همشهری آنلاین- زینب زینال زاده: براساس مصوبه سال ۱۳۸۲ مقرر شد پردیس مرکزی دانشگاه تهران که اکنون ۲۱ هکتار مساحت دارد؛ از شمال تا بلوار کشاورز، از غرب تا خیابان کارگر، از جنوب تا خیابان انقلاب اسلامی و از شرق تا خیابان وصال شیرازی، توسعه یابد و مساحت آن به ۵۲ هکتار برسد. برای اجرایی شدن این طرح، دانشگاه باید املاک محدوده طرح توسعه را تملک می‌کرد که به گفته اهالی این کار با یک سیاست نادرست انجام و در اصطلاح به «زخمی شدن» املاک منجر شد. از سوی دیگر، اعلام قانون منع خرید و فروش و ساخت و ساز در محدوده طرح توسعه، موجب فریز شدن املاک شد و همین معضلات زمینه‌ای فراهم کرد تا عده‌ای لقایش را به عطایش ببخشند و به اجبار از محله کوچ کنند.
به گفته شهروندان، بلاتکلیف ماندن طرح توسعه دانشگاه تهران جز آشفتگی، سلب آرامش و ایجاد نابسامانی و از بین بردن حقوق شهروندی تاکنون دستاوردی نداشته است.
خردادماه امسال بود که خبرنگار همشهری محله برای تهیه گزارش از وضعیت املاک محدوده طرح توسعه دانشگاه تهران و مشکلات مردم، به میان اهالی رفت و آنها گلایه‌هایشان را این گونه بیان کردند: «طرح توسعه دانشگاه تهران که قرار بود موجب اعتلای علم و دانش کشور شود به سبب بی برنامگی متولیانش، زندگی ساکنان را نابودی کرد و اصالت و هویت محله را از بین برد. تا پیش از مطرح شدن موضوع طرح توسعه دانشگاه تهران، در آرامش زندگی می‌کردیم و محله دانشگاه از بهترین محله‌های قلب پایتخت بود. همگان آرزوی خرید خانه و زندگی در آن را داشتند. امروز رها شدن خانه‌های تملک شده و از بین رفتن بافت مسکونی و کوچ خانواده‌های با اصالت، موجب افزایش آسیب‌های اجتماعی و ایجاد شب مردگی شده است.»
اهالی بر این باور بودند که اگر تملک از سوی مسئولان دانشگاه درست و اصولی انجام می‌شد، شاید هیچ یک از این مشکلات به وجود نمی‌آمد. آنها می‌گفتند که مسئولان دانشگاه برای همراه کردن اهالی با خودشان شرایطی ایجاد کردند تا آنها چاره‌ای جز همراهی نداشته باشند. به عنوان مثال مسئولان دانشگاه در یک کوچه، ۲ باب خانه را تملک کردند یا در برخی از کوچه‌ها املاک رها شدند و در بعضی دیگر آنها را به خوابگاه تبدیل کردند. همین کارها تناسب محله و بافت جمعیتی را بهم زد و مزاحمت‌هایی برای همسایه‌ها ایجاد کرد. حتی با تبدیل شدن برخی از املاک به پارکینگ‌های اختصاصی، آرامش از ساکنان سلب شده است.
- تعیین تکلیف برای طرح توسعه دانشگاه تهران
«محمد سعید ایزدی»، معاون وزیر راه و شهرسازی شاید تنها مسئولی بود که در آن زمان در برابر گلایه شهروندان عکس العمل نشان داد و در باره تعیین تکلیف طرح توسعه دانشگاه تهران گفت: «مسئولان دانشگاه تهران در سال های اخیر بر اساس منابعی که از دولت گرفته‌اند، اقدام به تملک برخی از پلاک‌ها کرده‌اند که همین بی نظمی و بی برنامگی در تملک، برای کسانی که در این محدوده زندگی می‌کنند مشکلات عدیده‌ای ایجاد کرده است. بنده از ساکنان محله عذرخواهی می‌کنم. به مسئولان دانشگاه، برای رفع مشکلات پیش آمده، فرصت کوتاهی داده می‌شود تا طرح پیشنهادی خود را برای تعیین تکلیف پروژه توسعه دانشگاه تهران ارائه دهند. اگر در موعد مقرر این کار انجام نشود با توجه به نگرانی‌ها و نارضایتی های شهروندان، به زودی یا طرح را ابطال می کنیم و یا براساس ضوابط و در چهارچوب قوانین و با رعایت برخی از شروط، اقدام به تملک خانه‌های باقی مانده خواهیم کرد.»
- ایرادات طرح برطرف می‌شود
«محمد نیلی احمد آبادی»، رئیس دانشگاه تهران هم پس از اظهار نظر معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: «طرح توسعه دانشگاه تهران، یک طرح ملی است که به سبب نبود اعتبار کافی برای تملک اراضی اطراف دانشگاه تهران، موجب گلایه مندی شهروندان شده است، اما امسال دولت متعهد شده تا اعتبار تملک اراضی طرح را بپردازد که بخش زیادی از مشکلات با این کار برطرف می‌شود.»
- املاک از فریز خارج شدند
۲۵ خردادماه 98، خبری مبنی بر اینکه «براساس مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری، خانه‌ها، آپارتمان ها و مغازه‌های تملک نشده، از طرح ساماندهی دانشگاه تهران خارج شدند.» منتشر و موجب شادی اهالی شد، زیرا با این تصمیم، فریز شدن املاک تجاری و مسکونی محدوده طرح توسعه دانشگاه تهران که مشکل چند ساله مردم بود، برطرف می شد و اهالی می‌توانستند اقدام به مرمت، بازسازی و حتی تخریب و نوسازی خانه‌هایشان کنند.
طرح ملی بیش از ۵ سال زمان می‌برد
اما اواخر پاییز امسال بود که «علی محقر»، مدیر اجرایی طرح توسعه دانشگاه تهران، آب پاکی را روی دست ساکنان ریخت و گفت: «طرح توسعه دانشگاه تهران، طرح ملی است و طرحی نیست که در طی ۵ سال به نتیجه برسد. بنابراین خبرهای منتشر شده مبنی بر ملغی شدن طرح صحت ندارد.»
- حمایت رئیس جمهور از طرح توسعه
حالا دیگر مشکلات مردم مطرح نیست و ملغی شدن طرح توسعه یا ادامه دادن آن به چالش میان مسئولان تبدیل شده است تا جایی‌که رئیس جمهور برای برطرف شدن این معضل به «لعیا جنبدی»، معاون حقوقی ریاست جمهوری دستور می‌دهد تا اختلاف بین وزارت علوم، بهداشت و درمان را با وزارت راه و شهرسازی در رابطه با طرح توسعه دانشگاه تهران بررسی کند. او هم طی نامه‌ای می‌نویسد: «مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی مبنی بر توقف طرح توسعه دانشگاه تهران، خلاف مصوبه هیئت وزیران و مصوبات پیشین آن شورا است و بر این اساس، خلاف قوانین است.»
با همین نوشته و رأی معاونت حقوقی ریاست جمهوری طرحی که موجب نارضایتی چندین دهه‌ای اهالی این محدوده شده بود و شورای شهر تهران و سازمان‌های مردم نهاد پیگیر لغو این طرح بودند، دوباره اجرایی خواهد شد.
- اهالی همچنان در سردرگمی
با همه این اظهار نظرها و پیگیری‌ها باز هم ساکنان به پاسخ درست و شفافی نمی‌رسند. «جمشید رحمانی پناه»، نماینده اهالی و معتمد منطقه 6 می‌گوید: «مسئولان، توپ مدیریت نادرست را در زمین یکدیگر رها می‌کنند و حرف‌های آن موجب سردرگمی بیشتر شهروندان می‌شود. به جای اینکه جلسه بگذارند و به نتیجه درست و نهایی برسند، حرف‌های یکدیگر را رد می‌کنند و با همین کار چند سالی است که این طرح در بلاتکلیفی مانده و به مرحله اجرا نرسیده است.»
- راه‌اندازی دفتر تسهیل گری
آخرین اظهار نظر درباره این طرح متعلق به«تورج فرهادی» شهردار منطقه 6 است که در دیدارهای مردمی مدام با گلایه‌های شهروندان در خصوص فریز شدن منازلشان در طرح توسعه ملی دانشگاه مواجه می شود. او می‌گوید: «توسعه دانشگاه تهران، طرحی ملی است و دانشگاه تهران ظرفیتی ملی و بین المللی دارد. در خصوص مشکلات ایجاد شده نه می‌توان مردمی را که درآن اطراف زندگی می‌کنند نادیده گرفت و نه نسبت به توسعه دانشگاه تهران و تاثیری که در گسترش فناوری و استارت آپ ها و پارک‌های فناوری خواهد داشت، بی توجه بود.»
او ادامه می‌دهد: «فریز شدن املاک شهروندان در محدوده طرح توسعه سال‌هاست باعث نگرانی شده و افراد مختلفی هم اظهار نظر کردند که در نهایت براساس آخرین نامه معاونت حقوقی ریاست جمهوری طرح باید اجرا شود.»
شهردار منطقه درخصوص اقدامی که قرار است انجام شود هم این چنین می‌گوید: «در برابر چنین مشکل ایجاد شده تنها کاری که می‌توان انجام داد، تاسیس دفتر تسهیل گری است که بتوانیم در آن مطالبات اجتماعی و اقتصادی مردم را بررسی و پیگیری کنیم. کارشناسان این دفتر باید تمام ابعاد اجرای این طرح را برای شهروندان توضیح دهند تا آنها با فراغ خاطر در مورد ملکشان تصمیم گیری کنند.»
فرهادی در پایان اظهار می‌کند: «با در نظر گرفتن همه ابعاد پروژه اولین نگاه و رویکرد این است که ابتدا رضایتمندی برای مردم ایجاد شود و سپس این پروژه ملی نیز ابتر نماند.»