همشهری آنلاین_ پریسا نوری: تا ۳ ماه پیش، سراهای محله، فرهنگسراها و خانه‌های فرهنگ از مراکز فعال در برگزاری کارگاه‌ها و کلاس‌های آموزشی بوده و روزانه صدها نفر از شهروندان به این مراکز مراجعه می‌کرد اما شیوع ویروس کرونا، کلاس‌های حضوری را تعطیل و آموزش را به فضای مجازی کشاند. با توجه به غیرمنتظره بودن روش آموزشی آنلاین در این مراکز و در نتیجه فراهم نبودن برخی زیرساخت‌ها، این سؤال مطرح می‌شود که کم و کیف آموزش مجازی در این مراکز چگونه بوده و چقدر رضایت مخاطبان را به همراه داشته است؟ برای پاسخ به این سؤال با چند نفر از شرکت‌کنندگان این دوره‌ها و مدیران سرای محله و فرهنگسرا همراه شدیم.
- نارضایتی از آموزش آنلاین
ساختمان‌سراهای محله پس از هفته‌ها تعطیلی، این روزها با رعایت پروتکل‌های بهداشتی باز شده‌اند اما به شکل غریبی خلوت هستند و فقط مدیران محله و یکی دو نفر از کارکنان‌سرا برای انجام امور اداری حضور دارند. اتاق‌هایی که تا پیش از این برای آموزش زبان، خیاطی، قالیبافی، موسیقی و... هر ساعت پر و خالی می‌شدند سوت و کور هستند و مخاطبان‌شان آموزش‌ها را به‌صورت مجازی و از خانه دنبال می‌کنند. «فریده نصیری» از بانوان محله تهرانپارس که در دوره‌های غیرحضوری قالیبافی شرکت کرده با نارضایتی از کیفیت برگزاری کلاس‌ها می‌گوید: «از آموزش حضوری قالیبافی خیلی راضی بودم، چون نحوه درست گره زدن و زیر و روی کار را از نزدیک می‌دیدیم، اما وقتی به خاطر کرونا کلاس مجازی شد، ناچار شدیم آموزش را از طریق تماشای ویدئوهای آموزشی که مربی در گروه واتساپ می‌فرستاد دنبال کنیم اما واقعیت این است که اگر می‌خواستم با فیلم و ویدئو قالیبافی یاد بگیرم نیازی به ثبت‌نام در کلاس و پرداخت شهریه نبود با یک سرچ ساده در اینترنت انواع فیلم‌های آموزشی پیدا می‌شود. این موضوع را به مربی گفتم و خواستم شهریه‌ام را پس بگیرم، اما قبول نکردند. » «زهرا سعیدی» هم که دخترش را در کلاس زبان سرای محله کوهک ثبت‌نام کرده، دل خوشی از آموزش آنلاین ندارد: «مزیت آموزش از راه دور این است که دیگر دردسر رفت‌وآمد را ندارد، اما خیلی مؤثر نیست به‌خصوص اینکه خانه ما در جایی است که اینترنت خوب آنتن نمی‌دهد و بارها در طی کلاس نت قطع و وصل می‌شود و دخترم از کلاس جا می‌ماند. »
- شهریه برای دوره حضوری محفوظ می‌ماند
«سیده‌طاهره قاسمی» مدیر محله کوهک که با تعیین مدیریت جدید محله، روزهای آخر مدیریت در این‌سرا را می‌گذراند، هم با بیان اینکه آموزش در فضای مجازی دشوارتر از آموزش حضوری است و مربی نیازمند صرف وقت بیشتری برای هدایت کارآموزان و هنرجویان از راه دور است، از استقبال ناچیز مخاطبان کلاس‌های مجازی می‌گوید: «با وجودی که کلاس‌های حضوری مخاطبان بسیاری داشت اما تعداد انگشت‌شماری در کلاس‌های مجازی شرکت کردند. » قاسمی در توضیح بیشتر می‌افزاید: «این روش آموزش از راه دور، جدید است و هنوز برای مربیان و مخاطبان جا نیفتاده و طبیعی است که مورد توجه قرار نگیرد. واقعیت این است که الان من بچه خودم را هم در کلاس مجازی ثبت‌نام نمی‌کنم و ترجیح می‌دهم صبر کنم تا کلاس حضوری برگزار شود. اما اگر به دلیل طولانی شدن تعطیلی کلاس‌های حضوری، این روند ادامه‌دار باشد قطعاً با بررسی نقاط ضعف و قوت و رفع نقایص موجود، کیفیت آموزش از راه دور افزایش یافته و استقبال مخاطبان هم بیشتر می‌شود. » مدیر محله کوهک درباره شهریه کلاس‌های مجازی هم می‌گوید: «شهریه آموزش مجازی هم مانند دوره حضوری است و ما آن را قبل از کرونا دریافت کرده بودیم و نمی‌توانیم شهریه را برگردانیم چون در این مدت مربیان ما خیلی زحمت کشیدند و ما حقوق و دستمزد آنها را پرداخت کرده‌ایم. اما در صورت عدم رضایت هنرجویان از دوره غیرحضوری، آنها می‌توانند صبر کنند تا کلاس حضوری تشکیل شود و در واقع ادامه آموزش آنها در کلاس حضوری ارائه شود. »
- تشکیل کلاس‌های حضوری با یک سوم ظرفیت
فرهنگسراها هم از جمله مراکزی هستند که با شیوع کرونا کلاس‌های آموزشی خود را در فضای مجازی و با شعار «آموزش تعطیل نیست» دنبال کردند. مدیر فرهنگسرای هنگام از استقبال مخاطبان از دوره‌های آموزش مجازی این فرهنگسرا می‌گوید: «با تعطیلی کلاس‌های حضوری، همه دوره‌های آموزشی به‌صورت مجازی در صفحه اینستاگرام فرهنگسرا برگزار شد و خوشبختانه رضایت و استقبال کارآموزان و هنرجویان را به دنبال داشت، به‌طوری که بجز چند مورد که درخواست بازگرداندن شهریه را داشتند، بقیه از کلاس‌ها استفاده کرده و راضی بودند. »
«فریبا سجادی» در ادامه می‌افزاید: «در حال حاضر هم که اطلاعیه ثبت‌نام کلاس حضوری با رعایت پروتکل بهداشتی منتشر کرده‌ایم، برخی مخاطبان به دلایلی از جمله کیفیت بالای آموزش غیرحضوری و راحتی حضور در خانه به‌ویژه در فصل گرما، درخواست برگزاری کلاس غیرحضوری دارند. » مدیر فرهنگسرای هنگام با بیان اینکه دقت در جذب مربی و لزوم گذراندن آزمون‌های عملی و تئوری متعدد برای داوطلبان مربیگری در سازمان فرهنگی و هنری و در نتیجه مهارت زیاد مربیان آموزشی از دلایل موفقیت دوره‌های آموزشی آنلاین در فرهنگسراست، درباره بازگشایی کلاس‌های حضوری می‌گوید: «درصددیم با رعایت پروتکل‌های بهداشتی یعنی ضدعفونی مستمر کلاس‌ها، الزام به استفاده از ماسک و دستکش و...، کلاس‌های آموزش حضوری را با ظرفیت یک سوم برگزار کنیم. همچنین آمادگی برگزاری کلاس‌های تک نفره مثل موسیقی و خطاطی و... را هم داریم و برای این منظور منتظر تأییدیه ستاد ملی مبارزه با کرونا هستیم. »
- کرونا، صحنه نمایش را خالی کرد
چرا در فرهنگسراها اجرای نمایش متوقف شده است؟ پاسخ ساده است؛ بودجه‌ای به فرهنگسراها برای اکران نمایش پرداخت نمی‌شود. البته این موضوع مربوط به دوران قبل از کرونا است که اجرای نمایش و فعالیت‌های گروهی منعی نداشت. متأسفانه حتی در پردیس تئاتر تهران هم هیچ قراردادی برای اکران نمایش بسته نمی‌شود. زمانی که من در فرهنگسرای اشراق کار می‌کردم تا سال ۱۳۸۷ هر ۱۵ روز یک بار، گروه‌های نمایشی اجرا داشتند و از نمایش‌های فاخر حمایت می‌شد.
در آن سال‌ها علاوه بر فرهنگسراها، اجراهای متعدد نمایش خیابانی را در بوستان‌های مناطق ۲۲گانه شاهد بودیم. اما در حال حاضر ماه‌ها و حتی سال‌ها از تمرین و آمادگی اجرای نمایش کارگردان‌ها از جمله خود بنده که بازنشسته سازمان فرهنگی و هنری هم هستم می‌گذرد اما بودجه‌ای برای این اجراها نه در پردیس تئاتر تهران و نه در فرهنگسراها در نظر گرفته نشده است، این درحالی است که بودجه برای خیلی از موضوعات فراهم است اما به تئاتر که می‌رسند انتظار دارند رایگان اجرا شود و آن را به چشم کالایی می‌بینند که سایر برنامه‌هایشان را تکمیل کند و جزو آمار سالانه فعالیت‌های این مراکز قرار گیرد. روزهای طلایی تئاتر در فرهنگسراها به دلایل مختلفی رو به افول است و برخی اجراهای رده کودکان و نوجوانان هم که گیشه‌ای قرارداد می‌بندندگاه تکراری و ضعیف است که در رده نمایش قرار نمی‌گیرند. شاید بتوان گفت کرونا تیرخلاصی شد بر پیکر نحیف تئاتر و بهانه‌ای که اجرای نمایش در فرهنگسراها به کلی تعطیل شود و هنرمندان و عواملی که از این راه نان می‌خورند بیکار شوند.