همشهری آنلاین- سحر جعفریان: کوچه‌های باریک و خیابان‌های کم‌عرض که خودروها در آن یکی پس از دیگری راه می‌بندند و به نوعی می‌شوند سد راه امدادرسانانی مانند آتش‌نشانی. مصداقش حادثه آتش‌سوزی اخیر در محله شهید دستغیب است که آتش‌نشانان علاوه بر تأخیر در حضور به سبب ترافیک خیابان‌های کم‌عرض، سردرگمی در نحوه ورود به کوچه باریک محل حادثه را نیز تجربه کردند. تکرار این مصادیق در بلندمدت می‌تواند جان بسیاری از اهالی را به خطر بیندازد و خسارات جبران‌ناپذیری پدید آورد. در این گزارش بنا به درخواست اهالی به بررسی معضلات امدادرسانی آتش‌نشانی در محله‌های فرسوده و فشرده منطقه ۹ پرداخته‌ایم.
- یکی از هزاران حادثه
ساعت حوالی ۹ صبح بود که خبر آتش‌سوزی طبقه اول یک واحد مسکونی ۴ طبقه در خیابان یوسفی محله شهید دستغیب بین همسایه‌ها پیچید. کوچه باریک طی زمان کمتر از یک دقیقه پر از جمعیت شد. هر کسی به نحوی می‌خواست کمک کند. اهالی خانه نیمه سوخته کمی بعد یکی پس از دیگری از خانه خارج شدند اما هنوز شعبه‌های آتش از پنجره تقریباً کوچک آشپزخانه به بیرون زبانه می‌کشید. یکی می‌پرسد: «پس این آتش‌نشانی کجاست؟ » دیگری می‌گوید: «:۲۰ دقیقه است تماس گرفته‌ایم! » یکی با لحنی پرگلایه می‌گوید: «حتماً باید همه بسوزند تا سر و کله‌شان پیدا شود. » صدایی فریادکشان نزدیک می‌شود: «آتش‌نشانی آمد...» جمعیت کمی عقب می‌رود. اعضای خانه سوخته، بی‌قرار اطراف را نگاه می‌کنند. دقایق به دشواری می‌گذرند. هنوز آتش‌نشانی دیده نمی‌شود. همان صدا باز خبر می‌آورد: «آتش‌نشانان سر کوچه‌گیر کرده‌اند! کوچه باریک است و نمی‌توانند با خودرو داخل بیایند. دنبال راه نفوذ می‌گردند. شاید بخواهند از سمت خیابان شهید هاشمی وارد شوند. دارند بررسی می‌کنند. » مردی که خانه‌اش در حال سوختن است نعره برمی‌آورد: «تا بررسی کنند، دار و ندار من می‌سوزد! » «احمد غلامی» از ساکنان قدیمی محله دستغیب می‌گوید: «انگار هرچه محله قدیمی‌تر باشد و ریشه‌دار، کمتر به آن توجه می‌شود. خیلی سال است که ما اینجا داد می‌زنیم وقوع حادثه در اینجا با این شرایط یعنی مرگ؛ مرگ که همیشه جسمی نیست. یک زمان است که فرد از نظر روحی می‌میرد. مانند چند وقت پیش که تا آتش‌نشان‌ها بیایند و دختر خردسالی را از آتش بیرون بکشند مادرش به دلیل فشار روحی راهی بیمارستان شد. »
- تسهیلات اندک برای نوسازی‌های گران
«ماهان اقدسی» یکی از اهالی خیابان شهید یوسفی محله دستغیب که شاهد حادثه اخیر بوده است می‌گوید: «بافت فرسوده این مشکلات را هم دارد دیگر. آن هم بافت فرسوده این منطقه که حجم بالایی از جمعیت را در خود جا داده است. تصور کنید هر پلاک یک یا ۲ خودرو هم دارد که خیابان‌های اطراف را قرق کرده‌اند. در این شرایط آتش‌نشانی که نمی‌تواند پرواز کند و بیاید خدمات امداد و نجات ارائه دهد. یادم است یکبار آتش‌نشانی می‌خواست وارد کوچه‌ای شود که تیر چراغ‌برق مانع شد. یکبار هم شرکت آب و فاضلاب چنان وسط کوچه باریک حفاری کرده بود که تردد امکان‌پذیر نبود. شهرداری باید طرحی اجرا کند که بافت فرسوده این‌گونه ایمنی محل را به خطر نیندازد. تسهیلات تشویقی نصف و نیمه برای بازسازی‌های امروزی که کلی گرانی و خرج دارد دردی را دوا نمی‌کند. » «امیر شایان» یکی دیگر از اهالی می‌گوید: «روز حادثه همه ما به نذر و نیاز افتاده بودیم که جان کسی به خطر نیفتد. خیلی شرایط بدی بود. آتش‌نشان‌ها به هر دری می‌زدند که آتش را خاموش کنند ولی یا خودرویشان وارد خیابان نمی‌شد یا لوله‌های آبرسانی کوتاه بود و به ساختمان نمی‌رسید. شیرهای آب آتش‌نشانی هم که این حوالی اصلاً نیست. این یکی از ده‌ها اتفاقی است که اینجا می‌افتد و داستان امدادرسانی آتش‌نشانی هم همیشه همین‌طور تکرار می‌شود. حتماً باید حادثه‌ها خسارت جانی داشته باشند تا مسئولان به فکر بیفتند؟ خسارت مالی این حوادث گاهی کمر خانواده‌ها را می‌شکند. همین بنده خدایی که این اتفاق برایش افتاد می‌گفت باید چندین سال جان بکند تا دوباره همان وسایل را بخرد. شیرهای آتش‌نشانی هم معضلی قدیمی است که شورایاری محله مسئله افزایش تعداد آنها را همیشه پیگیری می‌کند ولی راه به جایی نمی‌برند. زیرا یا بودجه نیست یا مدیریت تغییر می‌کند و باید منتظر ماند. »
- «حسین اسماعیلی» رئیس ایستگاه آتش‌نشانی ۳۳ فتح:
- کمبود ایستگاه داریم
«حسین اسماعیلی» رئیس آتش‌نشانی ایستگاه ۳۳ فتح در ارتباط با کمبود ایستگاه آتش‌نشانی در منطقه ۹ شهرداری می‌گوید: «تراکم جمعیت در منطقه کم‌وسعت ۹ بسیار بالاست. طوری که تردد خودروهای ما را هنگام بروز حوادث با مشکلات جدی مواجه می‌کند. این موضوع بارها از سوی کارشناسان حوزه ایمنی و شهری نیز بررسی شده است. به‌طور میانگین ۵ دقیقه زمان لازم است تا آتش‌نشان‌ها در محل حادثه حضور پیدا کنند اما استاندارد زمان حضور در این منطقه با توجه به مشکلات موجود (ترافیک، مسیرهای کم‌عرض و کمبود ایستگاه آتش‌نشانی) به ۱۰ تا ۲۰ دقیقه افزایش یافته‌است. به همین دلیل بارها افزایش ایستگاه در منطقه مطرح شده که هر بار بنا به دلایل نبود مکان مناسب و تأمین نشدن بودجه لازم به در بسته خورده. واقعیت این است که با توجه به رکود اقتصادی حاصل از شیوع بیماری کرونا بعید به نظر می‌رسد در آینده نزدیک هم بتوان شاهد بهره‌برداری از ایستگاه جدیدی باشیم. » اسماعیلی توضیح می‌دهد: «از نظر تجهیزات مشکل جدی نداریم. آنچه عملکرد ما را ضعیف می‌کند همین بحث کمبود ایستگاه آتش‌نشانی و شلوغی بیش از حد معابر است. باید فضای مناسبی را که در ضلع شمالی بوستان المهدی(عج) توسط کارشناسان شناسایی شده است زودتر به ایستگاه تبدیل کنیم که در صورت بروز حادثه بتوانیم تا خیابان فتح ۲۹ را با وجود این حجم از کارگاه و کارخانه به درستی پوشش دهیم یا باید مسیرهای ویژه امدادرسانی در معابر منطقه در نظر گرفته شود که چندان ممکن به نظر نمی‌رسد. بنابراین نیاز است تدبیری اندیشیده شود تا مشکلاتی مانند سردرگمی و دشواری حادثه آتش‌سوزی اخیر پیش نیاید. آن روز نیروهای ما از ۲ جهت وارد خیابان باریک یوسفی شدند؛ یکی از سمت خیابان دستغیب یکی از سمت خیابان هاشمی تا عملیات اجرا شود. »
- «عباس خسروی» مدیر اداره مدیریت بحران منطقه:
- نقاط حادثه خیز را شناسایی کرده ایم
«عباس خسروی» مدیر اداره مدیریت بحران منطقه ۹ می‌گوید: «مشخص است که بافت فرسوده مهم‌ترین عامل ایجادکننده مشکل در فرایند امدادرسانی است. برای رفع این مشکل قدیمی سال‌ها تلاش می‌شود اما هنوز خیلی از خانه ها فرسوده در معابر باریک قرار دارند و کاری از پیش نرفته است. » خسروی از کمبود ایستگاه آتش‌نشانی در منطقه می‌گوید: «وجود یک ایستگاه در منطقه‌ای با این میزان از جمعیت و مهم‌تر اینکه بخشی از منطقه صنعتی است و مستعد حادثه، کافی نیست. تمام تلاش ما براین است کمبودها را در حد توان جبران کنیم. شناسایی نقاط و اماکن حادثه‌خیز و تهیه نقشه‌های مختلف از زمان‌های بحران و از سویی ارائه آموزش‌های لازم در شرایط حاد به شهروندان از جمله این اقدامات بوده است تا به نوعی امکان پوشش‌دهی ۹ محله و ۲ ناحیه از این منطقه شلوغ برای ایستگاه ۳۳ آتش‌نشانی فراهم شود. »