همشهری آنلاین _ پریسا نوری:مهدکودک‌ها جزو نخستین مراکزی بود که در همان روزهای اول اسفند و با شیوع بیماری کرونا تعطیل شدند. تعطیلی مهدها برای حفظ سلامت کودکان و قطع زنجیره این بیماری منحوس ضروری بود اما این موضوع دردسرهای جدیدی پیش پای مادران شاغل و خانواده‌هایی که از روی اجبار و اضطرار فرزندانشان را برای ساعاتی از روز به مهدکودک می‌سپردند، تراشید. چراکه دورکاری کارمندان که دولت از آن به‌عنوان راه‌حلی مؤثر برای قطع زنجیره کرونا توصیه کرد، در بسیاری از شرکت‌ها و مراکز خصوصی اجرا نشد و تعطیلی مهدکودک‌ها و ضرورت حضور مادران در محیط کار، موجب سردرگمی و بلاتکلیفی خانواده‌ها شد. در گزارش پیش رو به این چالش از نگاه مادران شاغل و مدیران مهدکودک‌ها پرداخته‌ایم.
- بیکاری مادران
کرونا که آمد، مهدکودک‌ها تعطیل شد و بسیاری از ادارات دورکار شدند که این دورکاری تا پایان تعطیلات نوروز هم ادامه داشت، اما با شروع سال‌کاری جدید بسیاری از کارمندان به‌ویژه کارکنان بخش خصوصی به ناچار به سر کار برگشتند و این موضوع دردسر تازه‌ای را پیش روی مادرانی که تا پیش از این در ساعات اداری و کاری، فرزند کودک و خردسالشان را به مهدکودک می‌سپردند، گذاشت و حتی به بیکاری برخی منجر شد. «مینا جعفری» مادر آرین ۵ ساله در این‌باره می‌گوید: «از وقتی آرین ۲ ساله شد او را به مهدکودکی در خیابان پاسداران سپردم و چون لیسانس بازرگانی داشتم برای کمک در تأمین هزینه‌های زندگی در بخش بازاریابی یک شرکت خصوصی مشغول کار شدم. همسرم هم حسابدار یک شرکت خصوصی است.
اسفند که مهدکودک تعطیل شد به خیال اینکه این تعطیلی موقت است با موافقت مدیر شرکت چند روز دورکاری کردم و چند روز هم با همسرم به نوبت مرخصی گرفتیم و در خانه ماندیم. البته با توجه به اینکه استخدام رسمی نیستیم و نمی‌توانیم مرخصی طولانی بگیریم می‌دانستم که دیر یا زود با این شرایط عذرمان را می‌خواهند. اتفاقاً همین‌طور هم شد و از روز ۵ فروردین مدیرمان گفت کارها عقب افتاده و باید به سر کار برگردم در غیراین صورت کارم را از دست می‌دهم. خیلی ناراحت بودم چون از اقوام نزدیک کسی دور و برم نبود که بچه‌ام را به او بسپارم، پس به ناچار با وجودی که به درآمدم بسیار نیاز داریم و بخشی از هزینه‌های زندگی را با آن تأمین می‌کنیم، تا عادی شدن شرایط و باز شدن مهدکودک‌ها بی‌خیال کار بیرون خانه شدم. »
- کودکان در خانه اقوام
«فهیمه رستگار» مادر آترینای ۳ ساله که ۱۰ سال است کارمند یک شرکت نیمه‌خصوصی است و فرزندش را از ۶ ماهگی به مهدکودکی در خیابان پیروزی سپرده است، از دردسرهای تازه‌ای که تعطیلی مهدکودک برایش به وجود آورده، این‌طور می‌گوید: «خانواده‌ام شهرستان زندگی می‌کنند، اما خاله و خواهرهای همسرم تهران هستند، از این‌رو با تعطیلی مهدکودک ناچار شدم دخترم را به نوبت به منزل خاله و خواهرهای همسرم ببرم. » این مادر در ادامه می‌افزاید: «البته آن بندگان خدا انتظاری ندارند اما برای اینکه از خجالت فامیل دربیایم، بعضی روزها که سراغ دخترم می‌روم، یک بسته شکلات، یا یک کادوی کوچک مثل یک روسری می‌برم، گاهی هم غذا می‌پزم و یک قابلمه می‌برم تا دست خالی نباشم با این حال باز هم معذبم چون یکی، ۲ روز نیست، آدم خجالت می‌کشد. »رستگار درباره ضرورت اشتغالش در بیرون خانه می‌گوید: «ما مستأجر هستیم و چند سال پیش به پیشنهاد همسرم مسکن مهر ثبت‌نام کردیم و قرار شد اقساطش را با حقوق من بپردازیم، درآمد همسرم هم زیاد نیست و چند قسط دیگر هم داریم، از این‌رو نمی‌توانم قید کارم را بزنم. » این مادر در ادامه به موضوع جدیدی اشاره می‌کند: «چند روز پیش از مهد دخترم تماس گرفتند که می‌خواهند با رعایت پروتکل بهداشتی فعالیتشان را با حضور تعداد کمی از بچه‌ها آغاز کنند و خواستند آترینا را به مهد ببرم اما راستش دلم راضی نمی‌شود که با این شرایطی که کرونا تمام نشده و بچه‌ها هم مبتلا می‌شوند، دخترم را به مهد ببرم. »
- افزایش آگهی‌های بدون مجوز
«به‌یک خانم با حوصله و مهربان زیر ۴۰ سال تمیز و باسلیقه جهت نگهداری از دو بچه ۳ ساله نیازمندیم ساعت‌کاری از ۹ صبح تا ۶ بعد از ظهر حقوق روزانه ۱۲۰ هزار تومان»، «فوری‌ـ فوری: به یک نفر پرستار خانم مهربان، ترجیحاً مادر، جهت نگهداری از پسر بچه ۵ ساله از ساعت ۸ صبح تا ۵ عصر نیازمندیم، حقوق توافقی»، «در محیط امن و بدون رفت و آمد، پرستار کودک دو ساله نیازمندیم. برگه گواهی سلامت الزامی است. حقوق از ۳ تا ۴ و نیم میلیون تومان» اینها بخشی از آگهی‌هایی است که از اسفندماه و همزمان با تعطیلی مهدکودک‌ها در سایت‌های معروف و حتی سایت‌های استخدامی به‌طور قابل توجهی افزایش یافته و نشان از چالش پیش روی خانواده‌ها دارد. در بیشتر این آگهی‌ها سابقه کار در مهدکودک الزامی است و ساعت کار پرستار همان ساعت اداری است. صرف‌نظر از دستمزدهای توافقی، حقوق تعیین شده از یک‌ونیم میلیون تا ۵ میلیون متغیر است. هرچند که به گفته پلیس فتا انتشار این اگهی‌ها در صورتی که محتوای مجرمانه نداشته باشد جرم نیست، اما کارشناسان از عاقبت استخدام پرستار از طریق سایت‌ها هشدار داده‌اند و معتقدند فعالیت این افراد بدون مجوز انجمن پرستاری غیرقانونی است، از این‌رو برای پیشگیری از کودک‌آزاری و... استخدام پرستار خانگی برای کودکان، صرفاً با مجوز انجمن پرستاری ایران باید انجام شود.
- درخواست بازگشایی مهدها با ظرفیت محدود
سردرگمی مادران از تعطیلی مهدکودک‌ها فقط یک روی ماجراست. روی دیگرش مهدکودک‌ها هستند که با تعطیلی چند ماهه جزو مشاغل زیان دیده از کرونا قرار گرفته و بعضا در آستانه ورشکستگی قرار دارند. مدیر مهدکودکی در خیابان استاد حسن بنا که نخواست نامش فاش شود، گفت: مهدکودک ما استیجاری است و اجاره و حقوق کارکنان از شهریه ماهانه تأمین می‌شود. با توجه به اینکه مهدکودک‌ها قرار است حالاحالاها تعطیل بمانند ناچار شدم با برخی از مربی‌ها قطع همکاری کنم. » او در توضیح بیشتر می‌گوید: «البته حقوق اسفند را کامل پرداخت کردم تا شب‌عید دستشان خالی نباشد. » این مدیر مهد در ادامه می‌افزاید: «اگر این وضعیت تا یکی، ۲ ماه دیگر ادامه پیدا کند، از پس اجاره اینجا برنمی‌آیم و باید با ۱۱ سال سابقه، مهدکودک را تعطیل کنم. » سپس به آرامی می‌گوید: «گاهی برخی والدین با من تماس می‌گیرند و خواهان بازگشایی مهد حتی در شرایط فعلی هستند، اما قبول نکردم. در حالی که خواسته آنها منطقی است ما می‌توانیم با پذیرش محدود، با رعایت پروتکل‌های بهداشتی مهد را بازگشایی کنیم تا هم بیش از این متضرر نشویم و هم خانواده‌ها از سرگردانی دربیایند. »
- مهدکودک «مادربزرگ»
با طولانی شدن تعطیلی مهدکودک‌ها و پایان دورکاری مادران شاغل، خیلی‌ها با سپردن کودکان به مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌ها این سنت دیرینه و تقریباً فراموش شده را احیا کردند.
«نگار تقوی» مادر شاغلی که هر روز قبل از رفتن به سر کار دختر ۴ ساله‌اش را چند خیابان بالاتر به منزل مادرش می‌برد، در این‌باره می‌گوید: «مادرم ۶۵ سال دارد و خیلی حوصله سروکله زدن با بچه‌ها را ندارد به‌خصوص اینکه بچه‌ها درسن کودکی خیلی پرحرف و شلوغ هستند با این حال من و خواهر و برادرم که آنها هم یک دختر و یک پسر ۲ و ۶ ساله دارند، از وقتی مهد تعطیل شده بچه‌ها را به خانه مادرم می‌بریم و خانه به نوعی تبدیل به یک مهدکودک خانوادگی شده است. » او در ادامه می‌گوید: «مادرم با وجودی که خیلی حوصله ندارد اما به بچه‌ها خوب رسیدگی کرده و حتی گاهی با آنها بازی می‌کند به‌طوری که عصرها که برای بردن بچه‌ها به منزل مادرم می‌رویم به قدری به آنها خوش گذشته که حاضر نیستند با ما بیایند. » این مادر در ادامه می‌گوید: «وقتی فرزندم کنار مادرم است خیالم خیلی راحت‌تر است و خدا را شکر فعلاً دغدغه تعطیلی مهد را ندارم. »
- برای آموزش مجازی شهریه نمی‌دهیم
در روزهـــــای تعطیلی مهدکودک‌ها، برخی که علاوه بر مهد، کودکان ۶ ساله را در دوره پیش‌دبستانی پذیرش کرده بودند آموزش‌های خود را به‌صورت مجازی ارائه دادند، اما به نظر می‌رسد، کم و کیف این آموزش‌ها از نظر مادران رضایتبخش نیست. «زهرا اقدم» که پسر ۶ ساله‌اش دوره پیش‌دبستانی را در خانه کودک یکی ازسراهای محله منطقه ۴ می‌گذراند، در این‌باره می‌گوید: «حدود یک ماه بعد از تعطیلی مهد، مربی یک گروه با حضور مادران در واتساپ درست کرد و هرچند روز یکبار از مادرها می‌خواست نوشتن و خواندن حروف الفبا را به‌ترتیب با بچه‌ها مرور کنند و یا اینکه یک متن شعر در گروه می‌گذاشت و از ما می‌خواست آن را برای بچه‌ها تکرار کنیم تا حفظ شوند. اما من و خیلی از مادرها یا وقت آموزش این تکالیف را نداشتیم و یا بچه‌ها در خانه حرف‌شنوی نداشتند، به همین خاطر آموزش نیمه‌کاره رها شد. با این حال چند روز پیش مدیر مهد در گروه پیغام گذاشته که شهریه اسفند و فروردین را پرداخت کنید. حالا سؤال من این است که وقتی پیش‌دبستانی تعطیل بوده و بچه‌ها از آموزش‌های دست و پاشکسته بهره‌ای نبرده‌اند، چرا باید شهریه بدهیم؟ »
- درخواست شهریه بی‌اساس است
از آنجا که مهدها و مراکز پیش‌دبستانی مستقر درسراهای محله زیر نظر بهزیستی و آموزش و پرورش نیستند و با نظارت معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری فعالیت می‌کنند، چگونگی دریافت شهریه در این مراکز را از «سیدمرتضی حسینی» مدیر ستاد شورایاری‌ها وسراهای محله جویا می‌شویم.
حسینی می‌گوید: از آنجایی که این مراکز در دوران تعطیلی آموزش آنلاین داشته‌اند در صورتی که شهریه راقبلاً دریافت کرده باشند، چون حقوق کارکنانشان را پرداخته‌اند نمی‌توانند شهریه را به خانواده‌ها برگردانند، اما اگر والدین شهریه‌ای برای این ۲ ماه پرداخت نکرده باشند هم ملزم نیستند که بپردازند و درخواست برای دریافت شهریه درست نیست. »