همشهری آنلاین_ سارا جعغرزاده: انگار کرونا با خودش سنت‌های جدیدی را به همراه آورده که پیش از این رایج و معمول نبوده است. هیچ‌کس فکرش را هم نمی‌کرد که روزی کسی فوت عزیزش را آنلاین برگزار کند. اما در شرایط فعلی که کرونا در جای جای شهر به کمین نشسته، برگزاری مراسم درگذشتگان به‌صورت مجازی صرفاً برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا و حفظ سلامت شهروندان است؛ برنامه‌های مجازی که این روزها در مناطق مختلف شهر تهران توسط مراکز فرهنگی مختلف در حال اجرا است. مدیریت شهری منطقه ۸ هم برای گرامیداشت درگذشتگان بر اثر کرونا اقدماتی انجام می‌دهد تا بیشتر از این زنجیره کرونا ادامه پیدا نکند. اکنون تمامی‌سراهای محله و برخی مساجد منطقه ۸ برای اجرای طرح سوگ آنلاین اعلام آمادگی کرده‌اند و شهروندان این منطقه می‌توانند از خدمات این مراکز برای برگزاری مراسم ختم درگذشتگان خود بهره‌مند شوند.
- طرح سوگ آنلاین از سوی شورای‌شهر
از زمان شیوع ویروس کرونا تاکنون عده‌ای زیادی از شهروندان عزیزان‌شان را بر اثر این بیماری از دست داده‌اند و طبیعی است که در این شرایط کسی مراسم ختم برای عزیز از دست رفته تدارک نمی‌بیند. بماند که در این میان عده‌ای کمی از شهروندان این قوانین را رعایت نمی‌کنند اما روی صحبت با آن دسته از شهروندانی است که در این شرایط، سلامت جمعی شهروندان را به یک مراسم ختم که بعدها چیزی از جزئیات آن مراسم در ذهن کسی نمی‌ماند، ترجیح دادند.
«جعفر امیرآبادی‌زاده» معاون اجتماعی و فرهنگی شهردار منطقه ۸ در این‌باره می‌گوید: «طرح سوگ آنلاین توسط شورای‌شهر مطرح شد و بعد دستورالعمل اجرایی آن توسط معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران ابلاغ شد. این طرح نکات مثبتی دارد که باعث می‌شود خانواده متوفیانی که امکان برگزاری مراسم آنلاین در منازل را ندارند، از خدمات سوگ آنلاین درسراهای محله و مساجد محله‌ها بهره‌مند شوند.
- آماده‌سازی‌سراهای محله و مساجد
در حالت عادی بیشتر مراسم‌های ختم و یادبود در مساجد، حسینیه‌ها و برخی هم در تالارهای پذیرایی تدارک دیده می‌شود. اما نکته اینجاست که در حال حاضر با توجه به تعطیلی تالارهای پذیرایی و مساجد و حسینیه‌ها به دلیل شیوع ویروس کرونا، برگزاری مراسم ختم در آنها امکان‌پذیر نیست. همچنین همه شهروندان در منازل امکان برگزاری مراسم ختم آنلاین را ندارند. این درحالی است که مساجد وسراهای محله در منطقه ۸ برای برگزاری طرح سوگ آنلاین آماده شده‌اند.
امیرآبادی‌زاده می‌گوید: «در حال حاضر برای اجرای هرچه بهتر این طرح سعی کرده‌ایم از زیرساخت‌های منطقه استفاده کنیم و اکنون ۱۳ سرای محله و ۵ مسجد در منطقه ۸ برای برگزاری بزرگداشت از دست رفتگان بر اثر کرونا آماده شده‌اند. »
او با اشاره به محدودیت دسترسی به اینترنت در مساجد منطقه هم گفت: «در منطقه ۸ تعداد ۵۶ مسجد داریم اما با توجه به محدودیت‌هایی که برای دسترسی به اینترنت وجود دارد، فعلاً فقط ۵ مسجد آماده برگزاری این مراسم است. مساجد برای برگزاری این مراسم به‌صورت آنلاین باید به اینترنت با سرعت بالا دسترسی داشته باشند. »
خانواده متوفیان می‌توانند برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص مراسم بزرگداشت و تکریم برای درگذشتگان خود از روز شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ تا ۱۴ به‌سراهای محله در منطقه ۸ مراجعه کنند.
- سوگواری آنلاین در کلیساها
با توجه به اینکه اقلیت‌های مذهبی در بخش‌هایی از منطقه ۸ ساکن هستند، این افراد هم امکان استفاده از خدمات طرح سوگ آنلاین را دارند. امیرآبادی‌زاده در این‌باره می‌گوید: «با توجه به اینکه در منطقه ۸ تعداد ۳ کلیسا وجود دارد، این مکان‌های مذهبی را هم برای اقلیت‌های مذهبی آماده کرده‌ایم تا شهروندان محترم اقلیت مذهبی هم بتوانند برای از دست رفتگان‌شان بر اثر کرونا مراسم ختم آنلاین داشته باشند. »
او با اشاره به هزینه‌های مراسم ختم آنلاین می‌گوید: «در این طرح خدمات مختلفی از جمله تدارک قاری، سخنران و مداح به خانواده متوفی ارائه می‌شود و از شهروندان هزینه بسیار اندکی بابت این خدمات دریافت می‌شود. » قبل از برگزاری مراسم بزرگداشت آنلاین، خانواده شخص متوفی به اقوام اطلاع‌رسانی می‌کنند تا مراسم بزرگداشت را از طریق اینستاگرام و آپارات مشاهده کنند.
- مراسم آنلاین بهتر از مراسم نگرفتن است
تجربه عده‌ای از شهروندان که مراسم بزرگداشت از دست رفتگان‌شان را به‌صورت آنلاین برگزار کرده‌اند نشان می‌دهد که این طرح با استقبال خوبی روبه‌رو خواهد شد.
«نسرین هاشمی» یکی از شهروندانی است که این مراسم را تجربه کرده است. او می‌گوید: «اوایل اسفند ماه مادرم را بر اثر کرونا از دست دادم و با توجه به اینکه نمی‌توانستیم مراسم یادبودی برای مادرم برگزار کنیم ترجیح دادیم به‌صورت تلفنی پذیرای تسلیت اقوام باشیم. با توجه به اینکه حال روحی مناسبی نداشتم بعد از گذشت یک روز، دیگر نتوانستم تماس‌های اقوام را جواب بدهم. به پیشنهاد یکی از دوستانم در یکی از مساجد محله مراسم بزرگداشت را به‌صورت آنلاین برگزار کردیم که خوشبختانه اکثریت اقوام از این طرح استقبال کردند. »
هاشمی می‌افزاید: «همه ما دوست داریم وقتی عزیزی را از دست می‌دهیم مراسمی درخور شأن متوفی برگزار کنیم اما در شرایط فعلی که امکان برگزاری مراسم نیست، بهترین گزینه برگزاری مراسم بزرگداشت به‌صورت آنلاین است، که صدها برابر بهتر از این است که هیچ مراسمی نداشته باشیم. خانواده‌های متوفیان می‌توانند در حال حاضر با برگزاری مراسم آنلاین متوفی را راهی خانه ابدی کنند و بعد از ریشه‌کن شدن بیماری کرونا مراسم یادبودی با حضور افراد برگزار کنند. »
- سوگ آنلاین به منطقه ۱۳ هم رسید
طرح سوگ آنلاین در منطقه ۱۳ توسط معاونت فرهنگی و اجتماعی برگزار می‌شود. «سجاد سبحانی» معاون اجتماعی و فرهنگی شهردار منطقه ۱۳ در این‌باره می‌گوید: «با توجه به پروتکل‌های بهداشتی در خصوص عدم برگزاری هرگونه مراسم و گردهمایی‌ها، معاونت اجتماعی شهرداری با هدف تکریم درگذشتگان در شرایط بیماری کرونا امکان برگزاری مراسم بزرگداشت به‌صورت آنلاین را برای شهروندان منطقه ۱۳ فراهم کرده است. »
با توجه به اینکه اغلب خانواده‌های متوفیان پیش از این تجربه برگزاری مراسم بزرگداشت به‌صورت آنلاین نداشته‌اند قطعاً از جزئیات این طرح هم اطلاعات لازم را ندارند و طبعاً شرایط روحی‌شان هم برای تصمیم‌گیری در مورد مراسم مناسب نیست. برای این گروه از شهروندان خدمات مشاوره ارائه می‌شود. سبحانی در این‌باره می‌گوید: «در صورت تمایل خانواده‌های متوفیان براثر کرونا جهت برگزاری مراسم بزرگداشت آنلاین، آنها به مسئولان خانه‌های سلامت سرای محله معرفی و به این افراد در مورد نحوه برگزاری مراسم مشاوره داده می‌شود. » وی با اشاره به برگزاری مراسم بدون حضور و گردهمایی افراد می‌گوید: «مراسم بزرگداشت متوفیان بر اثر ویروس کرونا به‌صورت زنده از طریق اینستاگرام شهرداری منطقه ۱۳ قابل مشاهده است. »
- برگزاری مراسم گرامیداشت به قیمت جان دیگران!
بعد از اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی کمتر کسی در گردهمایی‌ها و جمع‌های بیش از ۳ نفر دیده می‌شد اما در این میان در برخی از محله‌های پایتخت دورهمی‌های دیده می‌شد که به دورهمی مرگ شبیه بودند تا دورهمی دوستانه. حالا از اینکه بگذریم، بودند کسانی‌که در شرایط کرونا یکی از اعضای خانواده‌شان را به دلایل مختلفی از جمله سکته قلبی یا مغزی از دست دادند اما در همین شرایط حاد از برگزاری مراسم بزرگداشت نگذشتند. «مهرآور احمدوند» یکی از ساکنان محله اتابک در منطقه ۱۵ در این‌باره می‌گوید: «اوایل فروردین ماه یکی از همسایه‌های ما بر اثر کهولت سن و همچنین سکته مغزی درگذشت. اهالی کوچه تصور می‌کردند که در شرایط کرونا مراسم ختمی توسط خانواده متوفی برگزار نخواهد شد اما در کمال ناباوری تمام رسم و رسومات مراسم بزرگداشت از همان روز اول تا چهل روز بعد از فوت متوفی ادامه داشت. از رفت و آمدهای متعدد اقوام متوفی گرفته تا تجمع‌های طولانی در کوچه باریک که همه و همه در این شرایط متعجب‌مان می‌کرد. سؤالی که در این خصوص مطرح است اینکه در این شرایط به چه قیمتی مراسم بزرگداشت برگزار می‌کنیم به قیمت جان دیگران؟ به نظرم در مواقعی مثل شرایط کرونایی باید بیشتر به فکر دیگران باشیم. »