113 نفر یا 45 درصد در دور اول به مجلس رسیده‌اند، اما در مقابل شهاب‌الدین صدر، دبیر اجرایی جبهه متحد اصولگرایان معتقد است: از حدود 270 نامزد معرفی شده این جبهه برای حوزه‌های مختلف، به غیراز تهران، 65درصد به مجلس راه پیدا کرده‌اند.
وی ادامه می‌دهد: 6-5 درصد از دیگر نامزدهای اصولگرا نیز به مجلس راه پیدا کرده‌اند که آنها نیز از قبل مورد حمایت جبهه متحد اصولگرایان بوده‌اند و در مجموع می‌توان گفت حدود 70 تا 71 درصد نامزدهایی که به مجلس شورای اسلامی راه پیدا کرده‌اند اصولگرا هستند.
حال آنکه با نگاهی به فهرست منتخبان دور اول انتخابات مجلس هشتم عملا جبهه متحد اصولگرایان 49 نامزد اختصاصی، ائتلاف فراگیر اصولگرایان 33 نامزد اختصاصی و گروه‌های
اصلاح طلب 24 نامزد اختصاصی خود را تا اینجای کار به مجلس فرستاده‌اند.
35 نماینده نیز میان جبهه متحد و ائتلاف فراگیر و 8 نماینده میان اصلاح‌طلبان و ائتلاف فراگیر مشترک بوده‌اند. 49 نماینده هم با عنوان مستقل یعنی بدون حمایت هیچ فهرستی به مجلس رفته‌اند.
تاثیر انتخابات بر نیروهای دوم خرداد
درکنار آرایش جدیدی که میان نیروهای اصولگرا ایجاد شده، برای نیروهای دوم خرداد نیز شرایط جدیدی رقم خورد. یکی از مهم‌ترین نتایج انتخابات مجلس هشتم برای نیروهای دوم خرداد، مشخص شدن وزن 2 گروه اصلی این جناح بود.
با آنکه حزب اعتماد ملی شرایط بسیار بهتری از نظر تعداد نامزدها و داشتن رسانه، نسبت به ائتلاف اصلاح طلبان داشت اما نتایج آرای تهران نشان داد که این حزب شانس زیادی میان هواداران اصلاح طلب ندارد.
نتایج انتخابات تهران برای حزب اعتماد ملی که راهبردش شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری و گرفتن قدرت اجرایی کشور است بسیار ناامیدکننده می‌نماید. این شکست باعث شد که منتجب نیا سر فهرست حزب اعتماد ملی نامه‌ای به سید محمد خاتمی نگاشته و به وی اعتراض کند.
قائم مقام حزب اعتمادملی در نامه خود به خاتمی نسبت به آنچه «مصادره و محاصره آقای خاتمی توسط چندین تن» خوانده، هشدار داد.منتجب نیا همچنین محمد خاتمی را متهم به فروختن یاران واقعی امام و دوستان دیرین و ریشه دار خود کرده و از او خواسته است همراه با برادران عزیز، لایق و مخلص خود چون مهدی کروبی دبیرکل حزب اعتماد ملی، افراد و تشکل‌های سیاسی را برای پیشگیری از خطرات و آفات تقویت کند.
قائم مقام حزب اعتماد ملی در این نامه که در تاریخ دوم فروردین نگاشته است، یادآور شده که چند روز پیش از آن، نامه‌ای 4 صفحه‌ای را به‌طور خصوصی به محمد خاتمی که اینک ریاست مجمع روحانیون مبارز را بر عهده دارد، ارسال کرده است.
با اینکه درباره محتوای نامه خصوصی چیزی منتشر نشده اما احتمالاً آن را باید نسخه مفصل‌تر متنی دانست که به‌طور علنی در اختیار افکار عمومی قرار گرفته و در آن از محمد خاتمی خواسته شده است تا حساب خود را از کسانی که به اختصار « آنان» نامیده شده اند، جدا کند.
رسول منتجب نیا در نامه اش، در مورد وجود نداشتن نام چند نفر از دوستان مخلص آقای خاتمی در فهرست یاران خاتمی گله کرده و یادآور شده که آقای خاتمی بارها به اینجانب و سایر دوستان قول و وعده داده که با همکاری افرادی چون آقایان کروبی و موسوی خوئینی، خیل عظیم اصلاح طلبان را هدایت و جریان مردمی و خط امامی اصلاحات را مدیریت کرده و برای همیشه آن را تثبیت کند.
نام رسول منتجب‌نیا در فهرست یاران خاتمی در تهران وجود نداشت.حزب اعتماد ملی و در رأس آن، مهدی کروبی از ماه‌ها پیش تلاش کرد که به انحای مختلف حساب خود را از کسانی که آنان را اصلاح طلبان تندرو یا افراطی می‌نامد، جدا کند. کروبی اصرار داشت که به‌طورمستقل وارد انتخابات شده و با هیچیک از گروه‌های اصلاح طلب ائتلاف نکند.
مهدی کروبی، دبیرکل حزب اعتماد ملی هم پیشتر در تلاش برای جدا کردن حساب
محمد خاتمی از برخی گروه‌های اصلاح طلب که این روزها خود را اصلاح طلبان پیشرو می‌نامند گفته بود با آقای خاتمی هیچ گونه اختلافی ندارد و تنها مشکلش با جمع قلیلی از اصلاح طلبان است که همواره در ایام حکومت اصلاحات، با ارزش‌ها دست و پنجه نرم می‌کردند و روحانیون و مسئولان را نگران می‌ساختند.
البته کروبی پیشتر از سید محمد خاتمی انتقادی کرده بود مبنی بر اینکه با وجود آنکه وی ریاست‌جمهوری اش را مدیون تلاش‌های کروبی بوده ولی چرا زمانی که کروبی درانتخابات نهم نامزد شده از سوی خاتمی هیچ حمایتی صورت نگرفته است؟
کروبی با وجود طرح این انتقادات، مشخص نمی‌کند که می‌خواهد نماینده کدام جریان فکری و سیاسی درمیان مردم باشد؟
انتشار نامه قائم مقام حزب اعتماد ملی به خاتمی در آستانه دور دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی را می‌توان دارای چندین پیام دانست:
1 - با توجه به ناکامی حزب اعتماد ملی در دور اول انتخابات، احتمالاً لایه‌های فوقانی این حزب به این تحلیل رسیده‌اند که درصورت پشتیبانی شخص محمد خاتمی از فهرست انتخاباتی این حزب، اقبال رأی دهندگان به نامزدهای این حزب می‌توانست بیشتر باشد و به این ترتیب در تلاشند در دور دوم انتخابات، امضای خاتمی را پای فهرست خود داشته باشند.
2 - با توجه به اینکه انتشار این نامه ( چند روز پس از دادن یک نامه 4 صفحه‌ای خصوصی به خاتمی) به احتمال زیاد پس از مذاکرات بسیار انجام گرفته، می‌توان این نتیجه را گرفت که اعتماد ملی در جلب حمایت خاتمی ناکام مانده و با علنی کردن این نامه درصدد است مرزبندی خود با اصلاح طلبان را پررنگتر از گذشته کرده و به گونه‌ای با این طیف سیاسی و مهم‌ترین حامی آنها، یعنی محمد خاتمی اتمام حجت کند.
3 - انتقادهای تند حزب اعتماد ملی از اصلاح طلبان در آستانه انتخابات، توانست خطر رد صلاحیت نامزدهای این حزب را تا حدودی تعدیل کند و بعید نیست که در ترسیم مرزبندی جدید هم، این حزب به مرحله دوم انتخابات چشم داشته باشد.
4 - بعضی ناظران سیاسی، این نامه را آغاز فشارها به محمد خاتمی برای جلب حمایت او از نامزد حزب اعتماد ملی در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده نیز ارزیابی می‌کنند.