همشهری آنلاین_ مژگان مهرابی: انیس‌الدوله چند سالی است چتر حمایتی‌اش را در منطقه ۱۴ باز کرده و هر جا کارگاه خیاطی یا چرم‌دوزی باشد رد پایی از او هم دیده می‌شود. او کارآفرین برتر شرق تهران است و در همسایگی خودمان زندگی می‌کند. البته به جز منطقه ۱۴ در مناطق ۱۳ و ۱۵ هم دستی بر آتش دارد و با راه‌اندازی کارگاه‌های کارآفرینی خانواده‌های نیازمند زیادی را زیر پروبال خود گرفته است. «ملیحه انیس‌الدوله» کارنامه درخشانی در زمینه کارآفرینی دارد. ایده‌هایش ناب و توانمندی بالای او برای اشتغالزایی زبانزد عام و خاص است. با تکیه بر لطف الهی و همتی که در خود می‌بیند، توانسته امکان کارکردن را برای بسیاری از بانوان سرپرست خانوار، افراد ورشکسته و غیره فراهم کند. در یکی از کارگاه‌های خیاطی این بانوی کارآفرین با او گفت‌وگو کردیم.
کارگاه خیاطی در یکی از کوچه‌های فرعی خیابان ۱۷ شهریور است. خانه‌ای کوچک که قبلاً مسکونی بوده و حالا تبدیل به مکان درآمدزایی شده است. کنج حیاط تعداد زیادی بسته آماده برای بار زدن است. در سالنی که در واقع ۲ اتاق تو در تو است، ۱۰ چرخ خیاطی دیده می‌شود با بانوانی که پشت چرخ‌ها نشسته و بی‌وقفه کار می‌کنند. کارشان تولید لباس‌های بیمارستانی است و باید هرچه زودتر آنها را آماده کنند. فضای کارگاه بزرگ نیست، اما جوابگوی کار است. صدای چرخ‌ها خبر می‌دهد که زندگی در اینجا جریان دارد. انیس‌الدوله سر حرف را باز می‌کند و می‌گوید که در کودکی از داشتن نعمت پدر محروم شده و سکان زندگی را مادرش به دست گرفته است.
او می‌گوید: «مادرم زن توانمندی بود و با تکیه بر هنرهای دستی توانست گلیم خانواده را از آب بیرون بکشد. با اینکه خانواده متولی داشت ولی ترجیح می‌داد روی پای خودش بایستد. او زن توانمندی بود و نگذاشت لحظه‌ای کم و کسری در زندگی‌مان احساس کنیم. حتی به فکر دیگران هم بود و دست خیلی از نیازمندان را می‌گرفت. همیشه به ما سفارش می‌کرد حتماً هنری را یاد بگیریم. برای همین من ۱۶ ساله بودم که دیپلم خیاطی‌ام را گرفتم. »
- بازارچه صنایع‌دستی در مدرسه
انیس‌الدوله بعد از اخذ مدرک دیپلم تحصیلی، در یک خیاط‌خانه شروع به فعالیت کرد. خیلی خوب به کارش مسلط بود و همین باعث شد، تا مسئول خیاط‌خانه او را به‌عنوان سرپرست کارگاه انتخاب کند. باقی ماجرا را از زبان خودش بشنوید: «همزمان با خیاطی، حروفچینی را هم یاد گرفتم و با پس‌اندازی که کرده بودم توانستم چند دستگاه کامپیوتر بخرم. چند نفری در کنار من مشغول کار شدند. پایان نامه آماده می‌کردم. تا اینکه سال ۷۴ ازدواج کردم و تا سال ۸۰ مشغول خانه‌داری بودم. بعد از رفتن دخترم به مدرسه ۲۲ بهمن، عضو انجمن اولیا مدرسه شدم. دیدن دانش‌آموزان نیازمند مرا آزرده خاطر می‌کرد. از اینکه برخی خانواده‌ها برای جور کردن هزینه تحصیل فرزندشان تا چه اندازه به دردسر می‌افتند. » انیس‌الدوله به فکر افتاد که برای آنها قدمی بردارد. اما از آنجا که روش جنگیدن با مشکلات را از مادرش یاد گرفته بود دست به ابتکار جالبی زد. او می‌گوید: «با حمایت مدیر مدرسه مادر دانش‌آموزان نیازمند را دور هم جمع کردم. به آنها گفتم دل خوش به حمایت‌های مالی مدرسه نباشند و سعی کنند روی پای خود بایستند. برای همین خواستم هرکسی هر هنری می‌داند در آن فعالیت کند. از همسرم هم مبلغی قرض گرفتم و برایشان وسایل تهیه کرده و در اختیارشان گذاشتم. باورتان نمی‌شود. چه صنایع‌دستی آماده کردند در نوع خود بی‌نظیر بود. برایشان بازارچه‌ای در همان مدرسه ایجاد کردم تا بتوانند محصولات‌شان را بفروشند. در واقع به این مادران تلنگری زدم که از استعداد و توانمندی خود کمک بگیرند. »
- مرکز کارآفرینی حسین علی بابایی
ایجاد فضای کارآفرینی برای مادر دانش‌آموزان نیازمند کم‌کم گسترش پیدا کرد اما این انیس‌الدوله را راضی نمی‌کرد. از این‌رو به مدیر مدرسه پیشنهاد داد به بوفه مدرسه سروسامانی بدهد. او می‌گوید: «از مدیر مدرسه خواستم چندتا از مادرها غذا تهیه کنند و بوفه را هم به دست دانش‌آموزان نیازمند دادیم تا درآمدزایی شود. غذای سالم با بهترین کیفیت در مدرسه عرضه می‌شد که بازتاب خوبی هم داشت. فواید هرکدام از مواد خوراکی را که در بوفه فروخته می‌شد در تابلویی نوشته و در حیاط مدرسه نصب کردیم. همین تبلیغی شد و دیگر مدرسه‌ها از من خواستند بوفه مدرسه‌شان را رونق بدهم. دوباره همان کارهایی که در اینجا انجام داده بودم در مدارس دیگر هم اجرا کردم و مادران زیادی مشغول کار شدند. » مصداق بارز آن، مدرسه ابوریحان است که در بوفه آن ۴ نیروی متخصص در حال فعالیت هستند و ماهی ۱۰ تا ۱۲ میلیون درآمدزایی می‌شود. او توانسته تعامل خوبی با آموزش و پرورش منطقه ۱۴ برقرار کند. در ادامه به مدرسه متروکه حسین علی بابایی اشاره می‌کند که حالا به مرکز کارآفرینی حسین علی بابایی تبدیل شده است. انیس‌الدوله درباره‌اش توضیح می‌دهد: «این مدرسه در خیابان پاسدار گمنام قرار دارد. سال ۹۵ آن را تحویل گرفتم. ۲ اتاق در اختیار من گذاشته شد. دستی به سرو روی آن کشیدم وآن را تبدیل به کارگاه خیاطی کردم. کم‌کم تعداد کارگاه‌ها زیاد شد و الان همه اتاق‌ها درگیر هستند. مرتب در مدرسه بازارچه برگزار کرده و درآمد چشمگیری از آن کارآفرین‌ها می‌شود. »
- حمایت از افراد آسیب دیده
انیس‌الدوله روش خاصی برای یاری دیگران دارد. با شعار «در بی‌پولی پولدار شو» راه را برای کارآفرین‌ها هموار می‌کند. او ابتدای امر وسایل کار را در اختیار کارآفرین می‌گذارد و بعد از آماده شدن وسایل، آنها را از او خریداری می‌کند. این بانوی کارآفرین حتی معلولان ذهنی و جسمی را هم از قلم نینداخته و سعی در حمایت آنها دارد. برایشان بازار کار ایجاد می‌کند تا درآمدزایی کنند. می‌گوید: «فقط زنان سرپرست خانوار نیستند که باید یاری‌شان کرد. معتادانی که ترک اعتیاد کرده و کسی به آنها کار نمی‌دهد یا افراد ورشکسته که با جماعت طلبکار سروکار دارند هم نیاز به کمک دارند. سعی کرده‌ام برای همه بازار کار ایجاد کنم و خدا را شکر می‌کنم در این راه موفق بوده‌ام. » انیس‌الدوله، در حال حاضر با ۹ مرکز بهزیستی همکاری می‌کند. به قول خودش کیسه نان، سایبان پنجره راننده خودرو و لباس نانوایان از طرح‌های ابتکاری اوست که بازار خوبی هم پیدا کرده است. می‌گوید: «یکی از کارآفرین‌های من ۱۳ سال دارد و مربی چرم‌دوزی است. او همراه مادرش در کلاس‌های ما شرکت کرد و حالا یکی از زبده‌های این هنر است. »
- 214 شغل خانگی ویژه بانوان هنرمند
مرکز خدمات و رفاه اجتماعی از جمله سازمان‌های مردمی است که شهروندان برای راه‌اندازی کسب و کار می توانند به آن مراجعه کنند.
در این مرکز کلاس‌های آموزشی برگزار می‌شود که با کمک آنها می‌توان هنری یاد گرفت و کسب وکاری راه انداخت.
به گفته «سید علیرضا زینی وند» مدیر مرکز خدمات و رفاه اجتماعی منطقه 14، ایجاد کارگاه‌های صنایع‌دستی برای بانوانی که امکان کار کردن در فضای بیرون از منزل را ندارند می‌تواند امکانی را فراهم کند که هم سرگرم شوند و هم درآمدزایی کنند. بافتنی، دوخت حاشیه کفش وکیف جیبی، پاکت سازی، اسکاچ‌بافی، بسته‌بندی مواد خوراکی ومونتاژ عروسک‌های پولیشی از جمله خدماتی است که برای شهروندان جوایای کار در نظر گرفته شده است. بد نیست بدانید مرکز رفاه وزارت کار و امور اجتماعی 214 شغل خانگی را برای بانوان در نظر گرفته و از متقاضان هم حمایت‌می‌کند.