همشهری آنلاین_ سمیرا باباجانپور: مراسمی که برای اهالی روستا ارزشمنداست چون نوسازی مدارس و ساخت مدارس جدید نقش مهمی در کنترل مهاجرت روستانشینان دارد.
مدرسه در روستا به معنای واقعی خانه دوم دانش‌آموزان است. در روستاهایی که از نظر امکانات فرهنگی و اجتماعی در شرایط استانداردی قرارندارند و از ساده‌ترین امکانات فرهنگی محروم هستند. مدرسه می‌تواند مکان مناسبی برای دورهمی‌های دانش‌آموزی و تشکیل گروه‌های فرهنگی باشد. مسلماً بخش مهمی از آرزوی دانش‌آموزان در مدارس روستایی شکل می‌گیرد. روند نوسازی مدارس روستاهای منطقه 5 چند سالی است از سوی آموزش وپرورش آغاز و کلنگ چند مدرسه نوساز به زمین زده شده است این اتفاق خوب بهانه‌ای شد سراغ مدارس روستایی پهنه غرب برویم. مدارسی که این روزها از شهر تهران نیز دانش‌آموز می‌پذیرند.
- مدرسه و کنترل مهاجرت روستانشینان
مرتضی صبا مدیر مجموعه آموزشی «شهید عباس آقا محمدی» که یکی از متفاوت‌ترین مدارس روستایی پایتخت را مدیریت می‌کند روند توسعه مدارس روستایی را مثبت ارزیابی می‌کند و می‌گوید: «10 سالی است که همه مدارس روستا در حال بازسازی است. مدارس خشتی و قدیمی جای خود را به مدارسی داده که حداقل از نظر سازه ساختمانی مناسب هستند. هرچند هنوز یک مدرسه در روستای سنگان پایین باید نوسازی ومجهز شود. در این مدت شاهد تحول زیادی در مدارس روستایی بوده‌ایم. به گونه‌ای که در همین مجموعه آموزشی شهید عباس آقامحمدی درروستای سولقان از شهر تهران نیز دانش‌آموز داریم. این موضوع باعث شده تا مدیران آموزش و پرورش توجهی خاص به این مدارس داشته باشند و خدا را شکر روند ساخت مدارس نو و جدید هم سرعت گرفته است.»
مرتضی صبا که بیش از 30 سال است در روستا در کسوت معلم و مدیر مدرسه فعالیت کرده درباره نقش مدارس روستایی در کنترل مهاجرت روستایی می‌گوید: «نه تنها در روستاهای منطقه 5 بلکه در همه روستاهای کشور بحث آموزش و پرورش و مدرسه در جلوگیری از مهاجرت روستانشینان به شهر نقش مهمی دارد. هراندازه مدارس روستایی استانداردتر باشند و امکانات رفاهی اجتماعی و فرهنگی بیشتری داشته باشند دیگر لازم نیست خانواده‌ها برای تحصیل فرزندانشان نگران باشند و یا برای تحصیل در مقاطع تحصیلی بالاتر به شهر مهاجرت کنند.»
- مدرسه‌سازی در روستای وردیج
تا پایان سال تحصیلی امسال نیز در روستای وردیج در شمال غرب منطقه 5 کلنگ ساخت مدرسه‌ای جدید به زمین زده خواهد شد. هرچند 6سالی است که به دلیل به حد نصاب نرسیدن دانش‌آموزان، مدارس روستاهای وردیج و واریش غیرفعال شده‌اند اما به گفته صبا مهاجرت معکوس شهرنشینان به روستا باعث شده تا مدارس روستا جان تازه‌ای بگیرند.
او می‌گوید: «امکانات مناسبی که برای روستانشینان همچون مخابرات، گازرسانی، درمانگاه و... در نظر گرفته شده و گرانی مسکن و اجاره‌نشینی در شهر باعث شده تا شهرنشینان به روستا مهاجرت کنند و در حقیقت مهاجرت معکوس شکل بگیرد.»
- مدرسه مناسب روستا مهاجرت به شهر را کاهش می‌دهد
«علی ندیری» مدیر آموزش و پرورش منطقه5 نگاه مثبتی به روند توسعه مدارس روستایی دارد و در گفت‌وگو باهمشهری محله می‌گوید: «آموزش و پرورش نگاه مثبتی به توسعه مدارس روستایی دارد و در این راه خیّران مدرسه‌ساز نیز باما همراه شده‌اند. البته کیفیت تحصیلی مدارس روستایی به مدیریت مدرسه وابسته است و ما سعی کرده‌ایم ازمدیران باسابقه و دلسوز در این مدارس استفاده کنیم. حمایت‌های ویژه‌ای از مدارس روستایی انجام می‌دهیم و سعی می‌کنیم با کمترین آمار جمعیتی مدارس روستایی را دایر نگه داریم. میانگین متوسط دانش‌آموزان هر مدرسه روستایی در 12 تا 15 نفر است. تلاش می‌کنیم تا هیچ خانواده روستایی به خاطر فقدان مدرسه مجبور به ترک روستا و مهاجرت به شهر نباشد. مسلماً مدارس خوب و به روز مهاجرت روستایی را کاهش می‌دهند.» با تأمین سرویس‌های کادر آموزشی، معلمان شهری را به روستا می‌بریم و یا درصورت لزوم دانش‌آموزان روستایی را برای تحصیل به مدارس شهری می‌آوریم که خوشبختانه چند سالی است مدارس روستا از نظر جذب دانش‌آموز بسیارموفق بوده‌اند. علاوه براین برای توسعه مدارس روستایی از حمایت‌های فراسازمانی از قبیل حمایت‌های شهرداری‌ها ، بخشداری، فرمانداری و جامعه خیّران مدرسه‌ساز استفاده می‌کنیم. در زمینه بهداشتی برای مدارس روستایی که آمار جمعیتی کمی داشتند به‌صورت ویژه سرانه بهداشتی بیشتری در نظر گرفته‌ایم.»
- نخستین مدرسه روستایی کن
نخستین دبستانی که در بخش کن افتتاح شد، دبستان سولقان بود که در سال 1329 با همت محمدکاظم شفیعی ساخته شد. او یکی از خانه‌های خود را به مدت 5 سال رایگان و بلاعوض به اداره فرهنگ واگذار می‌کند. یک سال بعد او که یکی از ملاکان سولقان بود، خانه دیگری را در روستای سنگان به مدت 5 سال به اداره فرهنگ واگذار کرد که در همان سال 50 نفر در این دبستان مشغول تحصیل شدند.
- خیّران، مدرسه‌ها راآباد کردند
محمدتقی محبی سال 1330را سالی می‌داند که روستاهای اطراف کن هم مدرسه‌دار شدند. او می‌گوید: «روستاهای تابعه بخش کن کم‌کم مدرسه‌دار شدند. معصومه و بتول فرمانفرماییان یک خانه را در روستای پونک برای تحصیل دانش‌آموزان وقف کردند که توانست در سال اول 60 دانش‌آموز را به امر تحصیل مشغول کند. این مدرسه به نام واقفان آن یعنی فرمانفرماییان نامگذاری شد. سال بعد یعنی سال 1331 اهالی حصارک آن را به اداره فرهنگ واگذار کردند تا در آنجا مدرسه‌ای ساخته شود. چندین بار با اهالی کشار مذاکره شد تا مدرسه‌ای نیز در این روستا ساخته شود. به دلیل نبودن زمین مناسب و مخالفت برخی اهالی این اتفاق تا سال 1337 عقب افتاد. در این سال مردی به نام سیدالعلما کمر همت بست و ساختمانی از خود را پیشنهاد داد تا نخستین مدرسه روستای کشار راه اندازی شود. در این مدرسه روزها دانش‌آموزان درس می خواندند و حدود 30 نفر از سالمندان نیز شب‌ها به کلاس اکابر می‌رفتند تا کسب علم کنند.»