حسن حسن زاده- همشهری آنلاین: برخی معتقدند نام دارآباد از شمار زیاد درختان در این آبادی گرفته شده و برخی نیز به روایت‌های دیگر از علت نامگذاری این آبادی قدیمی اشاره می‌کنند. در ادامه با «علیرضا زمانی» تهران‌شناس درباره روایت‌های دیگری که از نامگذاری دارآباد وجود دارد گفتگو کردیم.
وقتی مظفرالدین شاه مهمان دارآباد شد
در جستجو برای علت نامگذاری محله‌ها و آبادی‌های شمیران به روایت‌های مختلفی می‌رسیم. روایت‌هایی که گاهی سینه به سینه و به صورت شفاهی میان شمیرانی‌ها نقل شده و گاهی نیز در منابع مکتوب به آن اشاره شده است. اگرچه به نظر می‌رسد نام دارآباد به درختان پرشمار و آب و هوای خوش این آبادی اشاره دارد اما «علیرضا زمانی» به دیگر روایت‌های موجود درباره علت نامگذاری دارآباد اشاره می‌کند. روایت‌هایی که اگرچه آنها هم قطعیتی ندارند اما با توجه به قرائن و شواهد، بررسی آنها برای جستجوی علت نامگذاری دارآباد خالی از لطف نیست.
زمانی می‌گوید:« درباره علت نامگذاری محله‌ها و آبادی‌های شمیران، روایت‌هایی مختلفی وجود دارد. گاهی این روایت‌ها به صورت سینه به سینه و شفاهی نقل شده و لازم است درباره سندیت آنها تحقیقات و بررسی‌های بیشتری انجام شود. روایت‌هایی که اگرچه برخی از آنها به حقیقت نزدیک‌اند اما برخی دیگر نیاز به بررسی بیشتر دارند. به عنوان مثال در مورد نامگذاری محله ونک، اگرچه به روایتی نام این محله از درختان ون گرفته شده اما موضوع کوچ ایل ونک از سمیرم اصفهان به این منطقه نیز در نامگذاری این آبادی قابلیت بررسی و توجه دارد. همین مسئله در مورد نامگذاری دیگر آبادی‌های شمیران هم صادق است.»
زمانی درباره روایت رایجی که از علت نامگذاری دارآباد وجود دارد، می‌گوید:« نام دارآباد قدمت بسیار زیادی دارد. عده‌ای معتقدند نام این محله از کلمه دار به معنای درخت گرفته شده و دلیل این نامگذاری را هم وجود درختان بسیار در دارآباد دانسته‌اند. این گروه برای محکم شدن استدلال و برای ارائه سند، به ماجرای ساخت کاخ مظفرالدین شاه قاجار در محدوده فعلی دارآباد اشاره می‌کنند. اینکه پزشکان به دلیل آب و هوای خوب و وجود دار و درخت بسیار در دارآباد به مظفرالدین‌شاه که به بیماری ریوی مبتلا شده بود پیشنهاد می‌کنند کاخی در این محدوده بسازد. کاخی که بعدها به عنوان آسایشگاه مسلولین برای مبتلایان به بیماری سل استفاده می‌شود. در واقع به اعتقاد این گروه، نام دارآباد و وجود شمار فراوان درختان در این آبادی، پزشکان را برای این توصیه و مظفرالدین‌شاه را برای ساخت کاخ ترغیب کرده است.»
از دارآباد کهنه تا دارآبادی که امروز می‌شناسیم
درباره نامگذاری برخی آبادی‌های شمیران، روایت‌های مختلفی وجود دارد که لازم است بررسی دقیق‌تری درباره آنها انجام شود. زمانی اما به روایت‌های دیگری که می‌توان برای علت نامگذاری دارآباد برشمرد، اشاره می‌کند:« کلمه دار در فرهنگ لغت، معانی متعددی دارد. دار در معنای عام یعنی درخت. همانطور که در گویش مازندرانی هم دار به معنای درخت آمده است. اما این واژه معانی دیگری هم دارد. در فرهنگ لغت در مقابل کلمه دار به واژه‌های خانه، کاشانه و سرا می‌رسیم. همچنین در تهران قدیم واژه‌هایی چون دارالاخلافه، دارالحکومه، دارالسلطنه و... داریم که به معنای دوم این واژه اشاره دارد. با این بیان، در نامگذاری محله دارآباد حتی می‌توانیم به معانی دوم این واژه هم توجه کنیم.» اهالی قدیمی دارآباد، کسانی که تاریخ گذشته محله را از زبان پدران خود شنیده‌اند، با عبارت «دارآباد کهنه» آشنایی دارند.
زمانی می‌گوید:« در روزگار گذشته و حداقل در دوران پیش از قاجار، دارآباد به محدوده‌ای غیر از محل کنونی این محله گفته می‌شد. در واقع، آبادی قدیمی دارآباد در جنوب محله ازگل امروزی و در جنوب‌شرق سوهانک فعلی قرار داشت. هنوز هم برخی از اهالی قدیمی دارآباد نام دارآباد کهنه را که از پدران خود شنیده‌بودند، به یاد دارند. ساکنان آن محدوده ظاهرا در دوره‌ای به دلیل کم‌آبی و یا برای دسترسی به منابع آبی بیشتر به محدوده فعلی دارآباد کوچ کرده‌اند. در جستجو برای علت نامگذاری دارآباد، باید بررسی کرد که آیا در محدوده دارآباد کهنه هم درختان بسیاری وجود داشته است؟ شواهد اما نشان می‌دهد که در آن محدوده شمار درختان برخلاف دیگر آبادی‌های شمیران چندان زیاد نبوده است. با این بیان در جستجوی برای علت نامگذاری دارآباد می‌توانیم به دیگر معانی واژه مثل خانه، سرا و کاشانه هم توجه کنیم.»