رابعه تیموری-همشهری آنلاین: فقط چند متر با بزرگراه شهید آیت الله سعیدی فاصله دارد و صدای حرکت خودروهایی که با شتاب از بزرگراه می گذرند، گوش ها را آزار می دهد. هر چه از خیابان شهید قدرت پاکی دورتر و به خیابان شهید منصوری نزدیک تر می شویم، ساختمان های نونوار بلندقامت بیشتر می شود. اغلب ساختمان های اطراف سرای محله تازه ساز هستند، ملک های قدیمی هم هنوز رنگ و رخی دارند و گرد پیری را زیر پوشش سنگ های مرمر پنهان کرده اند.
روی پیشانی یکی از ساختمان های مجاور سرای محله، عنوان «سفره سرا» نوشته شده و ردیف صندلی های داخل آن پر از مردانی است که بدون نگرانی از دچار شدن به بیماری کرونا، در حال خنده و اختلاط مشغول خوردن دیزی یا نیمرو هستند. صداهایشان مانند همهمه ای نامفهوم از پشت در شیشه ای دیزی سرا شنیده می شود. مکانی پررفت و آمد است و هر لحظه افرادی با هیبت و ظاهر مختلف از آن خارج یا داخل می شوند. به فاصله اندکی از دیزی سرا قهوه خانه ای قرار گرفته که از پشت شیشه های کدرش به زحمت می توان داخل آن را دید، اما تا چند متر پس از قهوه خانه بوی درهم چای و سیگار و صدای قیل و قال مشتریان رهایت نمی کند.
- خیابانی خلوت وکم رفت و آمد
در حریم آزاد شده خط آهن زیرزمینی تهران-تبریز که از ابتدا تا انتهای خیابان شهید منصوری امتداد پیدا کرده،عابر و رهگذری دیده نمی شود و فضای خالی و پر از شن و ماسه اش بر خلوتی و کم رفت و آمد بودن این خیابان افزوده است. درختان حاشیه حریم راه آهن برگ و باری ندارند، اما درختان و سبزه بوستان «نوجوان» که همسایه سرای محله است، حال و هوای پایان زمستان را به خود گرفته اند. بوستان نوجوان خالی است و نیمکت های سرد و یخ زده آن نشان می دهد رهگذری به تازگی در آنجا توقف نداشته است.
کلاس های آموزشی سرای محله به دلیل شیوع ویروس کرونا تعطیل شده و از خانواده هایی که برای استفاده از برنامه های سرا، رنج عبور از حریم ریل، مقابل قهوه خانه و سفره خانه و... را به جان می خرند، خبری نیست. حریم ریل میان راسته شمالی و املاک تجاری و مسکونی راسته جنوبی فاصله زیادی انداخته و خیابان فقط در قرق خودروها و موتورسیکلت های شتابان و مشتریان دود و دم و نیم چاشت های مردانه است.
- یک محله و یک مرکز فرهنگی
«نرگس اسفیدانی» از ساکنان محله آذری است و در دوره های آموزشی سرای محله شرکت می کند. می گوید: «خیابان شهید منصوری همیشه خلوت است و افراد ناباب زیادی در این خیابان پرسه می زنند. ما باید بااحتیاط رفت و آمد کنیم و هر روز با نگرانی خودمان را به سرای محله برسانیم.»
«هما کشتکار» هم دختر نوجوانش را در کلاس های هنری سرای محله ثبت نام کرده است. می گوید: «صبح که کلاس ها شروع می شود، اینجا آنقدر خلوت و دلهره آور است که نمی توانیم فرزندانمان را به تنهایی به کلاس بفرستیم. موقع تعطیلی کلاس ها هم زودتر به سرای محله می آییم تا بچه ها در خیابان معطل نمانند.»
«پرویز تشت زر» مدیر محله آذری است. اومی گوید: «محله آذری حدود ۱۷هزار نفر جمعیت دارد. این جمعیت براساس آمارگیری سال۱۳۹۵ برآورد شده، در حالی که در سال های اخیر بسیاری از خانه های قدیمی محله آذری نوسازی شده اند و باید جمعیت تازه وارد این مجتمع های نوساز را هم به این آمار بیفزاییم. محله آذری با این جمعیت قابل توجه کتابخانه، سینما، فرهنگسرا، خانه فرهنگ، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و... ندارد، سرای محله هم که تنها مرکز فرهنگی این محله به شمار می آید، در محل مناسبی قرار نگرفته است.»
- سرای محله از بافت مسکونی فاصله دارد
تشت زر درباره تاریخچه فعالیت این سرای محله می گوید: «حدود ۹سال برنامه های سرای محله در پارکینگ استیجاری یک خانه قدیمی که در کوچه شهید براتلو قرار داشت، برگزار می شد. شهرداری منطقه حدود ۶سال پیش برای ساخت سرا در این محله اقدام کرد، اما در ۳۰۰متر مربع مساحت آن مکانی برای راه اندازی باشگاه ورزشی یا سالن آمفی تئاتر در نظر گرفته نشده است.»
او به مجاورت سرای محله با بزرگراه شهید آیت الله سعیدی اشاره می کند و می گوید: «قرارگیری سرای محله در مجاورت بزرگراه شهید آیت الله سعیدی و حریم ریل راه آهن باعث احساس ناامنی و کاهش مراجعه اهالی به این مرکز فرهنگی شده است.»مدیر محله آذری ادامه می دهد: «محله آذری با بازارهای مبل یافت آباد و پوشاک امامزاده حسن(ع) همسایه است و اهالی برای دسترسی به مراکز فرهنگی باید مسافت زیادی را طی کنند.»
- فضای مناسب ایجاد کنید
تشت زر به اقداماتی که در سرای محله برای جذب مخاطب و پاسخگویی به نیاز اهالی انجام شده، اشاره می کند و می گوید: «درسرای محله دوره های آموزش نقاشی، تئاتر، چرتکه، موسیقی، خیاطی و کارگاه توان افزایی بانوان برگزار می شود و در آموزش ها اساتید برجسته ای مانند ابوالقاسم مبارکی رئیس انجمن بازیگران ایران، دکتر مجید وکیلی استاد دانشگاه قرآن و حدیث و سعیدی چهره پرداز باسابقه کشور همکاری می کنند. دفتر خیریه کودکان ۸۰ - ۹۰ (کودکان دارای اختلال تکامل هوشی) در این سرای محله مستقر است که نماینده آن به زودی به عنوان سفیر صلح به آلمان می رود.»
مشکلات اهالی برای دسترسی به سرای محله را با «ایرج مرشدلو» شهردار ناحیه یک در میان گذاشتیم. او نصب تابلوهای راهنما و بیلبوردهای اطلاع رسان برای معرفی خدمات سرای محله آذری را از برنامه های مدیریت شهری عنوان کرد و گفت: «در محله آذری با کمبود فضا روبه رو هستیم و فعلا امکان جابه جایی مکان سرای محله وجود ندارد.»
تعدادی از اهالی محله پیشنهاد کرده اند مدیریت شهری در ساختمان های آماده نوسازی بافت مسکونی محله، در ازای معافیت از پرداخت عوارض نوسازی، مکان مناسبی را برای انتقال سرای محله اختصاص دهد.
عکس ها: علیرضا طهماسبی