همشهری آنلاین - حسن حسن زاده: در جست وجو برای علت نامگذاری اوین به نام «اذون» می‌رسیم؛ نامی که به تاریخ کهن این آبادی قدیمی غرب شمیران اشاره دارد. با «علیرضا زمانی» تهران شناس درباره دلیل نامگذاری اوین و تاریخچه این آبادی قدیمی شمیران گفت وگو کرده ایم.
نام این روستا اذون بود
نام اوین در بسیاری از منابع تاریخی تکرار شده است؛ روستایی سرسبز با تاریخی کهن که هنوز هم می‌شود در پسکوچه‌های قدیمی آن نشانی از روزگار گذشته این آبادی را جست وجو کرد. در بسیاری از منابع مکتوب نام اوین در کنار واژه «اذون» قرار گرفته است. «یاقوت حموی» در قرن هفتم هجری در کتاب «معجم البلدان» از روستایی به نام اذون در غرب شمیران نام برده است. در این کتاب از «ابوالعباس احمد بابازیدی» که مذهب زیدی داشته به عنوان یکی از ساکنان روستا یاد شده و بارها نام اذون به عنوان یکی از روستاهای شمیران تکرار شده است. اگرچه دیگر در میان آبادی‌های امروز شمیران اثری از نام اذون نیست اما تهران شناسان به ارتباط میان روستای اذون و آبادی اوین اشاره می‌کنند. زمانی می‌گوید:«نام اذون در منابع تاریخی مختلف به عنوان یکی از آبادی‌های شمیران بارها تکرار شده. دکتر حسین کریمان در کتاب تهران در گذشته و حال به تغییر نام اذون به اوین اشاره کرده است. به عقیده او واژه اذون در گذر زمان به ایون و پس از آن به اوین تغییر نام داده و برای سندیت این مدعا هم شواهدی از تغییر برخی کلمات در زبان رایج اهالی شمیران ارائه کرده است.»
بررسی چند روایت دیگر
در جست وجو برای علت نامگذاری محله اوین به روایت‌های دیگری هم می‌رسیم؛ روایت‌هایی که اگرچه اعتبار چندانی ندارند اما اشاره به آنها خالی از لطف نیست. زمانی می‌گوید:« اگرچه شکی در ارتباط میان نام‌های اوین و اذون نیست و در منابع تاریخی هم به تغییر نام اذون به اوین اشاره شده ولی هنوز روایت قطعی درباره معنای نام اذون به عنوان ریشه نام اوین وجود ندارد. اما برخی ریشه واژه اذون را با طایفه‌ای به همین نام که مذهب زیدی داشتند و در شمیران زندگی می‌کردند مرتبط می‌دانند. با وجود این، روایت‌های ضعیف دیگری هم برای توجیه علت نامگذاری اوین وجود دارد. برخی دیگر به دلیل وجود باغ‌های گلابی در این محدوده از شمیران سراغ ریشه نام ایون رفته‌اند. آنها واژه ایون را با واژه روسی ایوا به معنای گلابی مرتبط دانسته اند. این روایت‌ها در منابع مکتوب اعتباری ندارد و ریشه نام اوین به روستای اذون می‌رسد.»