رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو چند روز قبل نسبت به بدهی دولت به شرکت‌های دارویی هشدار داد و گفت: ادامه این وضعیت طی چند ماه آینده، بحران کمبود داروهای خاص را به همراه دارد.
وی با اشاره به اینکه ۱۰ شرکت بزرگ واردکننده داروهای خاص از قبیل داروهای بیماران مبتلا به سرطان، هموفیلی و MS، از مهر سال گذشته تا به امروز بیش از ۸۰ میلیارد تومان از دولت طلب دارند، گفت: از آنجا که داروهای فوق به‌دلیل گرانی با یارانه به مردم تحویل داده می‌شود، شرکت‌های واردکننده موفق به دریافت مبلغ این یارانه از دولت نشده‌اند.
سبحانی با اشاره به اینکه وضعیت موجود طی نامه‌های جداگانه‌ای به معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت، وزیر بهداشت و درنهایت ریاست‌جمهوری نیز ارسال شده است، تاکید کرده بود: با کاهش شدید توان نقدینگی شرکت‌های وارد کننده، پیش‌بینی می‌شود طی ماه‌های آتی شرکت‌های واردکننده قادر به تامین داروهای مورد نیازنباشند که این امر منجر به کمبود داروهای حیاتی و بحران‌های ناشی از این موضوع خواهد شد.
این درحالی است که همین چند روز قبل، جمعی از بیماران پیوند کلیوی در اعتراض به افزایش ۱۰ برابری قیمت داروی ساندیمون درداروخانه هلال احمر به انجمن حمایت از این بیماران پناه برده و در آنجا تجمع کردند. مسئولان داروخانه نیز در پاسخ به اعتراض بیماران فقط همین پاسخ را داشتند: دولت دیگر به نمونه خارجی این دارو یارانه نمی‌دهد، اگر داروی ایرانی می‌خواهید رایگان است اما ساندیمون خارجی با ۱۰ برابر قیمت قبلی عرضه می‌شود.
بیماران می گویند مشکل اساسی که سبب شده است دسترسی به ساندیمون برای بیماران تا این حد با افزایش قیمت همراه باشد، حذف یارانه‌های دارویی از سوی وزارت بهداشت است.
دکتر سیدحمید خویی، عضو هیأت علمی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس انجمن علمی داروسازان ایران، حذف یکباره یارانه‌ها توسط وزارت بهداشت را ازدلایل عمده این نابسامانی می‌داند و به همشهری می‌گوید: برنامه حذف یارانه‌ها توسط وزارت بهداشت، اگر یکباره اتفاق بیفتد، به پیکره نظام سلامت ضربه وارد خواهد کرد.
به‌عنوان مثال، داروی نوزادان نارسی که با زجر تنفسی به دنیا می‌آیند با توجه به حیاتی بودن مصرفش، از اول فروردین ۱۳۸۶ با افزایشی تا حدود ۱۰ برابر همراه بوده است. رئیس انجمن علمی داروسازان ایران، معتقد است که قیمت دارو در ایران از هیچ سیاست مشخصی پیروی نمی‌کند و در اغلب مواقع، بیماران، آخرین گروهی هستند که از این تغییرات مطلع می‌شوند.
البته دکتر خویی، معتقد است که داروی ساندیمون، با بقیه فرق دارد چرا که مشابه داخلی تایید شده‌ای به نام ایمونورال دارد که علاوه بر به همراه داشتن تاییدیه وزارت بهداشت، به تایید انجمن دیالیز ایران هم رسیده است اما مشکل موجود این است که پزشکان هنوز داروی خارجی را تجویز می‌کنند و برای بیماران هم تنها تایید پزشک معالج، لازم است و گرنه آنها حاضرند فرش زیر پای خودشان را هم برای تامین آنچه پزشک تجویزکرده بفروشند.
مشکل هرساله
برخی از کارشناسان معتقدند که همه ساله در چنین روزهایی از سال که بحث در اختیار گرفتن بودجه مطرح می‌شود، مشکلاتی از این دست نیز پیش می‌آید، چرا که اگر وزارت رفاه به بند ب، تبصره ۱۵ قانون بودجه سال ۱۳۸۶ عمل کرده باشد و ۷۵ میلیارد تومان از ۳۰۰ میلیاردی را که در اختیار داشته، تنها برای تامین داروهای خاص به وزارت بهداشت واگذار کرده باشد، نباید کاستی در میزان بودجه به وجود آید که نمودی مثل تغییریارانه‌ها داشته باشد.
این در حالی است که گفت‌وگو با مسئولان وزارت بهداشت و پرداختن به اظهار نظرهای آنها، می‌تواند به‌طور کلی برگ قضاوت‌ها را برگرداند چرا که دکتر مهرداد رضایی، مدیراطلاع رسانی معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت، در این زمینه به همشهری می‌گوید: نه حذف یارانه‌ای صورت گرفته است و نه قراراست که حذفی انجام شود بلکه هر آنچه هست، تعدیل یارانه هاست تا بتوان داروی مورد نیاز تمام بیماران را تامین کرد.
وی ادامه می‌دهد: با توجه به میزان بودجه در نظر گرفته شده برای وزارت بهداشت، لازم است تا برنامه ریزی در زمینه یارانه داروها انجام شود و اگر تغییری هم بوده، تنها کاهش یارانه و نه حذف آن را شامل شده است.
دکتر رضایی برای این کاهش یارانه‌ها هم دلایلی را ذکر می‌کند. او معتقد است وقتی دارویی در ایران با کیفیت مناسب تولید می‌شود که تاییدیه‌های گوناگون مجامع و سازمان‌های بهداشتی را هم به همراه دارد، مناسب است که در زمینه معادل‌سازی یارانه آن دارو با نوع خارجی اش گام برداشته شود.
مدیراطلاع رسانی معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت، تنها مورد از داروهای خاص که کاهش یارانه به آن تعلق گرفته است را سیکلوسپورین یا همان ساندیمون می‌داند و معتقد است که نباید حتی در زمینه کاهش یارانه، سایر داروهای خاص را هم درگیر کرد چرا که در حال حاضر، تنها همین یک قلم، مشمول کاهش یارانه شده است.
داروی ایرانی بخر!
«ما ۳ سال است که از مناسب بودن داروی سیکلوسپورین داخلی برای درمان بیماران کلیوی، مطمئنیم و اگر تاکنون نیز صبرکرده‌ایم برای این بوده است تا با سایر مجامع علمی به اجماع برسیم که خدا را شکر در حال حاضر برسراین دارو با انجمن نفرولوژی ایران به اجماع رسیده‌ایم.»
دکتر رضایی ادامه می‌دهد: ما قطعا به این نتیجه رسیده‌ایم که داروی ایرانی همپای نوع خارجی آن، قادر است برای بیماران مفید باشد اما از آنجایی که ما به هیچ وجه نمی‌توانیم در امر درمان دخالت کنیم بنابراین تنها حمایت خودمان را از نوع داخلی و خارجی برابر کرده‌ایم.
دکتر رضایی براین نکته اصرار می‌کند که حمایت از نوع خارجی به هیچ وجه قطع نشده است بلکه حمایت وزارت بهداشت از نوع ایرانی و خارجی برابر شده و تعدیلی در زمینه یارانه این دارو صورت گرفته است تا وزارت بهداشت بتواند از طریق این برنامه ریزی، داروهای دیگر بیماران خاص را هم ساماندهی کند و از کمبود دارو برای هرگروهی از بیماران خاص جلوگیری به عمل آورد.
آمارهای رسمی وزارت بهداشت هم نشانگر آن است که حداقل ۵۰ درصد از بیمارانی که از داروی ساندیمون استفاده می‌کرده اند، پس از استفاده از نمونه ایرانی، نه تنها مشکل یا عوارضی نداشته‌اند بلکه بعد از مدتی داروی مصرفی خود را، نوع ایرانی قرارداده‌اند.
با این‌حال بیماران کلیوی نگران و سرگردانند. واقعا چه کسی باید آنان را راهنمایی کند؟