اهمیت این نمایشگاه برگزاری آن درشرایط تشدید تحریمها از سوی آمریکا و شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی ایران است.
با وجود همه فشارها و برنامهریزیهایی که برای کاهش سرمایهگذاری در کشور انجام شده است نمایشگاه سالجاری با استقبال فراوان شرکتهای خارجی برگزار شد و تلاشهای یکسال اخیر به توسعه مشارکت داخلی در طرحهای نفت و گاز منجر شد که نشانه آن رشد کمی و کیفی حضور شرکتهای داخلی است.
نمایشگاه بینالمللی نفت، گاز و پتروشیمی در کشوری که از منابع سرشار نفت و گاز برخوردار است و بالقوه مهمترین قطب سرمایهگذاری نفت، گاز و پتروشیمی است همواره مورد توجه همه شرکتهای بزرگ و کوچک نفتی در سراسر جهان است.
امروزه شاهد هستیم که جهان با محدودیت منابع انرژی روبهروشده است و این منابع اندک هر روز ارزش بیشتری مییابد و تحولات پیشرو بیشک امکان چشم پوشی مصرفکنندگان انرژی از منابع ایران قابل تصور نیست.
با وجود آنچه گفته شد، بروز مشکلاتی در سیاست خارجی کشور، تحریمهایی را در جهت کاهش سرمایهگذاری در کشور بر ایران تحمیل کرده که این سیاستها که از سوی آمریکا پیگرفته میشود انتظار کاهش سرمایهگذاری در ایران را دامن میزند.
علاوه براین بهنظر بسیاری انتظار این بود که نمایشگاه نفت،گاز و پتروشیمی نیز از توجه و استقبال کمتری برخوردار شود و سیزدهمین نمایشگاه نفت، گاز و پتروشیمی در تهران به نحسی سیزده گرفتار شود.
با این وجود و براساس شواهدی که در جریان 5 روز برگزاری این نمایشگاه شاهد بودیم مانند سالهای قبل این نمایشگاه در سیزدهمین دوره با شرکت گسترده دستاندرکاران این صنعت از داخل و خارج کشور برگزار شد.
در مقایسه با سال گذشته که دوازدهمین نمایشگاه بینالمللی نفت، گاز و پتروشیمی در تهران برگزار شد تعداد شرکتهای خارجی از 519 شرکت به 505 شرکت کاهش یافت ولی تعداد شرکتهای داخلی از نظر کمی و کیفی رشد قابل توجهی داشت.
در نمایشگاه سال گذشته 830 شرکت داخلی شرکت داشتند که در سالجاری این تعداد به 860 شرکت افزایش یافته بود.
درواقع مشارکت گسترده شرکتهای خارجی قابل پیشبینی بود چراکه اهمیت انرژی در اقتصاد جهان تردیدی برای دستاندرکاران این صنعت برای حضور در بازار ایران باقی نمیگذارد.
شرکتهای داخلی و خارجی
رشد حضور شرکتهای داخلی نیز که امسال با افزایش کمی و کیفی روبهرو بود نشانه رقابتپذیری بیشتر در این بخش است که رشد روز افزون تولیدکنندگان داخلی را موجب شده است.
در نمایشگاه امسال مانند سالهای قبل شرکتهایی از آمریکا نیزحضور داشتند که نشانه روشنی از سیاست تلاش برای حفظ بازار ایران به هرقیمت است.
شاید برای اثبات این مسئله استناد به سخنان علیوکیلی مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس بیمورد نباشد که در مصاحبهای در حاشیه نمایشگاه اعلام کرد: بستن درها به روی ایران ممکن نیست.
در شرایطی که تحریمها تشدید شده است هنوز شرکتهای آمریکایی در صنعت نفت ایران به تامین تجهیزات و مشارکت در طرحها مشغولند. این مسئله نشان میدهد که انرژی مزیتی است که بهعنوان یک عامل مهم و حیاتی نقش مؤثری در سیاستهای جاری در جهان و روابط بین کشورها دارد.
این تاثیر بیشک در میان شرکتهای خصوصی که براساس هدف بیشینهسازی سود شکل گرفتهاند پررنگتر است. اگر دولتها و کشورها براساس منافع خود تصمیمگیری میکنند شکی نیست که شرکتهای خصوصی از این هم فراتر خواهند رفت. به همین دلیل است که شرکتهای آمریکایی در هر دوره از نمایشگاه بینالمللی نفت،گاز و پتروشیمی ایران به شکلهای مختلف حاضر شده و تلاش کردهاند تا حضور خودرا در بازار ایران حفظ کنند. هرچند این حضور همواره بهدلیل نگرانی از مشکلات ناشی از قوانین آمریکا پنهان بوده است اما ادامه یافته و مییابد.
نمونه دیگر شرکت توتال فرانسه است که پیشقراول حضور در طرحهای بزرگ نفت و گاز ایران است. اقدامی که موجب حضور پیاپی دیگر شرکتهای بزرگ غربی در ایران شد و راه را برای حضور آشکارتر شرکتهای آمریکایی در ایران نیز موجب شد. این شرکت در نمایشگاه امسال درسطح معاون بخش خاورمیانه خود حاضر شد و این درحالی بود که کریستوف دومارژری مدیرعامل توتال در سخنانی پیش از آغاز نمایشگاه اعلام کرده بود که این شرکت قصد ندارد سرمایهگذاری سنگینی در ایران انجام دهد با وجود این اظهارات، آندره گوفارد معاون بخش خاورمیانه طرحهای توتال به خبرنگارما میگوید: درحال حاضر طرح پرشین ال ان جی در ایران را دردست دارد.
براساس توافقی بین شرکت نفت و توتال قرار است این شرکت علاوه بر اجرای طرح بهره برداری از مرحله 11 پارس جنوبی تاسیسات پالایش و مایعسازی گاز را نیز در ایران احداث کند.
وی حتی در مورد احتمال تشدید تحریمها و اینکه در چنین شرایطی چه رخخواهد داد نیز میگوید: من امیدوارم که روند شرایط بهسوی عادی شدن روابط جامعه بینالمللی با ایران جریان یابد.
وی اما تاکید میکند توتال در گیر فعالیت در صنعتی است که از نظر مالی بسیار سنگین است و باید حجم پول فراوانی در ایران سرمایهگذاری کند و این به شرایط باثبات و مطمئنی نیاز دارد.
گوفارد در مورد مهلت اعلام شده از سوی ایران برای حل مسایل باقی مانده در مورد قرارداد پرشین ال ان جی نیز میگوید: باید مسایل مختلفی در این قرارداد بین طرفین حلوفصل شود و هنوز کارهای فراوانی باقی مانده که باید انجام شود.
وی تاکید میکند: شاید این مسایل تا زمان اعلام شده خاتمه نیابد.
با این وجود وی تاکید میکند: ما با شرکت نفت مذاکره را ادامه خواهیم داد و تلاش میکنیم راه حلی بیابیم.
مسئله مهم این است که هرچه قیمتها و هزینهها افزایش مییابد، قیمت گاز نیز افزایش مییابد و اگر بپذیریم که این شرایط، شرایط سود آوری است، امکان توافق عملیتر میشود. این مشکلات فقط در ایران نیست، در همه کشورها و مناطقی که طرحهای مشابه در حال اجراست ما شاهد مشکلات مشابهی هستیم. بنابراین این تنها خاص ما و قرارداد ما نیست. در هرحال امیدواریم که بتوانیم به توافق برسیم.
در واقع مواضع مشابهی نیز از سوی همتای هلندی انگلیسی توتال، شرکت نفتی شل نیز اتخاذ شده است.
این شرکت نیز که همواره در کشورهایی با شرایط تحریم بینالمللی فعالیت میکرده و در مناطقی که از بیثباتی و مشکلات متعدد مثل جنگ و غیره درگیر بوده است هیچگاه میدان فعالیت در منابع نفتوگاز ایران را رها نکرده است.
این شرکت با این کوله بار تجربه بیشک طرح سودآور و با ارزش پارس ال ان جی را به هیچوجه از دست نخواهد داد و همه تلاش خودرا برای ادامه توافقها و بهره برداری از حضور خود در بازار ایران خواهد کرد.
بی شک این شرکت نیز نمیخواهد منافع ناشی از حضور در بازار ایران را از دست بدهد، از اینرو است که مواضع مشترکی از سوی نمایندگان شرکتهای خارجی حاضر در نمایشگاه ابراز میشود. فدریکو برتولینی مدیر فروش شرکت ایتالیایی ترامتال نیز ایران را بازاری راهبردی میداند.
بازار ایران
به اعتقاد وی حضور در ایران فرصت بزرگی برای همه شرکتهای نفتی است.علاوه بر اهمیت راهبردی بازار ایران و قابلیتهای سرمایهگذاری به اعتقاد وی ایران کشوری در حال رشد است و در چنین شرایطی همه بهدنبال گسترش حضور خود در ایران هستند.
زانگ الانگ مدیر گروه نفتی دگانگ که در چین به ثبت رسیده است نیز بازار ایران را بزرگ و جذاب میداند اما با وجود مواضع محتاطانهای که از سوی نمایندگان شرکتهای خارجی از جمله توتال اتخاذ شده است، مقامات وزارت نفت براین نکته تاکید میکنند که زمان تعیین شده برای پاسخ شرکتهای طرف قرارداد از جمله توتال قابل تمدید نیست.
حسین نقره کار شیرازی معاون وزیرنفت در امور بینالمللی در اظهاراتی تاکید کرد: درصورت تاخیر شرکت توتال این زمان تمدید نخواهد شد و شرکتهای دیگر بینالمللی متقاضی اجرای مرحله 11 پارس جنوبی مجری این طرح خواهند شد. موضعی که غلامحسین نوذری وزیرنفت نیز بهطور مکرر برآن تاکید کرده است.
این موضع نشان میدهد که مقامات وزارت نفت با شناخت بازار جاری نفت و گاز و اهمیت و ارزش توافقهای بهعملآمده اجازه نخواهند داد که منابع مشترک انرژی کشور که در مناطق مرزی قراردارند با تاخیر در بهره برداری مواجه شوند.
شاید یکی از دلایلی که مواضع مشابهی را از سوی اکثر نمایندگان خارجی فعال در بخش نفت و گاز مشاهده میکنیم نکتهای باشد که غلامحسین نوذری وزیرنفت به آن اشاره کرد و آن این نکته بود که انرژی چیزی نیست که کسی بتواند با آن قهر کند.