همشهری آنلاین_ ثریا روزبهانی: در بساط فروشندگان این بازار، از میوه، مرغ و سبزی گرفته تا لباس و وسایل شوینده یافت می‌شود. به باور شهروندان، کالاها و محصولات متعددی در این پنجشنبه بازار عرضه می‌شود که با پروتکل‌های بهداشتی برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا در این محل، مغایرت دارد. برای همین، در این گزارش سراغ خریداران و فروشندگان این بازار رفتیم و با شهروندان درباره رعایت مقرراتی بهداشتی هم‌صحبت شدیم.
- فروش اجناس تاناکورا
اغلب اهالی شهرک‌های چیتگر شمالی، «شهرداری»، «ویلاشهر»، پیکانشهر و آزادشهر، روزهای پنجشنبه از بازار محلی مایحتاجشان را تهیه می‌کنند، اما خریداران این روزبازار باور دارند اکنون با توجه به خطر ابتلا به بیماری کرونا و شیوع این ویروس، مقررات بهداشتی باید در این روزبازار بیشتر رعایت و اعمال شود. «مریم خجسته» از ساکنان محله پیکانشهر است. او به یکی از مشکلات این روزبازار اشاره می‌کند و می‌گوید: «در این روزبازار چند غرفه عرضه لباس‌های دست دوم و «تاناکورایی» فعالیت می‌کنند. اغلب این لباس‌ها از خارج وارد ایران می‌شوند و معلوم نیست که تن چه شخص بوده یا چند دست چرخیده است و در این بازار در ملأ عام به فروش می‌رسد. اکنون با توجه به شیوع ویروس کرونا ممکن است این لباس‌ها آلوده باشند و خانواده‌ها حتی کودکان ناخواسته از کنار این پوشاک رد شده و به این البسه‌های آلوده دست بزنند. حتی برخی از فروشندگان به خریداران نمی‌گویند که این اجناس، دست دوم هستند و در گذشته از آنها استفاده شده است و اگر مشتری هم متوجه شود، آن را انکار می‌کنند. بهتر است تا مساعد شدن و برگشتن به روال عادی بهداشتی از عرضه این محصولات در این روزبازار جلوگیری شود. »
- پروتکل‌های بهداشتی فراموش شده
در روزهای پنجشنبه، فروشندگان در این بازارها حاضر می‌شدند و با حداقل امکاناتی مانند پهن کردن «نایلون» و یا «تخته چوب» روی زمین، بساط خود را بر روی آنها قرار می‌دادند و در فاصله‌های نزدیک به هم کالاهای خود را عرضه می‌کردند. برای همین شرایط و نوع کار کردن در روزبازارها یا همان بازارهای محلی، ستاد «مبارزه با کرونا» در همان روزهای نخست بروز این بیماری دستور توقف فعالیت این نوع بازارها را داد. اکنون این بازار با همان شکل و شمایل سابق فعالیت خود را آغاز کرده و فعالیت آنها موجب شده تا مردم به‌عنوان خریدار به سوی این بازار کشانده شوند. پروتکل و قوانین متعددی برای راه‌اندازی روزبازارها پس از شرایط کرونایی تبیین شده است. به گفته «سید علی مفاخریان»، مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل سیار شهرداری تهران، ستاد کرونای تهران اجازه بازگشایی روزبازارها را با توجه به رعایت تمهیدات و پروتکل‌های بهداشتی اعلام کرده است. موارد بهداشتی این پروتکل ابلاغ و براساس آن مقرر شده است که نماینده‌ای از وزارت «بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» در روزبازارها حضور داشته باشد تا اگر موارد بهداشتی رعایت نشود و سبب ایجاد آلودگی شود، تذکرات لازم را بدهند. مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل سیار شهرداری تهران درباره برنامه‌های نظارتی که برای بازگشایی این مشاغل و جلوگیری از هرگونه کارشکنی در نبود رعایت موارد بهداشتی در نظر گرفته شده است، می‌گوید: «در این مراکز، کنترل‌های بهداشتی از جمله تب‌سنجی اجرا خواهد شد و با توجه به اینکه این اماکن در فضای روباز قرار دارند، شاید با مسئله خیلی جدی مواجه نمی‌شوند. البته مقرر شده است روزبازارها پیش و پس از آغاز به کار، ضدعفونی شوند. »
- پای آموزش، در میان نیست
بررسی‌ها نشان می‌دهد هیچ‌کدام از پروتکل‌های بهداشتی در این روزبازار رعایت نمی‌شود. «سعیدرضا لر» از ساکنان محله چیتگر، می‌گوید: «خطوط زردرنگی که هفته پیش برای نظم دهی در بلوار کشیده شده، رعایت نمی‌شود و فروشندگان زیادی خارج از آن بساط می‌کنند. صدها فروشنده که بسیاری از آنها روزهای مختلف هفته در بازارهای مناطق دیگر هستند، در این روزبازار حضور دارند و ملاحظات اولیه بهداشتی را رعایت نمی‌کنند. دستفروش‌های دوره‌گرد مانند فروشنده‌های توری، پنجره و چای در میان بازار در حال حرکت هستند که برای مردم خطرناک است. از هم‌محله‌ای‌ها می‌خواهم اگر خریدهایشان ضروری نیست، برای حفظ سلامتی خود و همسایگانشان در این هوای گرم به چنین بازارهایی نروند و یا از هر فروشنده‌ای خرید نکنند. در صورت خرید، هنگام رسیدن به خانه، نخست همه چیز را به‌طور کامل پاکسازی و سپس استفاده کنند. همچنین مسئولان شهری باید به فروشندگان آموزش بدهند و از آنها بخواهند که بهداشت را تا حد ممکن رعایت کنند یا نزدیک بازار، مکانی را برای شست‌وشو یا ضدعفونی کردن دست‌های اهالی فراهم کنند. »
- همه چیز خوب است!
«سیاوش زابلی»، معاون خدمات شهری و محیط‌زیست شهرداری منطقه ۲۱، بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی در این روزبازار تأکید می‌کند و در این‌باره می‌گوید: «پنجشنبه بازار چیتگر از تاریخ هشتم خردادماه برپا شده است. این روزبازار دارای مجوز بوده و هر هفته قبل از آغاز فعالیت پنجشنبه‌بازار تب‌سنجی از غرفه‌داران انجام می‌شود. خطوط زرد هم برای فاصله‌گذاری کشیده شده است. همچنین درباره عرضه محصولات و لباس‌های دست دوم، موردی مشاهده نشده و به پیمانکار مربوطه در این‌باره تذکرهای لازم ابلاغ شده است. »
- یک لقمه نان یا حفظ جان!؟
کاسبان و فروشندگان این روزبازار از جمله افرادی هستند که امرار معاش زندگی‌شان به فعالیت روزانه این روزبازار وابسته و تعطیلی آن، زندگی آنها را دچار چالش‌های جدی اقتصادی کرده است. شاید برای همین است که خطر مبتلاشدن به ویروس کرونا و بیماری را ترجیح می‌دهند. «علی اسدی» که از خریداران است، می‌گوید: «اگر این بازار تعطیل شود از یک طرف، افرادی که در این بازارها مشغول به کار هستند، بیکار می‌شوند و از طرف دیگر هم شهروندانی که مایحتاج روزانه خود را از این بازارها تهیه می‌کنند، سردرگم خواهند شد. اما این‌گونه که آنها محصولاتشان را عرضه می‌کنند نیز بهداشتی نیست و در صورت مبتلا بودن فروشنده به آسانی می‌توانند ویروس را به دیگران انتقال بدهد. فروشندگان «دستکش» ندارند و اغلب آنها «ماسک» نزدند. » فعالیت این بازارها و عرضه همه اقلام مورد نیاز خانوارها، اقدام بسیار خوبی است که سبب ایجاد فرصت کسب درآمد برای افرادی که امکان استفاده از فضاهای تجاری را ندارند و نیز تهیه مایحتاج شهروندان با قیمتی مناسب، می‌شود. برخی از شهروندان مخالف غیرفعال شدن این روزبازار و جمع‌آوری آن هستند. «میثم کفایتی» یکی از این شهروندان است و می‌گوید: «همه افراد از توان مالی خوبی برخوردار نیستند تا بتوانند از مغازه‌ها و فروشگاه‌ها خرید کنند. اغلب شهروندان این محدوده توان مالی اندکی دارند و دستشان خالی است و به دنبال کالاها و اجناس ارزان‌قیمت و مناسب هستند. چرا باید برای فروشندگان و هم برای خریداران مشکل ایجاد کرد. بهتر نیست به جای پاک کردن صورت مسئله، شهرداری فروشندگان و خریداران را به رعایت کردن پروتکل‌های بهداشتی ملزم یا مدام محوطه روزبازار را ضدعفونی کند. همچنین از فروش برخی از اجناس پرخطر در زمینه شیوع بیماری کرونا جلوگیری کند. پنجشنبه بازار را نمی‌شود تحریم کرد و نرفت. » فاصله اجتماعی، استفاده از ماسک و دستکش در هنگام کار و همچنین نبود دریافت و پرداخت وجه نقد در تعاملات غرفه‌داران با مشتریان از جمله مواردی است که باید رعایت شود. روزبازارها بیشتر از سوی افرادی اداره می‌شود که از اقشار آسیب‌پذیر جامعه هستند و در این شرایط به شدت با مشکل مواجه شده‌اند که لازم است بستر اشتغال آنها فراهم شود.