همشهری آنلاین- مرضیه موسوی: صف سلام در مناسبت های مختلفی مثل نوروز برگزار می شد. شاهزاده ها و اعیان در این مراسم برای دست بوسی به ملاقات شاه می رفتند و هر کدام صله ای از شاه دریافت می کردند. صف سلام قبل از قاجار هم در دوران عباسیان و صفویان رواج داشته. امروز تصاویری از این صف های سلام روی تابلوهای نقاشی در کاخ صاحبقرانیه نیاوران به چشم می خورد که نگاره معروفی از سلام فتحعلیشاهی است یا دیوارنگاره صف سلام که در عمارت باغ نگارستان نصب شده است.
این مراسم دوره قاجار اغلب در ایوان مرمر کاخ گلستان انجام می شد و شاه تاج کیانی بر سر می گذاشت و بازوبند دریای نور و «تاج ماه» را به بازو می بست. سلام نوروزی 2 مراسم سلام خاص و سلام عام داشت؛ اولی با حضور شاهزاده ها و وزرا، انجام و دومی بعد از استراحت شاه، با حضور منصب داران دیگر و عامه مردم اجرا می شد.
«ادوارد پولاک» طبیب مخصوص ناصرالدین شاه که از نزدیک شاهد برگزاری این مراسم بوده در خاطرات خود از جزئیات برگزاری این مراسم می نویسد. حضور فیل ها برای جلوه دادن به مراسم سلام نوروزی از نکاتی است که در خاطرات پولاک به چشم می خورد :«مقارن ظهر صلای سلام عام درمی‌دهند که در این روز به‌خصوص در تالار تخت سلیمان برگزار می‌شود. حیاط جادار و وسیع نخستین مملو از نظامیان و کارمندان می‌شود. کارمندان برحسب درجه و مقام خود توسط رئیس تشریفات به 2صف تقسیم می‌شوند. پیشاپیش و بین آنها فیل‌هایی ایستاده‌اند که با قالی و شال زینت شده‌اند و خرطوم‌های رنگارنگ شده خود را بالا گرفته‌اند. این فیل‌ها و همچنین زرافه از لوازم جلال و شکوه سلام به شمار می‌روند. شترمرغی هم که سال‌ها به مراسم سلام ابهت خاص می‌بخشید متأسفانه به بیماری سوءهاضمه مرد. نزدیک در خروجی صحن حیاط چند پله است که به صف‌های بلندتر منتهی می‌شود و قطعات مختلف آن مملو است از گل و میوه و شیرینی ... به محض جلوس شاه بر تخت تمام کسانی که اطرافش ایستاده‌اند تا کمر خم می‌شوند و در این امر فیل‌ها نیز مشارکت دارند. تعدادی از فیل‌ها برای این کار تربیت شده‌اند و بقیه را نیز فیل‌بانان با توسل به سیخ ناگزیر از تواضع می‌کنند.»