هویت شهری
-
روح انسانی در کتبیه‌های ادیان | نمادهای خوش‌شانسی بر سردر خانه‌های زرتشتی کدامند؟
مفاهیم شمار فراوانی از نوشته‌های کتیبه های سردر منازل در محله‌های تهران قدیم ریشه در باورهای دینی و مذهبی داشتند و بازگوکننده هویت و شخصیت سازندگان و صاحبان منازل بودند.
-
مجموعه‌ای از کتیبه‌های بی‌نظیر روی یک دیوار
کتیبه سردر سرای وکیل‌التجار در میدان اعدام یکی از زیبا و منحصر به فردترین کتیبه‌های خانه‌های قدیمی تهران به شمار می‌رود.
-
این حمام تاریخی به وصیت یک زن باردار ساخته شد
۸۳سال قبل، وصیت زنی آبستن بعد از مرگش باعث ساخت زیباترین حمام مدرن و تاریخی تهران شد.
-
نذر هشتادساله در خانه کدخدای پونک | ۷ شبانه‌روز پای دیگ حاجت‌ها
محله پونک مانند هر محله‌ای روزگار خاطره‌ساز و آداب و فرهنگ‌های خاصی داشته که یکی از آنها، سمنوپزان بوده و هر سال در ماه‌های فروردین و اردیبهشت برگزار می‌شده است. هر خانواده‌ای با هر نیتی در این نذر که با آداب خاصی در خانه کدخدای ده پونک برپا می‌شد مشارکت می‌کرد.
-
«سپیر» در جنگ جهانی به داد تهرانی‌ها رسید
بیمارستان سپیر، اولین مرکز درمانی و بیمارستان محله اودلاجان است که کلیمیان آن را بنا کردند.
-
حقایقی در باره هتل‌های بی‌ستاره تهران قدیم
کاروانسراها در تهران قدیم برای مسافرانی که کلی رنج سفر را تحمل می‌کردند حکم هتل چند ستاره را داشتند. در تهران قدیم معمولاً بیشتر کاروانسراها به دلیل موقعیت تجاری بازار و همچنین به دلیل اینکه محل تخلیه بار بود، بیشتر در حوالی همین محدوده می‌ساختند. قصه کاروانسراهای اودلاجان را اینجا بخوانید.
-
سرچنبک، جمعه‌بازار معروف تهران قدیم
سرجمبک، سرچنبک یا سرجنبک نام دو میدان معروف محله اودلاجان بود که به‌عنوان محل اصلی دادوستد محله اهمیت خاصی داشت.
-
باغ‌های از یاد رفته اودلاجان
تهران این قریه کوچک در روزگاری که هنوز رخت و لباس شهر را برتن نکرده بود پر از باغ‌های سرسبز و پر میوه بود. باغ‌هایی که روزگاری نشانه زنده بودن، موجودیت و هویت این کهنه پایتخت ایرانی محسوب می‌شد. در واقع آبادانی و هویت اغلب محله‌های تهران کنار همین باغ‌ها شکل گرفت.
-
روزگار پهلوانان اودلاجان | وقتی گردشگر ایتالیایی سراغ زورخانه نجات را می‌گرفت
منش و زندگی اهالی اودلاجان با پهلوانی پیوند خورده است. محال است مهمان خاطرات قدیمی‌های محل شویم و آنها از زورخانه‌ها و گود آن نگویند.
-
محله اعیان‌نشین تهران قدیم کجا بود؟
محله بزرگ و تاریخی اودلاجان در گذشته زیرمحله‌های متعددی را در خود جای‌داده بود. در نقشه‌هایی که از تهران قدیم موجود است می‌توان این محله را مشاهده کرد.
-
در نخستین بانک تهران، چای بنوش و دیزی بخور!
صدای آرامبخش جاری شدن آب از فواره حوضچه آبی رنگ، گوش را نوازش می‌کند و چشم‌ها هم در پس گره‌چینی پنجره‌های رنگی ارسی به تماشای فضا نشسته است.
-
قنات معروف اودلاجان و ماجرای طفلی که از خشم فتحعلی شاه در امان ماند
اودلاجان محله قنات‌ها و آب انبارهاست. کاشی‌های لاجوردی و چشم‌نواز آب‌انبار خانه اردیبهشت در اودلاجان تاریخ این آب‌انبارها را به دوره صفویه و زندیه و گاه بیشتر نسبت می‌دهد.
-
شهید سید حسن مدرس و خانه‌ای که با پول قرضی خرید
علما، وزرا، درباریان و شخصیت‌های تاریخی و معروف بخش بزرگی از تاریخ فرهنگی و اجتماعی اودلاجان را به خود اختصاص داده‌اند.
-
یادگار زیبای خوشنویس نابغه قاجاری
خانه میرزا عباس نوری، مقلب به میرعماد ثانی، نابغه خوشنویسی عهد قاجار یکی از خانه‌های زیبای محله اودلاجان بود. میرزا عباس از آنجایی که اهل ذوق و هنربود بالطبع خانه را با گچبری، کاشیکاری اتاق‌ها، ایوان و حیاط سرسبز با حوض وسط و درخت‌ها و باغچه پرگل و زیبا طراحی کرد .قصه این خانه زیبا را بخوانید.
-
اودلاجان به روایت هارون | داستان همزیستی پیروان دو دین الهی
«هارون یشایایی» ۹ دهه از عمرش می‌گذرد و در هر عرصه‌ای که ذهن یاری می‌کند، دستی برآتش داشته و دارد، از ساخت فیلم گرفته تا سیاست.
-
پادکست
رادیو همشهری | کوچه‌گرد ۱۲؛ رسمی باستانی در تهران که قجرها درش را گل گرفتند
تهران شهری بود که تا اوایل پهلوی این رسم مانده از نیاکان را داشت؛ «نقاره‌زنی» یا «نوبت‌زنی». رسمی که در عهد کهن با طبیعت پیوند داشت و درود و بدرود خورشید بود. کوبیدن سازی که نشان از اهمیت طبیعت برای مردم داشت و همنشینی با آفتاب. البته با گذشت زمان در دوره‌های مختلف با مفهومی تازه نواخته شد.
-
عودلاجان یا اودلاجان؟ | رمزگشایی از نام یک محله قدیمی
محله اودلاجان در فهرست محله‌های اعیانی تهران قدیم قرار داشت. از آنجا که در اودلاجان رجال سیاسی و فرهنگی برجسته دوران قاجار خانه داشتند، نام این محله ورد زبان پایتخت‌نشینان و زندگی در گذرهای اعیانی آن نیز رویای تهرانی‌ها بود. در ادامه به رمزگشایی از نام این محله پرداخته‌ایم.
-
رادیو همشهری | کوچه‌گرد ۱۱؛ جشن لنگ‌بندان در قهوه‌خانه‌ها و اعطای مقام استادی
به نظرم شایسته‌سالاری وقتی از بین رفت که «لنگ» تبدیل شد به پارچه‌ای بی‌ارزش که به درد پاک کردن می‌خورد، هرچه هم کهنه‌تر بهتر و آب‌گیرتر. اما در گذشته لنگ معنایی فراتر از این حرف‌ها داشت و لنگ‌بندان، یکی از آداب و رسوم مهم و پی و بنیاد شایسته‌سالاری بود.
-
اودلاجان؛ نخستین سکونتگاه کلیمیان در تهران
کلیمیان از نخستین ساکنان محله اودلاجان بودند و با سکونتشان در تهران تغییر و تحولات شگرفی را رقم زدند. از ساخت بیمارستان علوم پزشکی گرفته تا عرصه هنر و سینما.
-
پادکست
رادیو همشهری | کوچه‌گرد ۱۰؛ کسی که بناهای صفویه را کوبید و جایشان خیار کاشت!
صاحب عمارت زیبای مسعودیه در میدان بهارستان را می‌شناسید؟ همین بنا که گچ‌کاری‌ها و کاشی‌کارها و ارسی‌ها و دیگر اجزایش پیش چشم می‌خرامند و وادارت می‌کنند به ثبت کلی قاب زیبا. عادی و هنجار این است که گمان کنیم طبع صاحب این خانه نرم و نازک و خلقش ترد باشد... ولی همیشه همه چیز عادی و هنجار نیست.
-
حکایت مهاجرت اقوام به اطراف میدان راه‌آهن | زنجانی‌ها با نان و جگر آمدند!
ماجرای مهاجرت زنجانی‌ها به راه‌آهن هم در تاریخچه این محله قدیمی حک شده و قدیمی ها معتقدند حضور آنها موجب رونق گرفتن جگرکی‌های اطراف میدان راه‌آهن شده بود.
-
رادیو همشهری | کوچه‌گرد ۹؛ «بچه‌های خیاوان» اولین تهرونی‌ها با لهجه لاتی
قبلا به فاصله میدان شاه سابق یا همین میدان قیام تا چهارراه مولوی را خیابان اسماعیل بزاز می‌گفتند یـا بـه گویش اهالی «اسمال بزاز». جالب اینکه مردم محله خودشان را اهل «خیابون» می‌دانستند و می‌گفتند ما «بچه خیابون» هستیم.
-
سکوی پرتاب بچه‌های راه‌آهن به سوی رویاها
فضای وسیع و سرسبز کانون حر در خیابان شوش غربی و در حوالی میدان بهداری، برای نوجوانان و جوانان چند نسل از محله راه‌آهن در حکم سکوی پرتاب به سوی رویاهاشان بوده است. مثل خانه دوم آنها که اساتید و مدرسان دلسوز آن استعدادهاشان را کشف و برای شکوفایی آنها از هیچ تلاشی فروگذار نکرده‌اند.
-
به یاد شهدای محله راه‌آهن | پدری که پیکر پسرش را اتفاقی دید
اهالی محله راه‌آهن در سال‌های پیروزی انقلاب اسلامی و دوران جنگ تحمیلی همیشه حضوری فعال و پرشور داشتند؛ تقدیم شهدای بی‌شمار گلگون کفن در زمان جنگ و نوبت انقلاب ماحصل همین همراهی است.
-
میرغضب رضا شاه نوازنده و باغبانی چیره‌دست بود
پشت برخی از نام‌های نوشته شده روی تابلوهای کوچه‌ها و خیابان‌های محله راه‌آهن هویت و داستانی خواندنی نهفته است؛ از قصه زندگی نوازنده و موسیقیدانی که برخلاف روحیه لطیف هنری، پاسبان معروف یا میرغضب تهران بود یا روایت جالب ساکنان کوچه دلبخواه از سبک و معماری خانه‌هایشان.
-
ساختمانی که کام تهرانی‌ها را شیرین می‌کرد | تأمین هزینه‌های راه‌آهن با فروش قند و شکر
ساختمان عریض و طویل معروف ضلع شمالی میدان راه‌آهن روزگاری کام تهرانی‌ها را شیرین می‌کرد. ساختمانی که سال‌ها محلی برای تأمین مخارج راه‌آهن بود.
-
پای صحبت بانوی ۸۳ساله چترباز با رکورد ۲۱۸ پرش
«بهجت امام‌علیزاده» از اهالی خیابان مختاری، نخستین بانویی بود که در اوایل دهه چهل موفق به کسب دریافت مدرک چتربازی در ایران شد؛ بانویی که از کودکی سودای پرواز داشت با دیدن یک آگهی تبلیغاتی مربوط به آموزشگاه غیرنظامی چتربازی باشگاه هواپیمایی کشوری برای نام‌نویسی و شرکت در دوره‌های آموزشی اقدام کرد.
-
ماجرای عدس‌هایی که زیر زبان گذاشته می‌شد | رسم همسایگی در مراسم سمنوپزان
روایت همسایگی در کوچه و خیابان‌های محله راه‌آهن زمانی که به‌رسم سمنوپزان محله می‌رسیم شکل دیگری به خود می‌گیرد. همه آستین بالا می‌زدند تا سمنوی نذری پخته و در محله پخش شود.
-
مسافران مهتاب فقط اینجا بیتوته می‌کنند
روزگاری مسافرخانه‌داری یکی از شغل‌های مهم و فراگیر در محله راه‌آهن بود و کم و بیش هنوز هم همین طور است.
-
۳روایت از ۳بانی سازنده خانه‌های الهی در راه‌آهن
محله راه آهن ۳مسجد مهم و حائز اهمیت برای اهالی دارد. مساجد توحید، صاحب الزمان (عج) و شارعی. هر یک از این خانه‌های امن الهی با کمک یکی از بانیان و خیران محله ایجاد شده و رونق گرفته است.