همشهری آنلاین_ شهره کیانوش‌راد: به گفته«مهرنوش یگانگی» مسئول روابط‌عمومی ناحیه شمال تهران انجمن معتادان گمنام، اعتیاد یک بیماری مرموز و پیش رونده است و خانواده‌ها با ارتقای آگاهی خود می‌توانند از ابتلای فرزندان خود، پیشگیری یا آنها را در مسیر درمان هدایت کنند. یگانگی می‌گوید: «فعالیت انجمن معتادان گمنام همزمان با شیوع ویروس کرونا و ایام قرنطینه نه تنها تعطیل نشد بلکه برنامه بهبود در فضای مجازی و با قوت به کار خود ادامه می‌دهد. » با او درباره فعالیت‌های این انجمن گفت‌وگو کرده‌ایم.
فعالیت انجمن معتادان گمنام در ایام قرنطینه تعطیل شد یا مانند قبل ادامه پیدا کرد؟
با شیوع کرونا و همزمان با شروع قرنطینه و تشویق به در خانه ماندن، فعالیت حضوری انجمن معتادان گمنام در ایران و در اغلب دنیا متوقف شد. از همان موقع برخی از اعضای انجمن نگران شدند که مبادا با وجود تعطیلی جلسات، بهبودشان در معرض تهدید قرار گیرد. اما همین اعضا با بهره‌گیری به موقع و مؤثر از تکنولوژی روز دنیا و با کمک اپلیکشین‌های مختلف به فعالیت خود با همان روش جلسات حضوری در فضای مجازی ادامه دادند. این موضوع برای ما روبه‌رو شدن با پدیده‌ای جدید و پیش‌بینی نشده بود.
با توجه به تجربه به دست آمده طی این چند ماه، استفاده از ظرفیت مجازی تا چه اندازه می‌تواند در تحقق برنامه بهبود مؤثر باشد؟
طی ۴ ماه گذشته که اعضای انجمن، جلسات خود را در فضای مجازی دنبال کردند، تجربه تازه و بدیعی در فضای بهبود و همین‌طور انتقال پیام رهایی از اعتیاد کسب کردیم. با این حال، فاصله بین افراد در نتیجه به دست آمده، در مقایسه با جلسات حضوری از نظر قوت و وسعت پیام‌رسانی تأثیر گذاشته بود. ولی در این شرایط سخت و محدود و در حالی که امکان تشکیل جلسات حضوری وجود نداشت، فضای مجازی کمک مؤثری در ارتباط اعضای انجمن با یکدیگر داشت و تا حدودی بستر لازم را برای پیام‌رسانی به اعضای تازه وارد فراهم کرد.
فعالیت انجمن همچنان به‌صورت مجازی ادامه دارد؟
جلساتی که بازگشایی شدند با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی و حفظ فاصله‌گذاری اجتماعی به فعالیت خود ادامه می‌دهند. اما گروه‌هایی که هنوز امکان ازسرگیری جلسات به دلیل محدود بودن فضا برایشان فراهم نشده، همچنان به فعالیت خود در فضای مجازی ادامه می‌دهند. همه ما امیدواریم با رعایت مقررات بهداشتی، به مرور اوضاع به حالت عادی بازگردد و بتوانیم با حداکثر ظرفیت انجمن به معتادان در حال بهبود کمک کنیم.
ارتباط انجمن معتادان گمنام با سایر مراکز و انجمن‌های محلی در زمینه ترک اعتیاد به چه شکل است؟
ما فعالیتی در زمینه ترک اعتیاد و موارد مشابه نداریم. اما اگر سازمان‌ها و انجمن‌هایی که در این زمینه در حال فعالیت هستند از ما دعوت کنند ما مشتاقانه دعوت آنها را قبول می‌کنیم و علاوه بر بیان تجربه آشفتگی‌های خود در روزگار مصرف، از نحوه تأثیرگذاری‌ساز و کارهای برنامه بر روند بهبود خود خواهیم گفت. همچنین آنها را در جریان فعالیت‌ها، مناسبات و روابط انجمن معتادان گمنام قرار خواهیم داد. اساساً کمیته‌های روابط‌عمومی و زندان‌ها و بیمارستان‌ها در انجمن به همین منظور تشکیل شده‌اند.
در بررسی دلایل ابتلا به اعتیاد آیا می‌توان تفاوتی میان مناطق شمال و جنوب شهر از نظر آمار مبتلایان به اعتیاد قائل بود؟
اعتیاد یک بیماری است. با این وصف، اعتیاد با شمال و جنوب سر و کار ندارد. این بیماری فارغ از محله، شهر، کشور و جغرافیا، جان و تن فرد مصرف‌کننده را درگیر می‌کند. تقسیم‌بندی فعالیت‌های انجمن در قالب کمیته اطلاع‌رسانی شمال تهران تنها به دلیل ساماندهی گروه‌هاست و اینکه دقیق‌تر بتوانیم نیازهای گروه‌های خود را از نظر اطلاع‌رسانی عمومی در نواحی و مناطق ۲۲گانه شهرداری پایتخت تأمین کنیم. گروه‌های ما آزاد و رها خواهند بود تا فارغ از مرزبندی، تمام تلاش و توجه خود را به رساندن پیام امید و بهبود «معتادان گمنام» در جلسات معطوف کنند.
چه تعداد جلسه در شمال تهران برگزار می‌شود؟
تعداد جلسه‌ها در شمال تهران ۱۴۶ جلسه در هفته و متشکل از ۴۵ گروه است. ۵ گروه مختص بانوان و بقیه هم به آقایان اختصاص دارد. ۲ جلسه باز هم به‌صورت ماهانه در شمال تهران برگزار می‌شود که ورود به آن برای خانواده‌ها، مسئولان و عموم مردم آزاد است. میان انجمن معتادان گمنام در شمال شهر با شهرداری مناطق یک و ۳ همکاری خوبی برقرار است و تعدادی از جلسات ما با حمایت شهرداری این مناطق و نواحی آنها تشکیل می‌شود.
اعتماد خانواده‌ها به این انجمن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به باور ما اعتیاد یک بیماری مرموز و پیش رونده است. در عین حال معتقدیم می‌توان آن را در یک نقطه متوقف کرد. امیدواریم خانواده‌ها متناسب با چنین نگاهی اطلاعات و آگاهی خود را نسبت به اعتیاد تقویت کنند. تجربه ما نشان داده هرچه آگاهی عموم و خانواده‌ها از NA بیشتر می‌شود، تمایل بیشتری به حمایت از ما پیدا می‌کنند. این حمایت اغلب از طریق ارجاع بیماران، اعضای خانواده یا دوستان به برنامه معتادان گمنام ابراز می‌شود. این نوع تفاهم، روابطی بر مبنای اعتماد و خیرخواهی به وجود می‌آورد.
درباره دلایل موفقیت انجمن بگویید.
ما در این زمینه هیچ ادعایی نداریم. اما بر این گمان هستیم که با همدیگر قادر به انجام کارهای فراوانی هستیم. ما جلسات خود را گسترش می‌دهیم. به‌طور مستمر پیام خود را به بیمارستان‌ها، مراکز ترک اعتیاد، کمپ‌ها و زندان‌ها می‌رسانیم. ما دولت‌ها، نهادها و افراد حرفه‌ای را از وجود «معتادان گمنام» و کمک‌هایی که می‌تواند انجام دهد آگاه می‌کنیم. نشریات، خبرنامه‌ها و جزوه‌های خدماتی مورد نیازمان را تألیف و ترجمه می‌کنیم تا اطمینان حاصل کنیم که پیام ما واقعی و مستمر و بدون هیچ محدوده زمانی و مکانی به معتادان و جامعه هدف می‌رسد. معتادان گمنام امروز خیلی بزرگ‌تر از ۶۷ سال پیش شده، که بنیان آن گذاشته شد. گروه‌های ما در جاهایی از جهان رشد کرده‌اند که هم از نظر جغرافیایی و هم فرهنگی بسیار از یکدیگر دور هستند. اساساً ساختار برنامه ما امکان عضویت برابر برای معتادان در مکان‌های بسیار متفاوت را به وجود آورده و کمک کرده است تا پیام آزادی و رهایی از اعتیاد فعال به زبان‌ها و فرهنگ‌های مختلف شنیده و درک شود.
- چند قانون نانوشته
انجمن معتادان گمنام هیچ برنامه، توصیه و پیشنهادی درباره ترک موادمخدر ندارد. به عبارت ساده‌تر وقتی همدردی که در حال مصرف موادمخدر است به جلسات بهبود معتادان گمنام ملحق می‌شود، اصلاً هیچ روشی برای ترک فیزیکی به او پیشنهاد نمی‌کنیم. او آزاد است به هر شیوه‌ای که مایل است از مرحله ترک عبور کند. در اینجا تنها لازمه عضویت تمایل به قطع مصرف است. حق عضویتی هم نداریم. ما قبلاً حق بهبود خود را با درد پرداخت کرده‌ایم. در بدو ورود نیز لازم نیست پاک باشیم. اما پس از جلسه نخست به تازه‌واردان پیشنهاد می‌شود که پاک بیایند. تجربه‌هایی که اعضای قدیمی با مهربانی و احترام با تازه‌واردان در میان می‌گذارند سبب می‌شود امید در دل آنها زنده شود. اینجا معتادان دیده می‌شوند و حاصل آن پیوند خاصی است که بین معتاد در رنج و عذاب و انجمن شکل می‌گیرد. با ماندن در انجمن، نسبت به یکدیگر اعتماد و عاطفه عمیقی پیدا می‌کنیم. جلسات بهبود سقف امن و فضایی برابر را فراهم می‌کند تا بدون ترس از قضاوت، عمیق‌ترین احساسات خود را با یکدیگر در میان بگذاریم. در واقع، برنامه ما یک روال زندگی است برای معتادانی که عمری را در خلأ عاطفی به سر برده و اغلب پایان خط را تجربه کرده‌اند.