همشهری آنلاین - بهاره خسروی : تلاش مادر برای منصرف کردن دختر بزرگ خانه بی فایده بود. رویا ماکت را ساخت و در مدرسه نمره قبولی گرفت. این تشویق و تایید، آغاز راه فعالیت ها و موفقیت های پژوهشی «رویا مولوی» شد. مسیری که در ادامه راه با پیوستن «مهدی مولوی» و «کیمیا مولوی» و حتی پدر و مادر به این پژوهشگر جوان تا رسیدن به سکوی نخست جشنواره «سلول های بنیادی» در بخش مقاله های پژوهشی منجر شد. در این گزارش برای آشنایی با مسیر موفقیت این خانواده پژوهشگر، میهمان خانه آنها شدیم.
- همسفران فرزند پژوهشگر
در یک بعد از ظهر سرد زمستانی، میهمان خانواده گرم و با صفای مولوی در تکه دهم پایتخت، خیابان «مالک اشتر» شدم. خانواده جوان و پر انرژی که فرزندانش در کار پژوهش و تحقیق دستی بر آتش دارند و با کسب رتبه نخست کشوری در زمینه پژوهش و مقاله نویسی در رشته سلول های بنیادی، خوش درخشیدند. رویا مولوی، فرزند نخست این خانواده، در حال حاضر دانشجوی سال دوم رشته «زیست شناسی» دانشگاه «پیام نور» است. علاقه او به تحقیق و کارهای پژوهشی زمینه ساز ایجاد انگیزه میان خواهر و برادر کوچکترش شد تا آنها نیز همسفر فعالیت های پژوهشی و تحقیقاتی خواهر بزرگ تر شوند.
رویا گریزی به روزهای دبیرستان و حضورش در پژوهش سرای دانش آموزی «اندیشه پویا» در خیابان «هاشمی» می زند و در ادامه نقل می کند: «در مدرسه، یک دوره کلاس های آموزشی درباره اهمیت پژوهش و فعالیت هایی از این دست برگزار شد و من در آن شرکت کردم. سال دوم دبیرستان با پژوهش سرای اندیشه پویا آشنا شدم و به سبب علاقه فراوانم به کارهای پژوهشی، همراه برادرم مهدی، در دوره های «زیست فناوری» این مرکز شرکت کردیم. هر دو علاقه مند پژوهش در رشته سلول های بنیادی شدیم و خانم «انصاری» مدیر پژوهش سرای اندیشه پویا ما را به پژوهش سرای «ملاصدرا» که در آن پژوهش در زمینه سلول های بنیادی به شکل تخصصی تر انجام می شد، معرفی کرد. بیشتر فعالیت های پژوهشی ما بین رشته ای است و مقاله هایی با ترکیبی از رشته های زیست فناوری، سلول های بنیادی ، «نانو» و «اپتیک» ارائه دادیم. سال نخست در جشنواره سلول های بنیادی، مقطع دانش آموزی شرکت کردیم و عنوان سوم مسابقات را در حوزه «مقاله نویسی» کسب کردیم.»
کسب مقام سومی کشوری برای این خواهر و برادر دست گرمی بود تا سال دوم در همان جشنواره، در بخش مقاله های پژوهشی سلول های بنیادی رتبه نخست کشوری را کسب کنند. رویا درباره دیگر موفقیت های خانوادگی شان توضیح می دهد: «پس از جشنواره سلول های بنیادی در جشنواره زیست فناوری شرکت و رتبه سوم کشوری را کسب کردیم.»
- اخراج برای علم فراتر از کلاس
رویا در میان صحبت هایش از خاطرات شیرین پژوهشی اش تعریف می کند و می گوید: «در دوران تحصیل در مدرسه به درس زیست شناسی علاقه فراوانی داشتم و همیشه بالاترین نمره کلاس را می گرفتم. علاقه ام به مطالعه و تحقیق موجب شد برای یادگیری، همیشه از همشاگردی ها و معلم هایم یک پله جلوتر باشم. یک روز سر کلاس درس زیست شناسی سوالی پرسیدم که خارج از اطلاعات کلاس و معلم بود و معلم از کلاس اخراجم کرد.»
رویا، پژوهشگر جوان و پر ایده گزارش ما این روزها علاوه بر انجام کارهای پژوهشی و تحقیقاتی در رشته های مختلف، در بیمارستان ها برای درمان بیماری های صعب العلاج ایده می دهد. او بر این باور است پژوهش علاوه بر اینکه موجب گشودن پنجره های تازه به روی علم و فناوری می شود، در زندگی نیز نقش مهمی دارد، چرا که افزایش میزان اطلاعات به انتخاب سبک صحیح زندگی افراد کمک فراوانی می کند. موضوعی که متاسفانه در سیستم آموزشی آموزش و پرورش تنها در حد یک جمله روی کاغذ است و در عمل به آن هیچ توجهی نمی شود.
او ادامه می دهد: «زمانی که کتابی را مطالعه می کنیم اطلاعات محدودی را کسب می کنیم اما با تجربه و تحقیق، اطلاعات و آگاهی های کاربردی تری را برای زندگی کسب می کنیم. با پژوهش می توانیم همه جوانب مورد نیاز یک علم را بسنجیم. اما متاسفانه پژوهش در سیستم آموزش و پرورش ما جایگاه چندانی ندارد و بسیاری آن را مانع درس خواندن می دانند. البته با توجه به نوع آموزش ها این اتفاق می افتد و در بسیاری از مواقع پژوهش، مانع از درس خواندنم شده است.»
- پخت وپزهای پژوهشی
قبولی در دانشگاه مسیر علاقه فرزندان خانواده مولوی را تغییرداد و هرکدام دنبال علاقه شان رفتند. مهدی مولوی، فرزند دوم خانواده، دانشجوی سال اول «مهندسی صنایع غذایی» دانشگاه «علوم تحقیقات» است و علاقه مند دنبال کردن حرفه آشپزی در سطح بین المللی و شرکت در فستیوال های جهانی است. او درباره این تغییر مسیر می گوید: «از همان دوران کودکی که مادرم آشپزی می کرد و «دلمه» می پیچید با اشتیاق کنارش می نشستم و با دقت به کارش نگاه می کردم. فکر می کنم کار آشپزی هیچ منافاتی با فعالیت های پژوهشی ندارد و من هم چنان دنبال تحقیق و پژوهش هستم. آشنایی با خواص انواع مواد غذایی به سلامتی جسم کمک فراوانی می کند و می توان با ترکیب مواد مختلف غذایی یک غذای خوشمزه و جدید ابداع کرد. همچنین با خواندن کتاب می شود به اطلاعات زیادی در حوزه علوم آشپزی دست پیدا کرد و با شناخت ماده های غذایی مضر، باکتری ها و میکروب های آسیب رسان می توان آن را از سبد غذایی حذف کرد.»
به باور مهدی، هر مقدار که دایره پژوهش ها بالاتر باشد به همان اندازه می توان در زمینه ابداع غذاهای تازه ایده داد. البته ایده های متناسب با ذائقه افراد. او با لحنی طنزگونه از ایده رده شده اش در جشنواره می گوید: «براساس تحقیقاتی که داشتم، «جلبک» از آن دست خوراکی های پر خاصیت برای سلامتی جسم است، اما خوشمزه نیست. به همین بهانه، در جشنواره، ایده استفاده از جلبک و جایگزینی آن به جای گوشت را دادم که رد شد.»
مهدی که دوره های آشپزی را زیر نظر استادان مجرب آموزش دیده در فکر شرکت در المپیاد فنی و حرفه ای آشپزی و نوشتن کتابی از ترکیب مزه ها و غذاهای جدید است.
- بی توجهی به مقوله تحقیق
مهدی مولوی از بی توجهی به موضوع مهم تحقیق و پژوهش در سیستم آموزش و پرورش گلایه می کند و می گوید: «متاسفانه بسیاری از تحقیقات و پژوهش ها در بخش دانش آموزی از سوی مدرسه یا حتی ارگان های برپایی جشنواره ها مورد بی مهری قرار می گیرد. سال گذشته در جشنواره «گیاهان دارویی» همراه خواهرم شرکت کرده بودیم. چون سطح تحقیقات ما بالا بود، کارمان را رد کردند. سطح کار ما بر اساس نظر داوران در سطح دانشجویی بود. اما همین کار هم به جشنواره های دانشجویی ارجاع ندادند و حتی توضیحات ما را هم قبول نکردند.»به گفته مهدی، حتی پس از پایان جشنواره ها از نخبه ها حمایت چندانی برای اجرای پروژه های علمی نمی شود و تنها برای کسب عنوان نخست آنها، دریافت یک کیف چرمی از برند سرمایه گذار جشنواره بوده است.
- همراهی مدرسه با پژوهشگران
کیمیا مولوی، دختر کوچک خانواده، دانش آموز کلاس نهم، به موضوع اهمیت و حمایت از دانش آموزان پژوهشگر در زمان شرکت در جشنواره های علمی اشاره می کند. کیمیا بیشتر علاقه مند کارهای هنری است. او در جشنواره زیست فناوری در بخش کار با حیوانات مقام نخست کشوری را کسب کرده است .کیمیا می گوید: «برای شرکت در جشنواره زیست فناوری به سبب کار و تحقیق در پژوهش سرا، یک هفته ای مدرسه نرفتم. همین یک هفته کافی بود تا از درس عقب بیفتم، اما مدرسه با من همکاری کرد . به گمانم یکی از راه های ایجاد علاقه به پژوهش برای دانش آموزان، حمایت و همراهی مدرسه با آنها است.»
- بچه ها را دست کم نگیریم
«رویا، پژوهشش را با ساخت یک ماکت آغاز کرد. حتی تلاش کردم مانع کارش شوم و به او گفتم کلی زحمت می کشی و از درس عقب می مانی! مگر به این ماکت جایزه می دهند.» «زهرا بیاناتی»، مادر خانواده، با بیان این مطلب سر صحبت را باز می کند و می گوید: «اما ماکت رویا قبول و با همین موفقیت دلگرم شد و کارهای پژوهشی را آغاز کرد. من و پدرش هیچ وقت توانمندی های بچه ها را دست کم نگرفتیم و همیشه پا به پای بچه ها حرکت کردیم. بعضی مواقع نگران این بودیم که از درس و مدرسه عقب نیفتند. اما وقتی بچه ها روی سکو رفتند و جایزه گرفتند، همه خستگی ها و دغدغه هایمان را به باد فراموشی سپردیم. سفارش می کنم به همه پدر و مادرها که هیچ وقت استعداد های فرزندانشان را هر چند کم و جزئی، دست کم نگیرند.»
«جواد مولوی»، پدر خانواده، باور دارد علم و صنعت هر دو به یکدیگر گره خورده اند. او در ادامه توضیح می دهد: «بچه ها در کنار علم و کارهای پژوهشی بی تردید باید حرفه و فنی را هم یاد بگیرند. چرا که در زندگی هم علم لازم است و هم فن و حرفه. به همین دلیل همیشه فرزندانم را به یادگیری فن و حرفه ای تشویق می کنم.»